Crna ruka – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Vraćene izmjene 37.19.108.27 (razgovor) na posljednju izmjenu korisnika Igorwindsor |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 3:
[[Datoteka:Apis.JPG|thumb|[[Dragutin Dimitrijević Apis|Apis]] sa zaverenicima.]]
'''Ujedinjenje ili smrt''' je naziv za [[tajno društvo|tajnu]]
{{cite web
|url=http://www.spartacus.schoolnet.co.uk/FWWblackhand.htm
Red 21:
Crna ruka je imala za cilj da ujedini "sve srpske pokrajine: 1. Bosnu i Hercegovinu, 2. Crnu Goru, 3. Staru Srbiju i Makedoniju, 4. Hrvatsku, Sloveniju i Srem, 5. Vojvodinu, 6. Morsku Obalu (Dalmaciju)".<ref name="Stevan Dedijer">[http://www.yurope.com/zines/republika/arhiva/2002/299/299_13.html Stevan Dedijer, Velika Srbija i mali glupi akademici]</ref>
S obzirom da je bila reč o tajnoj organizaciji, te okolnosti njenog nastanka, pravi ciljevi, članstvo i opseg aktivnosti organizacije je dan-danas predmet istorijskih kontroverzi.▼
Crna ruka je poticala od neformalne grupe oficira koji su [[29. maj]]a [[1903]]. godine izveli [[Majski prevrat]] u kome su ubijeni kralj [[Aleksandar Obrenović]] i kraljica [[Draga Obrenović|Draga]], te doveden [[Petar I Karađorđević]] na srpski presto. Crna ruka se nakon teritorijalnih proširenja Srbije u Balkanskim ratovima, Crna ruka se posebno usredsredila na oblasti u sastavu [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]], što je kulminiralo [[Sarajevski atentat|Sarajevskim atentatom]].<ref>{{cite web▼
== Delovanje ==
=== Majski prevrat 1903. ===
▲Crna ruka je poticala od neformalne grupe oficira koji su [[29. maj]]a [[1903]]. godine izveli [[Majski prevrat]] u kome su ubijeni kralj [[Aleksandar Obrenović]] i kraljica [[Draga Obrenović|Draga]], te doveden [[Petar I Karađorđević]] na srpski presto.
=== Sarajevski atentat 1914. ===
Crna ruka se nakon teritorijalnih proširenja Srbije u Balkanskim ratovima, Crna ruka se posebno usredsredila na oblasti u sastavu [[Austro-Ugarska|Austro-Ugarske]], što je kulminiralo [[Sarajevski atentat|Sarajevskim atentatom]].<ref>{{cite web
|url=http://www.bookrags.com/Gavrilo_Princip
|title=Gavrilo Princip and the Black Hand organization
Linija 30 ⟶ 39:
Uoči prvog svetskog rata, Crna ruka je sticala sve veću moć i u političkom životu Srbije se veoma osećao uticaj ove tajne oficirske organizacije. 1914. je u [[Bitolj]]u došlo do incidenta povodom pitanja prioriteta građanske nad vojnom vlašću. Tada je narodni poslanik [[Srpska socijaldemokratska stranka|Srpske socijaldemokratske stranke]] [[Dragiša Lapčević]] u Skupštini podneo [[interpelacija|interpelaciju]] na vladu, što trpi ilegalne organizacije. Međutim, njegova inicijativa je tada ostala bez većeg odjeka, a Skupština se zadovoljila odgovorom predsednika vlade.
=== Solunski proces 1917. ===
Organizacija je prestala postojati nakon što su godine 1917. njeni vođe uhapšeni i na [[Solunski proces|Solunskom procesu]] osuđeni na smrt.▼
▲Organizacija je zvanično prestala postojati nakon što su godine [[1917]]. njeni vođe uhapšeni i na [[Solunski proces|Solunskom procesu]] osuđeni na smrt. Tada je streljan i vođa Crne ruke [[Dragutin Dimitrijević Apis]].
▲S obzirom da je bila reč o tajnoj organizaciji, te okolnosti njenog nastanka, pravi ciljevi, članstvo i opseg aktivnosti organizacije je dan-danas predmet istorijskih kontroverzi.
=== Puč 27. marta 1941. ===
Iako je organizacija već decenijama bila raspuštena, neki od starih crnorukaca su imali bitnu ulogu u [[Vojni puč od 27. marta 1941.|prevratu od 27. marta 1941.]] i potonjem sovjetsko-jugoslovenskom sporazumu.
<ref name="Бухаркин">[http://www.ogoniok.com/4945/26/ «Черная рука» в Кремле]</ref>
== U popularnoj kulturi ==
1980-ih je u Beogradu Crna ruka postala predmet pozorišnog mjuzikla pod nazivom ''Tajna Crne ruke''.
== Izvori ==
{{Izvori|2}}
[[Kategorija:Velikosrpska ideologija]]
| |||