Paprati – razlika između verzija

'''Paprati ili papratnjače (razdeo Polypodiophyta)''' pripadaju jednoj od najstarijih grupa [[više biljke|viših biljaka]] sa jasno izraženom smenom bespolne ([[sporofit]]) i polne ([[gametofit]]) faze kao i jako krupnim listovima ([[makrofilija]]) i odsustvom sekundarne građe i [[seme]]na. Sporofit faza je izrazito dominantna i složenije građe u odnosu na gametofit generaciju. U [[karbon]]u (periodu, pre oko 300 miliona godina) one su zajedno sa drvenastim rastavićima i drugim biljkama sa [[spora]]ma gradile velike vlažne šume, čiji [[fosil]]ni ostaci sada predstavljaju naslage kamenog uglja. Fosilni ostaci papratnjača se nalaze i u stenama koje su stare nekoliko stotina miliona godina.

Većina paprati raste na tlu, na vlažnim, senovitim mestima, mada postoji mali broj vrsta koje se razvijaju na lišću i stabljikama drugih biljaka. Uglavnom su kopnene biljke, ali ima i papratnjača koje žive u vodi. Ima ih u skoro svim vlažnim krajevima naše zemlje. Danas su papratnjače zeljaste biljke kojih ima oko 12.000 vrsta, izuzev nekoliko vrsta koje su drvenaste kao što su tzv. [[paprati drveće]] zastupljene samo u tropskim krajevima.

Papratnjače (sporofit generacija) su biljke koje mogu biti visoke i do 25 m, a njihovo drvenasto [[stablo]] može imati prečnik i do 50  cm. Pravi [[koren]], koji se razvija iz korenka klice, brzo prestaje sa rastom, pa njegovu ulogu preuzimaju [[adventivni koren]]ovi koji se razvijaju na podzemnom stablu. Stablo kod papratnjača može imati različit oblik i anatomsku građu i najčešće je kod zeljastih paprati uvučeno u zemlju. Ti [[rizom]]i mogu biti kratki, dugački ili zadebljali kao krtole. Masa listova dimenzije paprati, znatno su veće od mase i dimenzije stabla. Listovi mogu biti perasto urezani, perasto deljeni ili celi, a osnovno je da su jako krupni . Na njihovom naličju nalaze se [[sporangije]], obično blizu glavnog nerva. Sporangije su u grupama-[[sorusi]]ma. Kad sazri, sporangija puca i iz nje ispadaju spore. Spore papratnjača su haploidne, kao i gametofit koji se razvija iz njih.

Papratnjače se mogu razmnožavati vegetativno, pomoću podzemnih izdanaka, kada stariji delovi podzemnog izdanka izumru, mladi postanu samostalni i iz njih se razvijaju nove biljke. Ipak, kod većine papratnjača dolazi do smene generacija.

Iz spora se razvija haploidna generacija organizama na kojima se obrazuju gametangije i gameti. Organizam ove, polne generacije je gametofit i on stvara i nosi gamete. Gametofiti žive na površini tla i oni su zeleni, sitni i mogu biti srcoliki, pločasti, nitasti itd. Gametofit papratnjača se naziva [[protalijum]] koji je za tlo pričvršćen velikim brojem rizoida (ćelija koje su izdužene kao korenske dlake i koje imaju istu funkciju).