Trajanov most – razlika između verzija

{{Koordinate|44_36_52.362_N_22_37_33.6_O_type:landmark_dim:1000_region:RO|44° 36′ 52″ SG Š, 22° 37′ 34″ ZGD}}

[[Datoteka:072 Conrad Cichorius, Die Reliefs der Traianssäule, Tafel LXXII (Ausschnitt 01).jpg|thumb|Reljefni prikaz mosta na [[Trajanov stup|Trajanovom stubu]]]]

'''Trajanov most''' je bio monumentalna građevina na reci [[Dunav]] u delu gde protiče kroz [[Đerdapska klisura|Đerdapsku klisuru]] i spajao je [[Gornja Mezija|Gornju Meziju]] i [[Dakija|Dakiju]] (današnju [[Srbija|Srbiju]] i [[Rumunija|Rumuniju]]) za vreme [[Rimsko Carstvo|Rimskog carstva]]. Most je izgrađen po naredbi rimskog cara [[Trajan|Marka Ulpije Nerva Trajana]]. Most je svečano otvoren [[105]]. godine na [[Dunav]]u, tokom Drugog pohoda rimskog cara [[Trajan]]a na [[Dačani|Dačane]]. Dužina mosta je bila 1.097,5 metara i oko 1.000 godina je važio za najduži most ikada sagrađen u svetu, nalazio se u blizini današnjeg sela [[Kostol]] kod [[Kladovo|Kladova]] sa srpske strane i [[Turn Severin]]a sa rumunske strane. Most je projektovao najveći [[arhitekt]]a toga doba [[Apolodor iz Damaska]]. [[Arheologija|Arheološki]] ostaci Trajanovog mosta i rimskog naselja [[Pontes]] se nalaze nekih pet kilometara od Kladova, istočno od sela Kostol. Most spada u red najznačajnih dela rimskog građevinarstva.

 

 

== Izgradnja mosta i Apolodorov rukavac ==

Izbor mesta za izgradnju mosta je bio uslovljen prirodnim karakteristikama Dunava na ovim prostorima. Korito reke je dosta peskovito. Dunav je na tom delu bio vrlo miran i malih dubina. Neposredna blizina ostrva Šimijan pružala je mogućnost graditeljima da se pregrađivanjem Dunava tok reke usmeri najpre u jedan rukavac i na isušenom dnu izgrade stubovi, a zatim to isto učine sa drugim rukavcem. Analizom Prokopijeveog teksta, a potom i topografskim zapažanjem na terenu pokazuju da je Apolodor za vreme gradnje skrenuo tok reke u rukavac koji počinje kod današnjeg Fetislama - turske tvrđave zapadno od Kladova i opet se spaja sa Dunavom ispred [[Mala Vrbica|Male Vrbice]], nizvodno od mosta. Tako je većina stubova građena na suvom. Arhitekta iz Damaska, Apolodor, je o gradnji mosta izveštavao redovno u svom spisu koji je kasnije izgubljen, a podatke o mostu, njegovom izgledu i gradnji zapisali su istoričari [[Kasije Dion|Dion Kasije]] i [[Polibije]], kao i pesnik iz [[Византијско царство|Vizantije]] [[Ceces]]. Most je bio izgrađen od kamena, dugačak 1.097,5 metara, sa lukovima visoko iznad vode imao je 20 stubova i portale na pristupu i na jednoj i na drugoj dunavskoj obali. Dimenzije stubova su oko 18-19 puta 33-34 metara, a bili su orijentisani dužinom upravno na tok reke s kljunastim dodacima na prednjoj i zadnjoj strani kojima je umanjivao pritisak. Temelji stubova i portali bili su veoma tvrdog cementa napravljenog od šljunka utisnutog u malter, iznad toga su postavljeni redovi opeke, a stubovi su imali jezgro od maltera, oplaćenog tesanicama i opekama. Primenom "roštilja" - poprečno i uzdužno postavljenim drvenim gredama koje su prolazile kroz jezgro postignuta je veća čvrstina Apolodorove građevine. Trajanov most je podignut za neverovatno kratko vreme, od [[103|103.]] do [[105|105.]] godine. To je prvi most ikada podignut na donjem Dunavu koji je na tom mestu širok oko 800 metara i oko 1000 godina je važio za najduži most ikada sagrađen i to u rekordnom roku s obzirom na tadašnju tehnologiju gradnje. Izgled mu je uklesan mnogo godina kasnije na [[Trajanov stup|Trajanovom stubu]] u [[Rim]]u. Nakon izgradnje Trajan je naredio da se u stenu iznad puta ukleše natpis:

 

* [http://www.novosti.rs/code/navigate.php?Id=4&status=jedna&vest=56703&datum=2008-02-03 "Trajan" će opet isplivati, Večernje novosti, društvo, oktobar 2003.]

 

[[Kategorija:Mostovi u Srbiji]]

[[Kategorija:Lučni mostovi]]

[[Kategorija:Mostovi na Dunavu]]

[[Kategorija:Arheološka nalazišta u Srbiji]]