1701 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz rastko.rs |
dop. iz istorije s.n. i historij n.J. |
||
Red 6:
== Događaji ==
* [[18. 1.]] - [[Knez-izbornik|Elektorat]] [[Brandenburg-Pruska]] se transformira u [[Kraljevina Pruska|Kraljevinu Prusku]] pri čemu je izborni knez Friedrich proglašen prvim kraljem pod imenom [[Friedrich I od Pruske|Friedrich I]]. Nova država formalno ostaje dio [[Sveto Rimsko Carstvo|Svetog Rimskog Carstva]].
* početak godine? - Nakon što je u oktobru ubijen beogradski muhafiz Ali-paša Haznadar, ka Beogradu je upućeno nekoliko susednih paša sa vojskom. Novom muhafizu Juruk Hasan-paši je naloženo da iz garnizona izbaci nesposobne i nedostojne.
* februar - Uspostavljena [[Linea Grimani]], [[Razgraničenje Turske i Mletaka u Dalmaciji|granična linija između]] mletačke Dalmacije i osmanske Bosne (komesar Đovani Grimani i Osman-paša).
* mart - Diplomatska kriza izazvana namjerom francuskog kralja [[Louis XIV|Louisa XIV]] da preko svog brata [[Filip V od Španije|Philippea od Anjoua]] preuzme kontrolu nad prijestoljem Španije eskalira u [[Rat za špansko nasljedstvo]] u kome će se na jednoj strani naći Francuska, Španija i [[Bavarska]], a na drugoj [[Augsburška alijansa]] koju je organizirao [[Habsburgovci|habsburški]] [[Sveto Rimsko Carstvo|rimsko-njemački car]] [[Leopold I od Svetog Rimskog Carstva|Leopold I]] i koju tvore [[Kraljevina Engleska|Engleska]], [[Kraljevina Škotska]], [[Nizozemska]], [[Danska]], [[Pruska]], [[Portugal]] i [[Savoja]].
* [[15. 4.]] - Nova redakcija Karlovačkog mira, Mlecima priznate neke ispravke granice u Dalmaciji (→ [[Linea Grimani]]).
* april - Nastavlja se pobuna Srba u Petrinji: komandant Delišimunović javlja da "prekoglinski Vlasi ne odustaju od neprijateljstva" i da su napali Hrvate oko Sračice - Srbi se bune zbog ukmećivanja, žalili su se da ih banska vlast ugnjetava.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 66</ref>
* [[18. 4.]] - [[Vicko Zmajević]] imenovan za [[Barska nadbiskupija|barskog nadbiskupa]], u decembru i za administratora Budve
* [[21. 4.]] - U [[Japan]]u je mladom [[daimyo|velmoži]] (daimyo) po imenu [[Asano Naganori]] naređeno da izvrši [[sepukku]], a nakon čega njegovih [[47 ronina|47 samuraja]] počinju potajno planirati osvetu.
* jun - Izveštaj preds. Dvorskog ratnog saveta u Gracu: "Morlaci i Vlasi" pljačkaju od Like do mora, upućene komisije su proterane ili pobijene, skoro nijedan oberkapetan ili kapetan u Senju i Otočcu nije umro prirodnom smrću.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 71</ref>
* [[24. 6.]] - [[Parlament Engleske]] donosi tzv. [[Act of Settlement 1701|Zakon o sređivanju]] kojim je [[Katoličanstvo|katoličkim]] članovima [[dinastija Stuart|dinastije Stuart]] zabranjeno naslijediti englesko, škotsko i irsko prijestolje te određeno da nakon smrti [[Protestantizam|protestantskog]] kralja [[William III od Engleske|Williama III]] prijestolje naslijedi protestantska [[Anne od Velike Britanije|princeza Anne]], mlađa sestra preminule njegove supruge [[Mary II od Engleske|Mary]], a ukoliko Anne ne bude imala potomaka, [[Sophia od Hannovera|Sophia]], izborna kneginja [[Hannover]]a.
* jul - Objavljen Portin ferman kojim se zaustavlja upisivanje u vojne redove, pre svega janičare, kako bi se izbegli razni nameti i davanja - janičarski odžak je prepolovljen sa 70 na 34 hiljade.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 11</ref>
* [[30. 7.]] - Gen. grof Ferdinand Hanibal Herberštajn poručuje hrvatskim staležima da ostave "Vlahe" na miru, jer oni potpadaju pod Petrinju odn. varaždinski generalat, dok ne stigne careva rezolucija. U ovo vreme se oko 500 "Vlaha" oko Topuskog pobunilo protiv zagrebačkog biskupa, jer je ovaj počeo da traži desetinu, da ih proteruje sa poseda i doseljava svoje ljude. Dvorski ratni savet će uzeti Srbe u zaštitu, kako ne bi došlo do šireg pokreta.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 67</ref>
* [[14. 8.]] - [[Đakovačko-osječka nadbiskupija|Đakovački]] biskup [[Nikola Ogramić Olovčić]] opljačka i ubijen u svojoj kući - jugom Ugarske, naseljenim Srbima, vlada razbojništvo.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 60</ref>
* [[18. 8.]] - Komisija dvorskog ratnog saveta dodelila podvojvodi [[Jovan Monasterlija|Jovanu Monasterliji]] neke posede u Tolnanskoj županiji.<ref>[https://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Popovic_seobe.html Душан Ј. Поповић НАПУШТАЊЕ СРБИЈЕ И БЕОГРАДА, ДОГАЂАЈИ НЕПОСРЕДНО ПОСЛЕ СЕОБЕ]. rastko.rs</ref>. Ista komisija uređuje [[Potisko-pomoriška vojna granica|Potisko-pomorišku vojnu granicu]] (Segedinski generalat), kao i Posavsko-podunavsku (Slavonski g.), naglašava se da je potrebno paziti na rad patrijarha Arsenija, zbog uticaja na prošlogodišnju bunu u Slavoniji.<ref name="VeselinOdSeobe">Рајко Л. Веселиновић [https://www.rastko.rs/rastko-hu/istorija/istorija/Veselinovic_Seobe.html ОД ВЕЛИКЕ СЕОБЕ ДО СМРТИ ПАТРИЈАРХА АРСЕНИЈА III ЧАРНОЈЕВИЋА (1706)]. rastko.rs</ref>
* [[8. 10.]] - Car Leoopold ograničava jurisdikciju patrijarha Arsenija na Sent Andreju, Srbi moraju biti pod jurisdikcijom rimokatoličkog klera. Prema izveštaju s početka 1702, oko hiljadu srpskih porodica se iselilo u Tursku<ref name="VeselinOdSeobe"></ref>(u periodu 1699-1701, iz Bačke u turski Banat). Grof Folkra je sve Srbe u Bačkoj, kao "militare", oslobodio poreza i potčinjenosti ugarskoj županiji, što izaziva njenu protivtužbu i još veću pometnju.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 59</ref>
=== Kroz godinu ===
* Vladika Danilo obnavlja [[Cetinjski manastir]].
* Turski pohod u Crnu Goru i Brda zbog neplaćanja harača, zapaljeno nekoliko sela u katunskoj nahiji.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 31</ref>
* Turci zarobili cetinjskog vladiku Danila, mitropolit Savatije dao 1.000 dukata pomoći za otkup.<ref>''Istorija s. n.'' IV-2, 47</ref>
* [[Pavao Ritter Vitezović]] objavljuje ''[[Stemmatografia]] sive armorum Illyricorum delineatio, descriptio et restitutio''.
* U Beogradskom pašaluku obnovljena ustanova pandura, radi borbe protiv hajduka.<ref>''Istorija s. n.'' IV-1, 8</ref>
* Sabor u Varaždinu, na inicijativu nižeg plemstva, prvi put zaključuje da se štampaju ''articuli'' hrvatskih sabora - provedeno u djelo iduće godine (''Articuli regni Slavoniae'', u Vitezovićevoj tiskari), ali nije sačuvan nijedan primjerak.<ref>''Historija n. J. II'', 1016</ref>
* Stjepan Markovac ili Margitić štampa bosanskom ćirilicom "Ispovid krstjansku", poznatu kao "Stipanuša".<ref>''Historija n. J. II'', 1338</ref>
* Franjo II. Rakoczy gubi imanja zbog veza sa Luoisem XIV, bježi u Poljsku. Sjever Ugarske je nemiran zbog poreza i feudalnih odnosa.<ref>''Historija n. J. II'', 861-2</ref>
== Rođenja ==
Linija 37 ⟶ 49:
== Vanjske poveznice ==
== Reference ==
{{reference}}
; Literatura
* ''Historija naroda Jugoslavije II'', Školska knjiga Zagreb, 1959
* ''Istorija srpskog naroda'', Četvrta knjiga, prvi tom, Srbi u XVIII veku, SKZ Beograd 1986 (IV-1) i drugi tom (IV-2)
{{commonscat|1701}}
[[Kategorija:1701]]
| |||