Kibela – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 60:
Priče o dolasku Velike majke korišćene su za uzdizanje ljudi koji su taj dolazak organizovali, a samim tim i za uzdizanje njihovim potomaka. Uloga Klaudije Kvinte kao "najčednije žene" u Rimu ''(castissima femina)'' "sve više je glorofikovana i punjena fantastikom"; prikazivana je u odeći [[Vestalke]], a verovatno je imala i svoj vlastiti kult. Avgustova propaganda predstavljala ju je kao ideal ženske čednosti u Rimu. Car [[Klaudije]] tvrdio je da je Klaudija Kvinta bila među njegovim precima.<ref>Roller, 1999, str. 282, 314.</ref> Klaudije je uveo Atisa u rimski panteon i njegov kult stavio u nadležnost [[Quindecimviri sacris faciundis|petnaestočlanog svešteničkog kolegija]] ''(quindecimviri sacris faciundis)''.<ref>Roller, 1999, str. 315-316.</ref>
=== Festivali i kultovi ===
==== Megalezije ====
{{Main|Megalezije}}
[[Datoteka:Chronography of 354 Mensis Aprilis.png|thumb|upright|Ilustracija za mesec april temeljena na [[Kronografija 354|Filokalovom kalendaru]] (354. naše ere), na kojoj je možda predstavljen jedan od Gala (sveštenika) ili teatarski izvođač tokom Megalezija.<ref>Michele Renee Salzman, ''On Roman Time: The Codex Calendar of 354 and the Rhythms of Urban Life in Late Antiquity'' (University of California Press, 1990), str. 83-91, gde se opovrgava uobičajen stav da je na slici prikazan starac tokom nekog nepoznatog obreda vezanog za boginju Veneru.</ref>]]
Megalezijska svetkovina priređivala se svake godine i počinjala je 4. aprila, na dan kad je, prema predaji, boginja i stigla u Rim. Festival je trajao šest dana, od 4. do 9. aprila, i njime je dominirala vesela atmosfera s puno zabave i gozbi. Bogati su Rimljani obično pozivali jedni druge na formalne večere i ekstravagantne navike i raskošan život tokom trajanja festivala verovatno su dostizali dosta visok stupanj. Iz tog razloga [[Rimski Senat|senat]] je 161. pne. utvrdio gornji limit za troškove na Megalezijama, koji pojedinac nije smeo prekoračiti.<ref>[http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi1254.phi001.perseus-lat1:148 Aul Gelije, ''Atičke noći'', II, 24;] cf. [http://data.perseus.org/citations/urn:cts:latinLit:phi1254.phi001.perseus-lat1:18.2.11 XVIII, 2.]</ref> Precizna struktura festivala nije poznata, ali je svakako uključivala održavanje scenskih igara ''[[ludi scaenici]]'', tj. teatarske predstave, koje su verovatno izvođene na stepenasto uređenom prilazu njenom hramu na Palatinu; zna se da su na Megalezijama premijerno prikazane i neke od [[Plaut|Plautovih]] i [[Terencije|Terencijevih]] [[Rimska komedija|komedija]]. Nakon samog festivala, 10. aprila kip boginje nošen je u javnoj povorci u [[Circus Maximus|Veliki cirk]], gde je u njenu čast priređivana [[utrka dvokolica]]; jedan kip Velike majke stalno je stajao u Cirku i prikazivao je boginju kako sedi na leđima lava.<ref>Verovatno se radilo o kopiji grčkog originala; isti prikaz nalazi se i na [[Pergamski žrtvenik|Pergamskom žrtveniku]]. V. Roller, 1999, str. 315.</ref>
Rimljanima su se Megalezije verovatno činile "grčkim"<ref>U doba pozne republike [[Ciceron]] opisuje megalezijske himne i obrede kao grčke. V. Takacs, u: Lane (ed), str. 373.</ref> ili frigijskim festivalom. U doba prelaza na carstvo grčki pisac [[Dionisije Halikarnašanin]] opisuje Kibelinu povorku kao punu "pantomime" i "neverovatne bombastičnosti", što stoji u suprotnosti sa verskim obredima i predstavama tokom Megalezija, koji su izvođeni na dostojanstveni i "tradicionalno rimski" način; Dionisije hvali i mudrost rimskih verskih zakona, koji je zabranjivao rimskim građanima učešće u Kibelinoj povorci i u njenim [[Misterije|misterijama]];<ref>Dionisije Halikarnašanin, ''Rimske starine'', II, 19, 3-5. V. i komentar u Roller, 1999, str. 293 i napomenu 39: "... može se videti kontrast između Frižanina [tj. sveštenika] u raskošno ukrašenoj odeći, s jedne strane, i jednostavne, uglavnom jednobojne rimske [[Tunika|tunike]] i [[Toga|toge]]"; cf. Avgustove "napore da istakne kako je bela toga prikladna odeća za Rimljane".</ref> Robovima je prisustvo bilo strogo zabranjeno.<ref>Roller, 1999, str. 296, gde se navodi Ciceron, ''De haruspicum responsis'', XIII, 28.</ref> U doba pozne republike [[Lukrecije]] daje živi opis "ratničkog plesa" u sklopu Kibeline povorke, koji izvode ljudi s kacigama u koje su bila utaknuta tri pera, udarajući o svoje bronzane štitove,<ref>To podseća na Kurete i Koribante iz Kibelinog grčkog mita i kulta.</ref> "ushićeni krvlju"; sveštenici ''Gali'', duge kose, obučeni su u žutu odeću i vitlaju noževima, sve uz zvuk divlje i glasne muzike timpana i piskavih flauta. Dok se povorka kreće, bacaju se ružine latice i izdiže se oblak mirišljavog [[Tamjan|tamjana]].<ref>V. Robertson, N., u: Lane (ed), 1996, str. 292-293. V. i Summers, K., u: Lane (ed), 1996, str. 341, 347-349.</ref> Kip boginje, gde je prikazana s krunom u obliku kule na glave i kako sedi u kolima koje vuku lavovi, nosi se visoko uzdignutim nosilima.<ref>Summers, u: Lane, 1996, str. 348-350.</ref> Rimska povorka u čast Kibele tokom Megalezijskog festivala, sa svojim egzotičnim elementima iznetim u javnost i ograničenosšću na rimsku elitu, značajno se razlikuje od onoga što je poznato o privatnim frigijsko-grčkim misterijama ove boginje, u koje su primani ljudi iz svih društvenih slojeva.<ref>Roller, 1999, str. 317.</ref>
{{u začetku}}
| |||