Italija – razlika između verzija

[[Dve crvene godine|Socijalistička aagitovanja]] koja su usledila nakon razarajućeg Velikog rata, inspirisana [[Ruska revolucija 1917.|Ruskom revolucijom]], dovele su do nereda i anarhije širom Italije. Liberalska buržoazijka, plašeći se revolucije sovjetskog tipa, počela je da podržava malu [[Nacionalna fašistička stranka|Nacionalnu fašističku stranku]], na čije čelu je bio [[Benito Musolini]]. U oktobru 1922. [[crnokošuljaši]] su pokušači da izvedu [[Marš na Rim|državni udar]]. Sam državni udar je bio neuspeh, ali je u poslednjem trenutku kralje [[Vitorio Emanuel III]] odbio da uvede vanredno stanje i imenovao je Musolinija za premijera Italije. Tokom narednih nekoliko godina, Musolini je zabranio sve političke partije i ograničio lične slobode, time stvorivši totalitarnu diktaturu, koja je privukla međunarodnu pažnju i posčužila kao ins'''piracijainspiracija drugim državama u Evropi i svetu, među kojima su [[nacistička Nemačka]] i [[Frankova Španija]].'''

'''Musolini je 1935. [[Drugi italijansko-abisinijski rat|napao Etiopiju]], što je dovelo međunarodne izolacije Italije i povlačenja Italije iz [[Društvo naroda|Društva naroda]]. Italija se stoga [[Čelični pakt|udružila sa nacističkom Nemačkom]] i [[trojni pakt|Japanskim carstvom]] i snažno podržavala [[Fransisko Franko|Fransiska Franka]] u [[Španski građanski rat|Španskom građanskom ratu]]. Italija je 1939. [[italijanska invazija Albanije|anektirala Albaniju]], de fakto italijanski višedecenijski protektorat. Italija je stupila u [[Drugi svetski rat]] 10. juna 1940. Nakon početnih uspeha u [[Italijansko osvajanje Britanskog Somalilenda|Britanskom Somalilendu]] i [[Italijanska invazija Egipta|Egiptu]], Italijani su pretrpeli teške poraze u [[Grčko-italijanski rat|Grčkoj]], [[bitka kod Staljingrada|Sovjetskom Savezu]] i [[Druga bitka kod El Alamejna|severnoj Africi]].'''

'''Zatim su zapadni Saveznici izvršili [[Saveznička invazija Sicilije|invaziju na Siciliju]] u julu 1943. što je dovelo do sloma fašističkog režima i Musolinijevog pada 25. jula 1943. Italija se [[Kapitulacija Italije|predala]] 8. septembra 1943. Nemci su za kratko vreme uspeli da [[operacija Ahze|preuzmu]] kontrolu nad severnom i centralnom Italijom. Nemci su na severu osnovali [[marionetska država|marionetsku]] [[Italijanska socijalna republika|Italijansku socijalnu republiku]] sa Musolinijem na čelu. Period posle primirja je obeležio uspon masovnog [[antifašizam|antifašističkog]] [[italijanski partizani|pokreta otpora]]. Zemlja je ostala bojište do kraja rata, pošto su saveznici sporo napredovali sa juga. Borbe su se okončali 29. aprila 1945. kada su se predale nemačke snage u Italiji. Skoro pola miliona Italijana (uključujući civile) je umrlo u ratu,<ref name="britannica.com">{{cite web|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/297474/Italy# |title=Italy – Britannica Online Encyclopedia |publisher=Britannica.com |accessdate=2 August 2010}}</ref> a italijanska privreda je bila uništena; dohodak po stanovniku je 1944. bio najniži od početka 20. veka.{{sfn|Lyttelton|2002|pp=13}} Nakon Pariska mirovna konferencijaPariske mirovne konferencija 1947. Italija je predala [[SFRJ|Jugoslaviji]] skoro sve istočne teritorije dobijene posle Prvog svetskog rata, Francuskoj [[Briga|Brigu]] i [[Tenda|Tendu]] i izgubila sve kolonije osim [[Poverenička teritorija Somalije|Somalije]].'''

'''[[Referendum]] o monarhiji od [[2. 6.|2. lipnja]] [[1946]]. stvorio je Republiku Italiju.

Italija je otpočetka članica saveza [[NATO]] i [[Evropska unija|Europske Unije]].'''

==''' Politika''' ==

'''''Glavni članak: [[Politika Italije]]''

koje predvodi predsjednik vijeća ([[Popis predsjednika vlade Italije|predsjednik vlade]]).'''

'''[[Predsjednik Italije|Predsjednik republike]] bira se svakih 7 godina, a bira ga parlament zajedno s malim brojem regionalnih poslanika.

Vijeće ministara (koje obično čine parlamentarni zastupnici) mora zadržati povjerenje (''Fiducia'') oba doma.'''

'''Zastupnici domova [[parlament]]a biraju se izravno kroz opće izbore, a koristi se miješani većinsko-proporcionalni sustav.

Zakoni se smiju predlagati iz oba doma, a mora ih prihvatiti većina u oba doma.'''

'''Talijansko se sudstvo zasniva na [[rimsko pravo|rimskom pravu]], napoleonskom kodu i statutima.

Ustavni sud (''Corte Costituzionale''), koji odlučuje o ustavnosti zakona, osnovan je tek nakon [[Drugi svjetski rat|2. svjetskog rata]].'''

==''' Regije''' ==

'''''Glavni članak: [[Regije Italije]]'''''

'''Italija ima 20 regija (''regioni'', jednina ''regione''), od kojih pet ima posebnu autonomiju, što je označeno zvjezdicom (*):'''

*''' [[AbruzzoBasilicata]]'''

* [[KalabrijaKampanija|'''Calabria'''Campania]]

* [[LacijLigurija|'''Lazio'''Liguria]]

* [[Ligurija|'''Liguria'''Lombardija]]

*''' [[LombardijaMarche]]'''

*''' [[MarcheMolise]]'''

*''' [[MolisePijemont]]'''

*''' [[SardinijaSicilija]] (SardegnaSicilia)*'''

*''' [[SicilijaToskana]] (SiciliaToscana)*'''

* [[Umbrija|'''Umbria''Valle d'Aosta]]*