Peloponeski rat – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m replaced: , → , using AWB |
|||
Red 12:
|komandant2=[[Arhidam II]]<br />[[Brazida]]<br />[[Lisandar]]<br />[[Alkibijad]]
}}
[[Datoteka:
<!--{{Šablon:Peloponeski rat}}-->
'''Peloponeski rat''' je sukob između [[Delski savez|Delskog saveza]] (predvođenog [[Atina|Atinom]]) i [[Peloponeski savez|Peloponeskog saveza]] (predvođenog [[Sparta|Spartom]]). Rat je, sa jednim prekidom, trajao 27 godina (od [[431. pne.|431]]. do [[404. pne.|404]]. god. pne.) i obuhvatio je skoro ceo antički svet. Rat je završio pobedom [[Sparta|Sparte]].
Red 22:
* '''Prva faza''' je trajala deset godina, od [[431. pne.]] do [[421. pne.]] . Karakterisana je kopnenim prodorima Peleponeskog saveza na Atiku i pustošenjem atinske zemlje. Atinjani, vođeni [[Perikle|Periklom]], su izabrali da ne ulaze u direktan sukob sa nadmoćnom dorskom vojskom, već su se oslonili na svoju flotu kojom su napadali obale [[Peloponez]]a i trudili se da ometu trgovinu [[Korint]]a sa Sicilijom. Taj period je obeležen i pojavom kuge, usled koje je Atina izgubila četvrtinu svojeg stanovništva i trećinu hoplita. Prva faza je okončana [[Nikijin mir|Nikijinim mirom]] [[421. pne.]], koji je trebao da traje 50 godina .
* '''Druga faza''' je trajala, takođe, deset godina od [[421. pne.]] do [[411. pne.]] . Najvažniji događaj je Atinski pohod na Siciliju ([[415. pne.]] ), pre svega protiv grada [[Sirakuza|Sirakuze]]. Ekspedicija se, posle pomorskog poraza u sirakuškoj luci, završila i katastrofom kopnene vojske. Atinske snage su izgubile preko 200 brodova i 35.000 hoplita. Posle poraza [[Atina]] se našla u očajnom položaju, bez novčanih rezervi i sa sve nepouzdanijim saveznicima. Vrhunac krize predstavlja oligarhijski prevrat koji na vlast dovodi tzv. Veće od četiri stotine i otvoren raskol prevratnika sa flotom i vojskom stacioniranom u Joniji.
* '''Treću fazu''' (od [[411. pne.]] do [[404. pne.]] ) odlikuju borbe za kontrolu [[Helespont]]a, preko koga se vršio uvoz žita i drvne građe iz oblasti oko Crnog mora. Tokom poslednjih sedam godina, atinska flota je očajnički branila konvoje. Iako su Atinjani imali znatnih uspeha u bitkama kod Abida, Kizika i Arginusa, podlegli su poslednjoj bici kod Egospotama [[405. pne.]] .
Red 56:
=== Pokušaj iniciranja pobune u Sparti i bitka na Sfakteriji ===
Ta utvrda blizu [[Pilos]]a bitno pogađa najslabiji dio Sparte. [[Sparta]] je bila ovisna o robovima [[heloti]]ma. [[Heloti]] su se bavili zemljoradnjom i stočarstvom, dok su građani Sparte vežbali da budu vojnici.
Atinska utvrda kraj [[Pilos]]a je počela privlačiti helote. Heloti su bežali. Spartancima je bežanje helota bio težak udarac, a još teže im je padala mogućnost opšte pobune helota u prisustvu Atinjana. [[Sparta]] povlači sve trupe iz okoline Atine i odlučuje se na akciju i [[Bitka kod Pilosa|napada atinsku utvrdu na ostrvu Pilosu]]. Demosten uspeva da se odupre i protera spartansku flotu, a spartanski hopliti ostaju u okruženju na Sfakteriji. Konačno, [[Kleon]] predvodi Atinjane koji u [[Bitka kod Sfakterije|bici na Sfakteriji]] zarobljavaju 300-400 spartanskih hoplita. Ta poraz je bio ponižavajući za Spartu.
Red 78:
Atina šalje 100 brodova i 5.000 pešaka u sicilijansku ekspediciju pod vodstvom Nikije. Nakon iskrcavanja nekoliko gradova se pridružuje Atini. Umesto da odmah napadne [[Nikija]] odugovlači, tako da do zime i ne nanosi neku veću štetu Sirakuzi. Sa dolaskom zime Atinjani se povlače i skupljaju saveznike za sledeću sezonu. Ta odgoda omogućava Sirakuzi da dobije pomoć od Sparte.
=== Dolazak Spartanaca na Siciliju i poraz Atine ===
Spartanski general [[Gilip]] dolazi na Siciliju sa pojačanjima, preuzima komandu sirakuške vojske i pobeđuje atinsku vojsku. [[Gilip]] savetuje Sirakužane da izgrade mornaricu. Nikija moli Atinu da pošalje pojačanje. [[
== Kopnena opsada Atine ==
Red 89:
Posle propasti [[Sicilijanska ekspedicija|Sicilijanske ekspedicije]] [[Atina]] se našla u očajnom položaju sa sve nepouzdanijim saveznicima. [[Sparta]] ohrabruje pobunu Atinskih saveznika, tako da se pobunilo mnogo jonskih gradova. Sirakužani pomažu svojom mornaricom na Peloponezu, a i Persijanci pomažu Spartu i novcem i brodovima. Atina se našla na rubu propasti.
Ipak uspevaju da prežive
=== Oligarhijski prevrat u Atini ===
| |||