1809 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz fr Wiki (1) |
|||
Red 47:
* 26 - 30. 4. - [[Dalmatinska kampanja (1809)|Dalmatinska kampanja]]: [[Andrija Stojčević|Stojčevićevi]] graničari potisnuli Francuze sa Zrmanje, povlače se u Knin i Zadar.
* 27 - 30. 4. - [[Bitka kod Caldiera (1809)|Bitka kod Caldiera]], blizu Verone: austrijske snage odolevaju franko-italijanskim napadima, ipak moraju se povući zbog Napoleonovog napredovanja na Dunavu.
* proleće - [[Prvi srpski ustanak]] - borbe se nastavljaju. Srbi kreću u pohod na četiri strane, prema Vidinu ([[Milenko Stojković]]), Nišu ([[Miloje Petrović]], umesto [[Petar Dobrnjac|Petra Dobrnjca]]), preko Drine ([[Sima Marković]]) i na [[Novi Pazar]] ([[Karađorđe]]). Jedino Karađorđe ime veći uspeh (Sjenica, Suvobor, opkoljavanje novopazarske tvrđave<ref name="CorRusko-Srpski">Ćorović. [https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_5_l.html Istorija srpskog naroda - Rusko-srpski savez]. rastko.rs</ref>
=== Maj/Svibanj ===
Linija 54 ⟶ 56:
* 14 - 27. 5. - Austro-poljski rat: poljske snage zauzimaju [[Lublin]] (14.), [[Sandomierz]] (18.), [[Zamość]] (20.), [[Lavov]] (27.).
* [[15. 5.]] - Austrijanci nanose gubitke Francuzima u napadu na selo Stara Straža kod Knina.
* maj? - Bosanski Turci pomažu Francuzima: zapalili su Cetingrad, haraju oko Otočca i Ogulina. Dalmatinski otoci su u rukama pobunjenika, koji čekaju austrijsku vojsku<ref>french-rule-in-croatia--1806-1813, 242</ref>.
* 15 - 18. 5. - [[Bitka kod Tarvisa (1809)|Bitka kod Tarvisa]] (Predela): franko-italijanske snage zauzimaju ključne planinske prevoje prema Koruškoj.
* [[16. 5.]] - [[Auguste Marmont|Marmont]] porazio Austrijance kod Pribudića (brdo Kita), zarobljen podmaršal Stojčević.
Linija 60 ⟶ 63:
* [[17. 5.]] - Schönbrunnski dekret: Napoleon anektira [[Papinska Država|Papinsku Državu]] ([[Departmani Francuske|departmani]] ''Tibre'', od 1810. ''Rome'', i ''Trasimène'').
* [[21. 5.]] - Bitka kod Gospića: Marmont potisnuo Rebrovićeve snage.
** Marmont nastavlja preko Senja, Rijeke i Ljubljane, da bi se sreo sa Napoleonom u Austriji, a u međuvremenu gen. baron [[Vinko Knežević|Knežević]] zauzima Dalmaciju sjeverno od Neretve, osim Zadra i nekoliko utvrda.
* [[21. 5.|21]] - [[22. 5.]] - [[Rat Pete koalicije]]: [[Bitka kod Asperna]] u kojoj francuske snage trpe neuspjeh pri pokušaju uništenja austrijske vojske pod vodstvom [[Nadvojvoda Karlo od Austrije|nadvojvode Karla]]; jedan od najkrvavijih okršaja u historiji napoleonskih ratova je prva bitka u kojoj je Napoleon Bonaparte doživio nesumnjivi poraz.
* [[25. 5.]] - [[Bitka kod Sankt Michaela]]: [[Paul Grenier]] razbio [[Franjo Jelačić|Franju Jelačića]] u Štajerskoj.
Linija 66 ⟶ 70:
[[Datoteka:Skull Tower 1863.jpg|mini|200px|[[Ćele-kula]] 1863]]
* [[31. 5.]] (19. 5. po j.k.) - Vrhunac [[Bitka na Čegru|Bitke na Čegru]], [[Stevan Sinđelić]] se digao u vazduh zajedno sa skladištem municije, braniocima i Turcima koji su upali u utvrđenje.
** Posledice poraza: Miloje Petrović je smenjen, [[Mladen Milovanović]] je smenjen s čela Pravitestvujuščeg Sovjeta (dolazi [[Jakov Nenadović]]).<ref name="CorRusko-Srpski"></ref>
** Ruske operacije na Dunavu odvlače tursku vojsku od Srbije.
* 31. 5. - Stralsundska bitka u Pomeraniji: poražene su snage [[Ferdinand von Schill|Ferdinanda von Schilla]] koji je pokušao pokrenuti antifrancusku revoluciju u Nemačkoj - on je poginuo, jedanaestorica njegovih oficira su pogubljeni u septembru.
* 31. 5. - Mauricijuska kampanja: Francuzi zarobili dva broda Istočnoindijske kompanije u Bengalskom zalivu.
Linija 91 ⟶ 97:
* [[11. 8.]] - [[Bitka kod Almonacida]]: francuski uspeh blizu Toleda.
* [[24. 8.]] - [[Ranjit Singh]] preuzima opkoljenu [[Kangra-Lambagraon|Kangru]] od [[Sansar Chand]]a, kako je ne bi zauzele [[Gurke]].
* 27/[[28. 8.]] - Noćas su iz Beograda pobegli ruski izaslanik [[Konstantin Rodofinikin]], mitropolit Leontije i Petar Dobrnjac, ne smejući da dočekaju Karađorđa.<ref name="CorRusko-Srpski"></ref>
* [[28. 8.]] - Srpski ustanici šalju pismo Napoleonu, želeći protektorat - ovaj može samo naložiti bukureškom vicekonzulu da održava tajne veze.<ref name="CorRusko-Srpski"></ref>
=== Septembar/Rujan ===
Linija 105 ⟶ 113:
* [[14. 10.]] - [[Mir u Schönbrunnu]] kojim je formalno okončan [[Rat Pete koalicije]]. Austrija predaje teritorije:
** Salzburg Bavarskoj.
** [[Goriška|Gorica i Gradiška]], [[Carski slobodni grad Trst|Trst]], [[Istarska marka]], [[Kranjska]], zapadna [[Koruška (vojvodstvo)|Koruška]] i istočni [[Tirol]], [[Kraljevina Hrvatska (1527-1868)|Hrvatska]] južno od Save Francuskoj. Nastaju [[Ilirske provincije]], zajedno sa bivšom mletačkom Dalmacijom i dijelom Istre, trenutno pod talijanskom upravom. Prvi guverner je [[Auguste Marmont]], glavni grad je Ljubljana. Okupaciju hrvatskih krajeva vodi gen. [[Alexis Joseph Delzons|Delzons]], sa sjedištem u Karlovcu.
** Zapadna Galicija i Krakov Varšavskom vojvodstvu.
** Tarnopolj Rusiji.
| |||