Verzija na datum 30 oktobar 2010 u 23:10 uredi EmausBot (razgovor \| doprinos) Botovi 169.868 izmena m robot Mijenja: arc:ܩܘܢܦܘܫܝܘܣ ← Starija izmjena		Verzija na datum 19 novembar 2010 u 00:38 uredi poništi Xqbot (razgovor \| doprinos) 112.443 izmene m robot Dodaje: br:Konfusius; kozmetičke promjene Novija izmjena →
Red 15: }} '''Konfučije''' ili '''Konfucije''' (''tradicionalno:'' [[28. septembar\|28. 9.]] [[551. pne.\|551.]] – [[4. mart\|4. 3.]] [[479. pne.\| 479.]] pre nove ere) [[Kina\|kineski]] filozof i socijalni reformator čija su učenja bila i ostala veoma značajna širom [[Istočna Azija\|Istočne Azije]]. Bio je jedan od prvih privatnih učitelja u kineskoj istoriji. Najznačajniji je njegov etički sistem vrednosti, koji je bio temelj kineske državnosti i socijalne misli tokom celog [[feudalizam\|feudalnog]] perioda. Sa razvojem [[feudalizam\|feudalizma]] tokom [[Dinastija Han\|Han dinastije]] u Kini njegova je filozofija instrumentalizovana u cilju učvršćivanja carske vlasti. == Ime == [[~~Image~~Datoteka:Cf_sin_phil.jpg\|thumbnail\|120px\|left\|''P. Intorcetta; C. Hertdrich & al, Confucius sinarum philosophus, Pariz 1687.'']] ''Videti još: [[Kineska imena]]'' Red 33: == Biografija == Prema tradicionalnom verovanju, Konfučije je rođen [[28. septembar\|28. septembra]] [[551. pne.\|551. godine]] pre nove ere, u mestu Ći-fu (曲阜, ''[[pin-jin]]'': Qūfù) u državi Lu (鲁, ''pin-jin:'' Lǔ), u današnjoj provinciji [[Šan-dung]]. Red 39: Konfučijev otac, general Šu-lijang H’ (叔梁纥, ''pin-jin:'' Shūliáng Hé) bio je poreklom iz plemićke porodice države Sung, koja se po padu države Sung u vreme Konfučijevog oca preselila u državu Lu. General Šu-lijang je imao 66 godina kada se Konfučije rodio, a njegova majka samo petnaest. Ovaj brak nije bio u skladu sa ritualnim propisima tog vremena, po kojima muškarac stariji od 63 godine nije više smeo da stupi u brak. Kada mu je otac umro, Konfučiju je bilo samo tri godine i samohrana majka ga je odgajila u siromaštvu. [[~~Image~~Datoteka:Shuliang_He.jpg\|thumbnail\|200px\|right\|''Konfučijev otac Šu-lijang H’, statua u Konfučijevom hramu u Ći-fuu.'']] Konfučije se u devetnaestoj godini oženio sa Ći Guan-š’ (亓官氏, ''pin-jin:'' Qí Guānshì) i dobio sina kome je dao ime Li (鲤, ''pin-jin:'' Lǐ, bukv. ''šaran'') a nadimak Bo-ji (伯鱼, ''pin-jin:'' Bóyú). Radio je kao činovnik u državi Lu, kao nadzornik kraljevskog blaga i kao nadzornik skladišta kraljevske robe, a proveo je neko vreme i na mestu ministra pravde, tj. vrhovnog sudije države Lu. Mesto ministra napustio je zbog neslaganja sa vladarem, i zbog toga kasnije nije mogao ponovo da napreduje u državnoj službi. U pedesetoj godini, zbog dvorskih spletki napušta u potpunosti državnu službu i kreće na putovanje po kineskim državama, podučavajući i obične ljude i vladare. Pred kraj života, vratio se u državu Lu, gde je nastavio da podučava mnogobrojne učenike. Umro je u 73. godini, [[4. mart~~\|4. marta~~]]a [[479. pne.\|479. godine]] pre nove ere. == Učenje == ''Glavni članak: [[Konfučijanizam]]'' Red 52: === Etika === Konfučijanska etika je strogo racionalna, jasna i beskompromisna u pogledu razlike legaliteta i moraliteta radnje. Direktna je preteča [[Imanuel Kant\|Kantovog]] [[kategorički imperativ\|kategoričkog imperativa]] i sadrži istu [[maksima\|maksimu]] u svom temelju. Zasniva se na tri koncepta: ''rituala'', ''ispravnosti'' i ''čovekoljublja''. [[~~Image~~Datoteka:Beijing_Conf_Temple.jpg\|thumbnail\|200px\|right\|''Konfučijanski hram u Pekingu.'']] Po Konfučiju, suština svakog čoveka je ''čovekoljublje'' odnosno ''žen'' (仁, ''[[pin-jin]]:'' rén). Ono je materijalna suština čovekovih dužnosti prema drugima i ispoljava se preko savesnosti prema drugima, lojalnosti (忠, ''pin-jin:'' zhōng, džung) ili preko altruizma, obzirnosti (恕, ''pin-jin:'' shù, šu). Jedino čovek koji se pridržava čovekoljublja može da pravilno i u potpunosti obavlja svoje dužnosti prema drugima. Red 66: === Politika === [[~~Image~~Datoteka:Cf_sin_phil2.jpg\|thumbnail\|200px\|left\|''Slika Konfučija u knjizi Confucius sinarum philosophus, 1687.'']] Konfučijeva politička misao temelji se na njegovoj etici i ideji o društvenim odnosima. Red 80: == Dela == Tradicionalno, Konfučije se smatra autorom ili komentatorom šest klasičnih dela konfučijanske književnosti. To su: Red 95: == Konfučijevi učenici == ''Glavni članak: [[Konfučijevi učenici]]'' Konfučijevu misao nastavili su da šire i dorađuju njegovi direktni učenici i potomci. Najznačajniji među njima su: Konfučijev unuk [[C’-s’]] (子思, ''[[pin-jin]]:'' Zǐsī), [[Mencije]] (孟子, ''pin-jin:'' Mèng Zǐ, Meng C’), [[Sjin C’]] (荀子, ''pin-jin:'' Xún Zǐ) i [[Jen Hui]] (颜回, ''pin-jin:'' Yán Huí). [[~~Image~~Datoteka:Confucius_tomb.jpg\|thumbnail\|150px\|right\|''Konfučijeva grobnica.'']] == Konfučijevi potomci == Konfučijevi potomci su tokom celog dinastičkog perioda bili priznavani i dobijali su posebne počasti i titule od vladara. Posebna titula ''vojvode vrhunske svetosti'' (衍圣公, ''pin-jin:'' Yǎnshèng gōng, Jen-šeng gung) davana je najstarijem članu svake generacije. Sadašnji najstariji direktni Konfučijev potomak je Kung D’-čeng (孔德成, ''pin-jin:'' Kǒng Déchéng), 77. generacija, rođen 1920. godine, profesor na Narodnom univerzitetu na Tajvanu. == Knjige na srpskohrvatskom jeziku == # Brkić, Svetozar, ''Izabrani spisi: Laoce, Konfucije, Čuangce'', Prosveta, Beograd 1983. # Juzef, Keler, ''Osnivači velikih religija'', Radnička štampa, Beograd 1978. # Pušić, Radosav, ''Sin neba'', Svetovi, Novi Sad 1996. # [[Feng Jou-lan\|Feng, Ju-lan]], ''Istorija kineske filozofije'', Nolit, Beograd 1976. [[~~Category~~Kategorija:Kineski filozofi\|K]] [[~~Category~~Kategorija:Kinezi\|K]] [[~~Category~~Kategorija:Filozofi\|K]] [[Kategorija:Pisci aforizama]] Red 141: [[bn:কনফুসিয়াস]] [[bo:ཁུང་ཙི།]] [[br:Konfusius]] [[bs:Konfučije]] [[ca:Confuci]]

Konfucije – razlika između verzija