Gnomon – razlika između verzija

{{otheruses}}

'''Gnomon''' je onaj deo [[sunčani sat|sunčanog sata]] (sunčanika) koji baca senku. "Gnomon" (staro{{lang-el|γνώμων}}) znači "pokazivač", "onaj koji raspoznaje" ili "ono što otkriva".

 

Na severnoj hemisferi, rub koji baca senku je obično okrenut prema severu i paralelan je [[Zemlja|Zemljinoj]] osi obrtanja. To znači da je nagnut u odnosu na horizontalu pod uglom koji je jednak [[geografska širina|geografskoj širini]] položaja sunčanika. Na nekim sunčanim satovima gnomon je vertikalan, takvi su nekada uobičajeno korišćeni za osmatranje [[altituda|altitude]] (ugaone visine) [[Sunce|Sunca]], naročito kada se nalazi na [[meridijan]]u.

 

[[Anaksimandar|Anaksimandru]] se pripisuje da je ovaj [[vavilon]]ski instrument doneo Grcima u [[6. vijek pne.|6. veku pne.]]. I Kinezi su koristili gnomon - u knjizi iz 2. stoleća ''[[Devet poglavlja o matematičkoj veštini]]'' se pominje da ga je mnogo pre toga koristio [[Vojvoda od Čoua]] u 11. veku pne..

 

Gnomon može implicirati i [[paradigma dizajna|paradigmu dizajna]], vezu između pokazivača i brojčanika ili neke druge reference, kao kod [[brzinomer]]a i igle. U ovom slučaju, igla deluje kao gnomon nasuprot inkrementirane pozadine brzinomera.

 

Takođe, gnomon je naziv dat estetskom procesu koji je koristio [[James Joyce]] u svojoj zbirci kratkih priča "Dablinci", kojim se celina lika otkriva samo jednim delom.

 

U knjizi "Kula na kraju sveta" [[Brad Strickland]]a, na nekom jezeru se nalazi ostrvo sa džinovskom kulom i tankim stepeništem. Za kulu, sa čudnim skulpturama koje je okružuju, kasnije se ispostavi da je ogromni sunčani sat, pri čemu je kula gnomon. I ostrvo na kome se nalazi ova kula naziva se "Ostrvo gnomon".

 

[[NASA]]-ini astronauti su koristili jedan gnomon kao fotografski uređaj za indiciranje lokalnog horizonta i prikazivanje mape boja kada su radili na površini [[Mesec]]a.

 

{{Commonscat|Sundials}}

 

(na engleskom:)

 

 

 

 

{{Grčka astronomija}}

 

 

[[bg:Гномон]]

[[cs:Gnómon]]

[[de:Gnomon]]

[[en:Gnomon]]

[[fr:Gnomon]]

[[is:Gnómon]]

[[it:Gnomone]]

[[ka:გნომონი]]

[[nl:Gnomon (zonnewijzer)]]

[[pl:Gnomon]]