1701 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 16:
* [[1. 2.]] - U Pariskom ''parlement''-u (sudu) registrovano pravo novog španskog kralja Filipa na francusku krunu.
* [[4. 2.]] (24. 1. po j.k.) - [[Crkvena reforma Petra Velikog]]: Manastirski ukaz u Rusiji stavlja manastirsku imovinu pod specijalnu upravu. ([[:ru:Монастырский приказ|ru]]).
* [[6. 2.]] - Francuske trupe umesto holandskih u Barijerskim tvrđavama u Španskoj Nizozemskoj (Belgiji) - npr. Namur i Ypres (definisane u Ryswičkom miru 1697). Guverner Š. Nizozemske je [[Maximilian II Emanuel]], bavarski izborni knez.
* februar - Uspostavljena [[Linea Grimani]], [[Razgraničenje Turske i Mletaka u Dalmaciji|granična linija između]] mletačke Dalmacije i osmanske Bosne (komesar Đovani Grimani i Osman-paša).
* [[18. 2.]] - [[Filip V od Španije]], unuk [[Luj XIV|Luja XIV]], stiže u Madrid.
Red 23:
* [[8. 3.]] - [[Datoteka:Flagge Großherzogtümer Mecklenburg.svg|25px]] Hamburškim ugovorom rešena kriza nasledstva u kući Mecklenburg: [[Friedrich Wilhelm I. (Mecklenburg)|Friedrich Wilhelm I.]] dobija [[Datoteka:Wappen Mecklenburg-Schwerin 2.svg |25px]] Vojvodstvo Mecklenburg-Schwerin a za njegovog strica [[Adolf Friedrich II. (Mecklenburg)|Adolfa Friedricha II.]] napravljeno je [[Datoteka:Wappen Mecklenburg-Strelitz 2.svg|25px]] vojvodstvo Mecklenburg-Strelitz (velika vojvodstva od 1815, traju do 1918).
* [[9. 3.]] - Bavarska u savezu sa Francuskom i Španijom.
* mart - Francuskim ratnim brodovima dozvoljeno da prodaju robu u španskoameričkim lukama.<ref>Parliament and Foreign Policy in the Eighteenth Century By Jeremy Black, 29</ref>
* mart - Diplomatska kriza izazvana namjerom francuskog kralja [[Louis XIV|Louisa XIV]] da preko svog brata [[Filip V od Španije|Philippea od Anjoua]] preuzme kontrolu nad prijestoljem Španije eskalira u [[Rat za špansko nasljedstvo]] u kome će se na jednoj strani naći Francuska, Španija i [[Bavarska]], a na drugoj [[Augsburška alijansa]] koju je organizirao [[Habsburgovci|habsburški]] [[Sveto Rimsko Carstvo|rimsko-njemački car]] [[Leopold I od Svetog Rimskog Carstva|Leopold I]] i koju tvore [[Kraljevina Engleska|Engleska]], [[Kraljevina Škotska]], [[Nizozemska]], [[Danska]], [[Pruska]], [[Portugal]] i [[Savoja]].
Linija 29 ⟶ 30:
* [[15. 4.]] - Nova redakcija Karlovačkog mira, Mlecima priznate neke ispravke granice u Dalmaciji (→ [[Linea Grimani]]).
* april - Nastavlja se pobuna Srba u Petrinji: komandant Delišimunović javlja da "prekoglinski Vlasi ne odustaju od neprijateljstva" i da su napali Hrvate oko Sračice - Srbi se bune zbog ukmećivanja, žalili su se da ih banska vlast ugnjetava.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 66</ref>
* april - Savoja, već opkoljena, ulazi u savez sa Francuskom.
* [[18. 4.]] - [[Vicko Zmajević]] imenovan za [[Barska nadbiskupija|barskog nadbiskupa]], u decembru i za administratora Budve.
* 18. 4. - [[Ferenc II Rákóczi]] uhapšen nakon što su otkriveni njegovi kontakti sa Lousiom XIV.
* [[21. 4.]] - Pošto je [[daimyo]] [[Asano Naganori]] prinuđen na [[sepukku]], njegovih [[47 ronina|47 samuraja]] postaju ronini, samuraji bez vođe - planiraju osvetu i sprovode je sledeće godine.
Linija 36 ⟶ 39:
* maj/jun - [[Rat za špansko nasleđe]]: [[Eugen Savojski]] je prešao Alpe iz Austrije u severnu Italiju, gde je na početku težište sukoba.
* jun - Izveštaj preds. Dvorskog ratnog saveta u Gracu: "Morlaci i Vlasi" pljačkaju od Like do mora, upućene komisije su proterane ili pobijene, skoro nijedan oberkapetan ili kapetan u Senju i Otočcu nije umro prirodnom smrću.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 71</ref>
* jun - Portugal ulazi u savez sa Francuskom.
* [[24. 6.]] - [[Parlament Engleske]] donosi tzv. [[Act of Settlement 1701|Zakon o sređivanju]] kojim je [[Katoličanstvo|katoličkim]] članovima [[dinastija Stuart|dinastije Stuart]] zabranjeno naslijediti englesko, škotsko i irsko prijestolje te određeno da nakon smrti [[Protestantizam|protestantskog]] kralja [[William III od Engleske|Williama III]] prijestolje naslijedi protestantska [[Anne od Velike Britanije|princeza Anne]], mlađa sestra preminule njegove supruge [[Mary II od Engleske|Mary]], a ukoliko Anne ne bude imala potomaka, [[Sophia od Hannovera|Sophia]], izborna kneginja [[Hannover]]a (Anne vlada 1702-14, a Sophijin sin [[George I od Velike Britanije|George I]] 1714-27).
Linija 48 ⟶ 52:
* [[14. 8.]] - [[Đakovačko-osječka nadbiskupija|Đakovački]] biskup [[Nikola Ogramić Olovčić]] opljačka i ubijen u svojoj kući - jugom Ugarske, naseljenim Srbima, vlada razbojništvo.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 60</ref>
* [[18. 8.]] - Komisija dvorskog ratnog saveta dodelila podvojvodi [[Jovan Monasterlija|Jovanu Monasterliji]] neke posede u Tolnanskoj županiji.<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Popovic_seobe.html Душан Ј. Поповић НАПУШТАЊЕ СРБИЈЕ И БЕОГРАДА, ДОГАЂАЈИ НЕПОСРЕДНО ПОСЛЕ СЕОБЕ]. rastko.rs</ref>. Ista komisija uređuje [[Potisko-pomoriška vojna granica|Potisko-pomorišku vojnu granicu]] (Segedinski generalat), kao i Posavsko-podunavsku (Slavonski g.), naglašava se da je potrebno paziti na rad patrijarha Arsenija, zbog uticaja na prošlogodišnju bunu u Slavoniji.<ref name="VeselinOdSeobe">Рајко Л. Веселиновић [https://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Veselinovic_Seobe.html ОД ВЕЛИКЕ СЕОБЕ ДО СМРТИ ПАТРИЈАРХА АРСЕНИЈА III ЧАРНОЈЕВИЋА (1706)]. rastko.rs</ref>
* [[27. 8.]] - U Madridu potpisana privilegija, ''[[asiento]]'', francuskoj ''Compagnie de Guinée'' za uvoz afričkih robova u Špansku Ameriku.
* [[1. 9.]] - Bitka kod Chiarija, nedaleko od [[Brescia|Brescie]]: Francuzi i saveznici imaju velike gubtitke u neuspešnom napadu na poziciju Eugena Savojskog - pošto su se Austrijanci učvrstili u Lombardiji, pomorske sile su ohrabrene da im pomognu.
* [[7. 9.]] - [[Haški ugovor (1701)|Haški ugovor]] obnavlja Veliku alijansu: Engleska, Ujedinjene Provincije i Sveto Rimsko Carstvo protiv Francuske. Španija bi za sada bila ostavljena Filipu, dok bi nadvojvoda Karlo dobio italijanske i nizozemske posede. Alijansi se kasnije pridružuju Savoja i Portugal.
* [[16. 9.]] - Bivši engleski kralj [[James II od Engleske|James II]] umro u Francuskoj. Njegov sin, poznat kao Stari pretendent, priznat je kao [[Јаков Фрањо Едвард од Велса|James III]] od [[Jakobiti|jakobita]], Francuske, Španije, pape i Modene.
* 30. 9. - U Londonu otvorena [[sinagoga Bevis Marks]], jedina u Evropi sa preko 300 godina redovne službe.
=== Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
Linija 58 ⟶ 64:
* [[2. 11.]] - [[Filip V od Španije]] se oženio savojskom princezom [[Maria Luisa di Savoia|Marijom Luisom]].
* [[7. 11.]] - [[Ferenc II Rákóczi]] beži iz zatvora u Bečkom Novom Mestu u Poljsku (vratiće se i staviti na čelo [[Rakošijeva buna|ustanka 1703]]).
* [[27. 11.]] - Alhemičar [[Johann Friedrich Böttger]] tajno stigao u [[Dresden]], u Saksoniji, nakon što je morao pobeći iz Brandenburga - [[August II Jaki]] zahteva od njega da proizvede zlato (pomaže [[Ehrenfried Walther von Tschirnhaus|von Tschirnhausu]] da proizvede [[porcelan]] 1708, → [[Meissenski porcelan]]).
* decembar - Završeni izbori u Engleskoj - ojačali Whigovci, koji su za rat sa Francuskom.
Linija 72 ⟶ 80:
* U Dubrovniku prestaje kovanje srebrnog novca [[artiluk]]a.
* Franjo II. Rakoczy gubi imanja zbog veza sa Luoisem XIV, bježi u Poljsku. Sjever Ugarske je nemiran zbog poreza i feudalnih odnosa.<ref>''Historija n. J. II'', 861-2</ref>
* [[Joseph Sauveur]] predstavlja Akademiji svoj rad o [[Akustika|akustici]], čiji je naziv skovao (alikvotni tonovi).
* [[Jethro Tull (agronom)|Jethro Tull]] napravio poboljšanu [[sejačica|sejačicu]] (→ [[Britanska agrarna revolucija]]), ali ove naprave ulaze u širu upotrebu tek u 19. stoleću.
* [[Newtonova skala|Newtonova]] i [[Rømerova skala]] su prvi pokušaji objektivnog merenja temperature - Newton koristi izraz "stepeni toplote" a spravu zove [[termometar]].
* U Rimu osnovana Akademija plemenitih svećenika, današnja [[Papinska crkvena akademija]].
* [[Edmond Halley]] objavio rezultate proučavanja [[magnetska deklinacija|magnetske deklinacije]] u Atlantiku.
== Rođenja ==
| |||