Bitka za Normandiju – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
m Bot: popravljanje preusmjeravanja |
m robot kozmetičke promjene |
||
Red 7:
mesto=[[Normandija]], [[Francuska]]|
rezultat=Pobeda saveznika|
strana1=<center>[[Datoteka:Flag of the United States.svg|40px]] [[Datoteka:Flag of the United Kingdom.svg|40px]]<br />[[Savezničke sile|Saveznici]]|
strana2=<center>[[Datoteka:Flag of Germany 1933.svg|40px]]<br />[[Treći rajh|Nacistička Nemačka]]|
komandant1=[[Dvajt D. Ajzenhauer]]<br />[[Bernard Montgomery|Bernard Montgomeri]]<br />[[Bertram Ramzej]]<br />[[Treford Lej-Melori]]|
komandant2=[[Gerd fon Runšted]]<br />[[Ervin Romel]]|
snage1=326.000|
snage2=?|
gubici1=53.700 mrtvih,<br />18.000 nestalih,<br />155.000 ranjenih|
gubici2=oko 200.000 mrtvih, nestalih i ranjenih, 200.000 zarobljenika|
}}
'''Bitka za Normandiju''' vodila se [[1944]]. između snaga [[treći rajh|nacističke Nemačke]], koje su okupirale zapadnu Evropu, i invazionih [[savezničke sile|savezničkih snaga]] u
Većinu savezničkih snaga činile su američke, britanske, kanadske i francuske jedinice. Druge zemlje, čiji vojnici su takođe učestvovali u bici, bile su [[Australija]], [[Belgija]], [[Čehoslovačka]], [[Grčka]], [[Holandija]], [[Novi Zeland]], [[Norveška]] i [[Poljska]].
Red 70:
Pred kraj 1943. god. postale su očigledne obimne savezničke pripreme na jugu Britanije zbog čega je glavnokomandujući nemačkih snaga na zapadu, feldmaršal [[Gerd fon Rundšted]] bio primoran da zatraži pojačanja. Većinu njegovih snaga činili su statične garnizonske jedinice koje nisu imale dovoljno transportnih sredstava i koje su bile sastavljene od trećerazrednog ljudstva (npr. od ljudi koji su na [[Istočni front (Drugi svetski rat)|Istočnom frontu]], usled promrzlina izgubili prste na nogama i rukama), kao i od nevoljnih dobrovoljaca različitih nacionalnosti.
Zajedno sa novim jedinicama u Francusku je stigao i feldmaršal [[Ervin Romel]] koji se našao pod neporednom
Romelu je bilo jasno da, uprkos propagandnom značaju koji ima, Atlantski bedem obezbeđuje samo najznačajnije luke na atlantskoj obali. Plaže između njih, jedva i da su bile branjene, zbog čega su saveznici mogli da biraju mesto za iskrcavanje i da se kasnije bave osvajanjem luka sa kopnene strane. Zbog toga je Romel započeo kampanju ojačavanja nemačkih položaja na Atlanskom bedemu. Postavljen je veliki broj čeličnih prepreka na granici najviše plime na plažama, konstruisan je veliki broj betonskih bunkera, nizije su potopljene, a na svim mestima pogodnim za vazdušne i jedriličarske desante, postavljene su posebne minske prepreke poznatije pod nazivom Romelov asparagus (''Rommelspargel'').
Ovi radovi nikada nisu u potpunosti završeni zato što je savezničko bombardovanje francuske železnice u značajnoj meri omelo prevoz neophodnog materijala do odbrambenih reona, a
Realizacija Romelovih odbrambenih mera je takođe bila značajno usporena sporom u vezi sa doktrinom primene nemačkih oklopnih jedinica u Francuskoj. Pored dve armijske grupe koje su mu bile na raspolaganju, fon Rundšted je pod svojom komandom imao i štab Oklopne grupe Zapad pod generalom Frejerom Leo Gejr fon Švepenburgom (Freiherr Leo Geyr von Schweppenburg). Ova formacija je nominalno predstavljala administrativni štab fon Rundštedovih oklopnih i mobilnih formacija, ali će uskoro biti preimenovana u 5. oklopnu amriju koja će operativni status steći u Normandiji. Fon Gejr i Romel nisu se slagali oko rasporeda i upotrebe oklopnih jedinica u Francuskoj.
Red 84:
== Saveznički plan invazije ==
Prema savezničkom planu za bitku, sledeće savezničke jedinice učestvovale su u prvom talasu invazije:
* Britanska 6. vazdušno-desantna divizija izvršila je padobranski i jedriličarski desant istočno od reke Orne kako bi zaštitila levi bok invazionih snaga.
* 1. specijalna brigada sastavljena od 3, 4, 6 i 45 komandoske jedinice Kraljevskih marinaca iskrcala se kod Uistrehema u sektoru Kraljica Crveno (Queen Red sector) na krajnjem levom boku mostobrana. 4. komandoska jedinica bila je potpomognuta francuskim jedinicamaiz sastava 10. međusavezničke komandoske jedinice.
* Britanska 3. pešadijska divizija i 72. oklopna brigada iskrcale su se na plaži Sord, od Uistrehema do Lion-sur-Mera.
* 41. komandoska jedinica iskrcala se na krajnjem desnom boku plaže Sord.
* Kanadska 3. pešadijska divizija, 2. oklopna brigada i 48. komandoska jedinica iskrcale su se na plaži Žuno, od Sent-Obin-sur-Mera do La Rivijer-Sent-Suvera.
* 46. komandoska jedinica trebalo je da na plaži Žuno uništi nemačke baterije na litici na levoj obali reke Orne. (Međutim, kako se nemačka ariljerijska vatra sa ove lokacija pokazala beznačajnom, 46. komandoska jedinica zadržana je na desantnim brodovima kao rezerva i isrkcala se na kopno tek drugog dana invazije).
* Britanska 50. pešadijska divizija i 8. oklopna brigada iskrcale su se na plaži Gold, od La Rivijera do Aromanša.
* 47. komandoska jedinica Kraljevskih marinaca iskrcala se na zapadnom boku plaže Gold.
* Američki V korpus (američka 1. pešadijska divizija i 29. pešadijska divizija) ickrcao se na plaži Omaha, od Sent-Onorin-de-Pertesa do Vijervil-sur-Mera.
* 2. i 5. bataljon američkih rendžera trebalo je da se iskrcaju kod Pont-du-Oka (Point du Hoc) kako bi ućutkali nemačku bateriju ali je iskrcavanje na ovom mestu izvršio samo 2. bataljon dok je 5. bataljon rendžera preusmeren na plažu Omaha.
* Američki VII korpus (američka 4. pešadijska divizija i druge jedinice) iskrcale su se na plaži Juta, oko Pupvila i La Madelena.
* Američka 101. vazdušno-desantna divizija izvršila je padobranski desant u blizini Vijervila kako bi pružile podršku američkim jedinicama koje su se iskrcale na plaži Juta.
* Američka 82. vazdušno-desantna divizija iskrcala se u reonu Sent-mer-Egliza, sa zadatkom da štiti desni bok.
* Aktivnosti jedinica francuskog pokreta otpora, tzv. Makija (Maquis) pomogla je u ometanju nemačkih komunikacija.
Saveznici su pre bitke pažljivo mapirali zone iskrcavanja i izvršili njihovo izviđanje sa mora i iz vazduha. U sklopu priprema za predstojeće iskrcavanje velika pažnja je obraćena na vremenske prilike u Engleskom kanalu. Osnovni preduslov za uspeh iskrcavanja bio je pun mesec koji je trebalo da obezbedi dovoljno svetla i visoku plimu. Prvobitno je kao dan početka operacije Overlord bio određen 5. jun 1944. god. ali je loše vreme prozrokovalo odlaganje. Vremenske prilike na dan 6. juna su još uvek bile na granici prihvatljivih ali je general Ajzenhauer odlučio da ne čeka sledeći period punog meseca. Zahvaljujući njegovoj odluci nemački branioci uhvaćeni su nespremni zato što su njihovi glavnokomandujući smatrali da saveznici neće napasti zbog loših vremenskih uslova. Čak je i sam Romel smatrao da do napada neće doći pa se 4. juna vratio u Nemačku kako bi prisustvovao pedesetom rođendanu svoje supruge.
Red 116:
=== Zone odgovornosti nemačkih divizija ===
* 716. pešadijska divizija imala je zadatak da brani istočno krilo zone iskrcavanja, obuhvatajući najvećim delom zonu desanta britanskih i kanadskih jedinica.
* 352. pešadijska divizija imala je zadatak da brani oblasti između [[Baje]]a i [[Karantan]]a. U zoni odgovornosti ove divizije nalazila se američka zona iskrcavanja "Omaha plaža".
* 6. padobranski puk, pod komandom pukovnika Dr. Fridrika Avgusta Freiher fon der Hejdea, imao je zadatak da brani Karantan.
* 91. vazdušno-desantna divizija (Luftlande - vazdušno-desantna), pod komandom general-majora Vilhelma Felija, bila je sastavljena od 1057. i 1058. pešadijskog puka. Ovo je bila regularna pešadijska divizija, obučena i osposobljena za vazdušni transport (bila je opremljena uglavnom lakom artiljerijom i malim brojem samohodnih topova), koja je zauzimala položaje u unuštrašnjosti poluostrva Kotanten i to delom u zoni koja je bila predviđena za američki vazdušni desant.
* 709. pešadijska divizija (posadna), pod komandom general-pukovnika [[Karl-Vilhelm fon Šliben]]a, bila je sačinjena od 729. i 739. pešadijskog puka (svaki sa po četiri bataljona, iako je svaki četvrti bataljon bio sastavljen od dobrovoljaca sa istoka) i 919. pešadijskog puka. Ova posadna divizija branila je utvrđene položaje na istočnoj i severnoj obali (uključujući i luku [[Šerbur]]) poluostrva Kotanten. U zoni odgovornosti 709. pešadijske divizije nalazila se američka zona iskrcavanja "Juta plaža".
=== Zone odgovornosti susednih nemačkih divizija ===
Nemačke divizije koje su držale položaje u blizini mesta isrcavanja, bile su:
* 243. pešadijska divizija (posadna), pod komandom general-pukovnika Hajnca Helmiša, bila je sačinjena od 920. pešadijskog puka (2 bataljona), 921. pešadijskog puka i 922. pešadijskog puka. Ova divizija bila je zadužena za odbranu zapadne obale poluostrva Kotanten.
* 30. mobilna brigada, pod komandom pukovnika Freiher fon und zu Aufsesa, bila je sačinjena od tri biciklistička bataljona.
=== Pokretna rezerva ===
Red 137:
{{Commonscat|Battle of Normandy}}
{{hist-stub}}▼
[[Kategorija:Bitke Drugog svetskog rata]]
▲{{hist-stub}}
{{Link FA|de}}
{{Link FA|en}}
{{Link FA|id}}
[[ca:Operació Overlord]]
[[cs:Bitva o Normandii]]
| |||