Frane Petrić – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m →Dela |
m robot kozmetičke promjene |
||
Red 3:
'''Frane Petrić''' (ili '''Franjo Petrić''' ili '''Petris''' ili '''Petriš''' ili '''Petrišević''', [[Latinski jezik|lat]]. ''Franciscus Patricius'', [[Italijanski jezik|ital]]. '' Francesco Patrizzi'' ili ''Patrizi'', [[Njemacki jezik|njem]]. '' Francesco Petritz'', rođen 1529. u [[Cres (grad)|Cresu]], umro 1597. u [[Rim]]u) bio je [[hrvatski latinizam|hrvatski latinista]], [[Humanizam|humanista]] i [[Filozofija|filozof]].
== Životopis ==
Rođen u plemićkoj (patricijskoj) porodici [[bosna i Hercegovina|bosanskog]] porekla, prvo je studirao [[Ekonomija|ekonomiju]] u [[Venecija|Veneciji]], zatim se školovao u [[Ingolstadt]]u pod pokroviteljstvom svog rođaka [[Matija Vlačić Ilirik|Matije Vlačića Ilirika]], te je konačno otišao na studije [[Medicina|medicine]] i filozofije u [[Padova|Padovi]]. Tu je dva puta bio izabran za predstavnika studenata iz [[Dalmacija|Dalmacije]].
Red 10:
Petrić je umro u Rimu, a sahranjen je u crkvi sv. Onofrija ''(Sant' Onofrio)'', u istoj grobnici u kojoj počiva i [[Torquato Tasso]].
== Dela ==
[[Datoteka:Cherso Petrisevic.jpg|thumb|180px|Spomenik Franji Petriću u [[Cres (grad)|Cresu]] na trgu nazvanom po njemu (u pozadini se vidi Petrićeva rodna kuća, ''Palača Petris'')]]
Red 23:
U svim Petrićevim delima izbija živ, premda spekulativno nastrojen, interes za [[prirodne znanosti|prirodne nauke]], koje upravo u njegovo vreme, nakon viševekovnog zastoja, doživljavaju preporod. Petrić je pisao na italijanskom i latinskom jeziku o geometriji (''O novoj geometriji'' = ''Della nuova geometria''), istoriji (''Della storia dieci dialoghi'' = ''Deset dijaloga o istoriji''), poetici (''O retorici'' = ''Della rettorica''), vojnim pitanjima (''Paralleli militari'' = ''Vojne usporedbe''), geofizici itd. S [[Grčki jezik|grčkoga jezika]] preveo je na latinski [[Zaratustra|Zaratustrino]] proročanstvo i [[Hermes Trismegist|Hermesa Trismegista]].
=== Dela na latinskom jeziku ===
* ''Artis historiae penus. Octodecim scriptorum tam veterum quam recentiorum monumentis''. Basileae, Ex officinia Petri Paterna, 1579. (= "Hrana za istoriju umetnosti: osamnast opisa kako starih tako i novijih spomenika")
* ''De historia dialogi X. Con Artis historicae penus''. Basel. 1579. (= "Deset dijaloga o istoriji")
* ''De rerum natura libri ii. priores. Aliter de spacio physico; aliter de spacio mathematico''. Ferrara:
* ''Discussionum Peripateticarum tomi iv, quibus Aristotelicae philosophiae universa historia atque dogmata cum veterum placitis collata, eleganter et erudite declarantur''. Basileae. 1581 (= "Četiri toma peripatetičkih rasprava, koje elegantno i učeno obrazlažu celu istoriju i teoriju aristotelovske filozofije upoređene sa mišljenjima starih", tj. antičkih pisaca)
* ''Nova de universis philosophia. (Ad calcem adiecta sunt Zoroastri oracula cccxx. ex Platonicis collecta, etc)''. Ferrara. 1591, Venice 1593. (= "Nova filozofija o opštem. Na kraju je dodato 320 Zaratustrinih proročanstava prikupljenih iz platonističkih spisa")
* ''Apologia ad censuram''. (= "Odbrana upućena cenzuri", tj. odbrana dela ''Nova filozofija o opštem'' pred [[Katolička crkva|Katoličkom crkvom]])
=== Dela na italijanskom jeziku ===
* ''Della Historia dieci dialoghi''. Venetia:
* ''Della nuova geometria di Franc. Patrici libri XV. Ne' quali con mirabile ordine, e con dimostrazioni à marauiglia più facili, e più forti delle usate si vede che le Matematiche per via regia, e più piana che da gli antichi fatto non si è, si possono trattare''. Ferrara, Vittorio Baldini 1587 [ponovo štampano u istom izdanju sa: Quattro Libri Geometrici di Silvio Belli Vecentino. Venecija, 1595.] (= "Petnaest knjiga o novoj geomrtriji, u kojima se vidi da se [[matematika]] može obrađivati u savršenom redu i s čudesno lakšim primerima i s boljom upotrebom i na kraljevski način, što stari nisu činili")
* ''Della poetica''. ed. critica a cura di D. A. Barbali. Bologna, Istituto Nazionale di Studi sul Rinascimento, vol. 1-3 1969-1971. (= "O poetici")
Red 38:
* ''Della retorica dieci dialoghi: nelli quali si favella dell'arte oratoria con ragioni repugnanti all'openione, che intorno a quella hebbero gli antichi scrittori''. Venetia: Appresso Francesco Senese, 1562. (= "Deset dijaloga o retorici: u kojima se priča o govorničkoj veštini s teorijama koje se razlikuju od mišljenja koja su o njoj imali antički pisci")
* ''Difesa di Francesco Patrizi dalle cento accuse dategli dal signor Jacopo Mazzoni''. [u: Discorso intorno all Risposta dal. sig. F. Patricio] Ferrara. 1587 (= "Odbrana Franje Petrića od stotinu optužbi gospodina Jacopa Mazzonija")
* ''La Città felice''. Venice: Griffio, 1553.
* ''L'Eridano. In nuovo verso heroico. Con i sostentamenti del detto verso''. Ferrara. Appresso Francesco de Rossi da Valenza 1557. (= "Eridan. U novoj herojskom stihu, sa objašnjenjem toga stiha")
* ''Parere del s. Francesco Patrici, in difesa di Lodovico Ariosto. All'Illustr. Sig. Giovanni Bardi di Vernio''. Ferrara 1583. (= "Mišljenje g. Franje Petrića u odbranu [[Ludovik Ariosto|Ludovika Ariosta]]")
Red 45:
== Eksterni linkovi ==
* [http://www.dalmatia.it/dalmazia/personaggi/filosofoen.htm Francesco Patrizi]
* [http://core.ecu.edu/phil/ryane/fphp.htm Francesco Patrizi da Cherso] (at East Carolina University)
* [http://plato.stanford.edu/entries/patrizi/ Francesco Patrizi da Cherso] (at Stanford Encyclodia of Philosphy]
* Brickman, B. ''An Introduction to Francesco Patrizi's Nova de Universis Philosophia''. New York, 1941.
* Robb, N. ''Neoplatonism of the Italian Renaissance''. London, 1935.
* [http://www.arcipelagoadriatico.it/bio_fiume/patrizi.htm Biography from Arcipelago Adriatico] in Italian.
{{lifetime|1529|1597}}▼
[[Kategorija:Hrvatski pisci|Petrić, Franjo]]
[[Kategorija:Renesansa|Petrić, Franjo]]
[[Kategorija:Latinska književnost]]
▲{{lifetime|1529|1597}}
| |||