Wikipedija

Malavi (jezero) – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
Kolega2357 (razgovor | doprinos)
20.730.146 izmena
m Bot: Brisanje šablona: Link FA.
Nema sažetka izmjene
Red 1:
{{Jezero
| ime = Jezero Malavi
| slika = Lake Niassa.png
| slika_opis= Karta jezera Malavi
Red 10:
|dužina-minute = 22
|dužina-oznaka = E
| površina = 29 604 <ref name=brit/>
| zapremina = 8.400
| dubina = 704 <ref name=brit/>
| visina = 472 <ref name=brit/>
| širina = 16 -– 80 <ref name=brit/>
| dužina = 584 <ref name=brit/>
| vrsta = protočno
| pritoci = [[Ruhuhu]]
| odlijeva se u = [[Shire (rijeka)|Shire]]
| države = {{flag|Malavi}}<br />{{flag|Mozambik}}<br />{{flag|Tanzanija}}
}}
'''Jezero Malavi''', znano i kao '''Njasa''' (što na [[svahili]]ju znači ''Jezerojezero''),<ref name=brit/>), je najjužnije je i treće po veličini [[jezero]] u [[Dolina velike rasjeline|Dolini velike rasjeline]] u [[Istočna Afrika|Istočnoj Africi]]. Najveći dio jezera leži u [[Malavi]]ju, sjeverni dio dijele [[Tanzanija]] i [[Malavi]], srednji Malavi i [[Mozambik]], dok je južni sav u Malaviju.
 
== Geografija ==
Najveći dio jezera leži u [[Malavi]]ju, sjeverni dio dijele [[Tanzanija]] i [[Malavi]], srednji Malavi i [[Mozambik]], dok je južni sav u Malaviju.
''Jezero Malavi'' dugo je 584 [[kilometar|km]] (u smjeru sjever - jug) a široko od 16 do 80 km, ukupne površine 29 .604 [[kvadratni kilometar|km²]], najveće dubine 704 m. <ref name=brit/> Jezero leži u kotlini na nadmorskoj visini od 472 m, okruženo visokim planinskim masivom [[Livingstone (gorje)|Livingstone]] sa istoka, i bitno nižim masivom [[Viphya (gorje)|Viphya]] i visoravni [[Nyika (visoravan)|Nyika]] sana istokaistoku. Svježi jugoistočni vjetar (mwera) prevladava od maja do augusta, on se često pretvori u buru, koja uzrokuje velike valove, pa je tad plovidba izuzetno opasna jer obala ima malo zaštićenih luka.<ref name=brit/> U Malavi utječe 14 rijeka, od svih njih je najveći [[Ruhuhu]], a ističe samo jedna rijeka – [[Shire (rijeka)|Shire]] ([[pritoka]] [[Zambezi]]ja).<ref name=brit/> Na jezeru postoje i otoci od kojih su dva najveća [[Likoma (otok)|Likoma]] i [[Chizumulu]] naseljeni (oba pripadaju [[Malavi]]ju).▼
 
== Geografske karakteristike ==
▲''Jezero Malavi'' dugo je 584 [[kilometar|km]] (u smjeru sjever - jug) a široko od 16 do 80 km, ukupne površine 29 604 [[kvadratni kilometar|km²]], najveće dubine 704 m. <ref name=brit/>Jezero leži u kotlini na nadmorskoj visini od 472 m, okruženo visokim planinskim masivom [[Livingstone (gorje)|Livingstone]] sa istoka, i bitno nižim masivom [[Viphya (gorje)|Viphya]] i visoravni [[Nyika (visoravan)|Nyika]] sa istoka. Svježi jugoistočni vjetar (mwera) prevladava od maja do augusta, on se često pretvori u buru, koja uzrokuje velike valove, pa je tad plovidba izuzetno opasna jer obala ima malo zaštićenih luka. <ref name=brit/>
 
U ''Malavi'' utječe 14 rijeka, od svih njih je najveći [[Ruhuhu]], a ističe samo jedna rijeka - [[Shire (rijeka)|Shire]] [[pritoka]] [[Zambezi]]ja. <ref name=brit/>
Na jezeru postoje i otoci od kojih su dva najveća [[Likoma (otok)|Likoma]] i [[Chizumulu]] naseljeni (oba pripadaju [[Malavi]]ju).
 
=== Geologija ===
[[Datoteka:Lake Malawi, shore island.jpg|thumb|left|250px|<center>Obale jezera]]
Po [[Geologija|geološkim]] istraživanjima ''Jezerojezero Malavi'' nastalo je kad se [[Afrička ploča]] podijelila prije 2 ,000 .000 ili 40 .000 godina. <ref name=geol> {{cite web▼
=== Geološke karakteristike ===
▲Po [[Geologija|geološkim]] istraživanjima ''Jezero Malavi'' nastalo je kad se [[Afrička ploča]] podijelila prije 2 000 000 ili 40 000 godina. <ref name=geol> {{cite web
|url =http://dx.plos.org/10.1371/journal.pone.0001979
|title = ''Marine Incursion: The Freshwater Herring of Lake Tanganyika Are the Product of a Marine Invasion into West Africa''
|publisher = Plos.org
|author = Anthony B. Wilson, Guy G. Teugels, Axel Meyer
|language = engleski
|accessdate = 18. 12. 2012}}</ref>
 
=== Jezerska [[fauna]] ===
=== Fauna ===
U vodama jezera Malavi živi najviše vrsta jezerskih riba na svijetu, od tog čak 1 000 vrsta [[ciklidi|ciklida]], <ref name=aqua> {{cite web
|url =http://www.aquaticcommunity.com/cichlid/malawi.php
|title = ''Malawi Cichlids''
|publisher = Aquaticcommunity
|language = engleski
|accessdate = 18. 12. 2012}}</ref> mnoge od njih su [[endem]]ske, jer je jezero zbog Vodopada Murchison odvojeno od voda [[Zambezi]]ja. <ref name=brit/> Zbog toga je u južnom dijelu jezera pored grada [[Monkey Bay]] [[1980]]. osnovan [[Nacionalni park jezera Malavi]] s ciljem da se zaštiti njegov jedinstven riblji fond, ali i ostale životinje koje žive uz njegove obale. Park je od [[1984]]. uvršten na [[UNESCO]]-vu [[Lista mjesta svjetske baštine u Africi|Listu mjesta svjetske baštine u Africi]]. I [[Mozambik|mozambički]] dio jezera proglašen je [[rezervat prirode|rezervatom prirode]] [[10. 7.|10. jula]] [[2011]].<ref name=mala> {{cite web
Zbog toga je [[1980]]. osnovan '''[[Nacionalni park jezera Malavi]]''', u južnom dijelu jezera pored grada [[Monkey Bay]] da se zaštiti njegov jedinstven riblji fond, ali i ostale životinje koje žive uz njegove obale. Park je od [[1984]]. uvršten na [[UNESCO]]-vu [[Lista mjesta svjetske baštine u Africi|Listu mjesta svjetske baštine u Africi]].
 
I [[Mozambik|Mozambički]] dio jezera proglašen je [[rezervat prirode|rezervatom prirode]] [[10. 7.|10. jula]] [[2011]]. <ref name=mala> {{cite web
|url =http://wwf.panda.org/?uNewsID=200583
|title = ''Mozambique’s Lake Niassa declared reserve and Ramsar site''
|publisher = WWF
|language = engleski
|accessdate = 18. 12. 2012}}</ref>
[[Datoteka:Lake Malawi, Malawi (2499200974).jpg|thumb|left|250px|<center>Pejzaž sa jezera Malavi]]
Uz obale jezera živi i veliki broj [[Nilski konj|nilskih konja]], [[krokodil]]a i [[pitoni|pitona]] i [[varani|varana]].
 
=== Privreda i transport ===
[[Ribolov]] je važna grana privrede lokalnog stnovništva, osobito je razvijen na njegovom južnom kraju. Ali se zbog prekomjernog izlova, upotrebe zabranjenih mreža, lova u vrijeme razmnožavanja, kao i zbog povećane urbanizacije duž obala, ribni fond smanjio. <ref name=brit/>
 
Po jezeru se odvija brodski promet putnika i tereta, između [[malavijskih]] luka [[Monkey Bay]], [[Nkhotakota]], [[Nkhata Bay]], [[Likoma (otok)|Otoka Likoma]], [[Chilumba]] i [[Karonga]]. <ref name=brit> {{cite web
|http://www.britannica.com/EBchecked/topic/423027/Lake-Nyasa
|title = ''Lake Nyasa''
|publisher = Encyclopædia Britannica
|language = engleski
|accessdate = 18. 12. 2012}}</ref>
 
=== Historija otkrića ===
[[Portugal]]ski istraživač Caspar Boccaro prvi je izvjestio [[Evropa|Evropljane]] - [[1616]]. o postojanju tog jezera. <ref name=brit/>Nakon njega je njegov zemljak Candido José da Costa [[1846]]. uspio i doći do jezera, a nakon njega je i slavni [[David Livingstone]] dospio do jezera - [[1859]]. godine.<ref name=brit/> Do kraja [[19. vijek]]a [[Portugalci]] su zauzeli njegovu istočnu obalu (današnji [[Mozambik]]), a [[Britanci]] zapadnu i otoke te osnovali svoju koloniju [[Nyasaland]] (današnji [[Malavi]]).
 
Do kraja [[19. vijek]]a [[Portugalci]] su zauzeli njegovu istočnu obalu (današnji [[Mozambik]]), a [[Britanci]] zapadnu i otoke, i osnovali svoju koloniju [[Nyasaland]] (današnji [[Malavi]]).
== Izvori ==
{{izvori}}
 
== Vanjske veze ==
{{commonscatCommonscat|Lake Malawi}}▼
* [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/423027/Lake-Nyasa ''Lake Nyasa'' na portalu Encyclopædia Britannica] {{en icon}}
▲{{commonscat|Lake Malawi}}
 
{{Normativna kontrola}}
<!--interwiki-->
 
[[Kategorija:GeografijaJezera Malavijau Malaviju]]
[[Kategorija:GeografijaJezera Tanzanijeu Tanzaniji]]
[[Kategorija:GeografijaJezera Mozambikau Mozambiku]]
[[Kategorija:Jezera u Africi]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Malavi_(jezero)