1968 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
→Događaji: dop. iz en Wiki May 1968 |
→Događaji: dop. iz en Wiki June 1968 |
||
Red 20:
* [[8. 1.]] - Kardinal [[Franjo Šeper]] imenovan za prefekta [[Kongregacija za nauk vjere|Kongregacije za nauk vjere]] (do 1981).
* 9 - 10. 1. - Predsjednik [[SIV]] [[Mika Špiljak]] u posjeti Italiji i Vatikanu, potpisan sporazum o istraživanju Jadrana i o granicama na moru.
[[Datoteka:(Zari68)Alexander Dubcek A.jpg|mini|250px|[[Alexander Dubček]]]]
* [[12. 1.]] - Objavljeno da je iz [[SKJ]] isključeno 400 članova (Tito je 30. 12. najavio čistku konzervativaca).
* 12. 1. - Proces četvorke ili Delo [[Aleksandar Ginzburg|Ginzburga]] i [[Jurij Galanskov|Galanskova]]: pesnici u SSSR osuđeni na prinudni rad zbog ''[[samizdat]]a''.
Linija 106 ⟶ 107:
* [[4. 4.]] - '''Ubijen [[Martin Luther King, Jr.]]''' hicem iz snajpera na balkonu hotelske sobe u Memphisu, u saveznoj državi Tennessee; u većim gradovima SAD izbijaju neredi koji traju nekoliko dana.
* 4. 4. - Zvižduci na srpski deo programa povodom Dana studenata u Prištini - ilustracija nacionalističkih ekscesa od strane albanskih studenata na Kosmetu i drugde u SFRJ<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:92fbf2a2-4ba0-41b3-95bf-6c0115a8f060 "Nationalist Excesses in the Kosovo-Metohia Region"], 30 May 1968. HU OSA 300-8-3-10244; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest.</ref>.
* [[5. 4.]] - U [[Čehoslovačka|Čehoslovačkoj]]
* [[6. 4.]] - [[eurosong 1968|Pesma Evrovizije]]: pobedila numera iz Španjolske, jugoslavenski "[[Dubrovački trubaduri]]" ("Jedan dan") sedmi.
* 6. 4. - Studenti protestuju protiv Vijetnamskog rata ispred američke čitaonice u Beogradu, potukli se sa milicijom<ref>[https://www.nytimes.com/1968/04/07/archives/yugoslavs-protesting-war-battle-before-us-library.html Yugoslavs Protesting War Battle Before U.S. Library]. nytimes.com APRIL 7, 1968</ref>.
Linija 142 ⟶ 143:
* [[10. 5.]] - Predstavnici SAD i Severnog Vijetnama se prvi put sastali u Parizu, razgovaraju o budućim mirovnim pregovorima.
* 10. 5. - Studenti i đaci dižu barikade oko Latinske četvrti u Parizu, sledeće noći je okršaj sa policijom.
[[Datoteka:Odeon-Mai1968.jpg|mini|250px|[[Maj 1968.]]: studenti zauzeli pozorište Odeon]]
* [[12. 5.]] - Bitka za Kham Duc: severni Vijetnamci zauzeli američki logor i oborili transportni avion sa 156 ljudi, uglavnom južnovijetnamskih izbeglica.
* [[12.5.|12]] - [[15. 5.]] - Jugoslovenski ministar spoljnih poslova [[Marko Nikezić]] u Pragu, podržava čehoslovačku politiku.
Linija 159 ⟶ 161:
=== Jun/Juni/Lipanj ===
[[Datoteka:
* [[1. 6.]] - Novoizgrađena Tvornica mineralnih gnojiva u [[Kutina|Kutini]], među deset najvećih u svijetu, udružuje se sa ranijom Tvornicom kemijskih proizvoda (čađara, vapnara, glinara)<ref>[http://www.petrokemija.hr/Kompanija/Povijesttvrtke.aspx Petrokemija d.d. Kutina - Povijest tvrtke]. petrokemija.hr (pristup. 16.7.2016)</ref>.
* [[2. 6.]] - Uveče čarka između brigadista i studenata u blizini Studentskog grada u [[Beograd]]u, milicija interveniše.
Linija 166 ⟶ 168:
* [[4. 6.]] - Studenti u grupicama dolaze do svojih fakulteta širom Beograda, počinje štrajk, središte je na Filozofskom fakultetu. Među opštim zahtevima su: nezadovoljstvo zbog nejednakosti, nezaposlenosti, ometanja demokratije i samoupravljanja, zahtevaju se demokratizacija i slobode <ref>[http://www.fabrikaknjiga.co.rs/rec/75/99.pdf Ljudski je uživati, zar ne?] PDF</ref>. Univerzitet preimenovan u "Crveni univerzitet Karl Marks". [[Stevo Žigon]] igra monolog iz drame "Dantonova smrt".
* 4. 6. - Predsedništvo konferencije Saveza studenata Jugoslavije podržava većinu zahteva studenata i osuđuje brutalnost milicije i pisanje štampe (studente podržavaju i Predsedništvo i IK CK SK Srbije ali zahtevi "samo demokratskim putem").
[[Datoteka:Rkennedy01.jpg|thumb|200px|left|† [[Robert F. Kennedy]]]]
* [[5. 6.]] - Atentat na [[Robert Kenedi|Roberta Kenedija]], američkog senatora i kandidata na stranačkim izborima za predsedničku trku (umro rano sledećeg dana).
* [[7. 6.]] - [[Bolest Yushō]] u Japanu: prvi slučajevi ljudi otrovanih pirinčanim uljem sa dve hemijske supstance - umrlo 500 od 14.000 obolelih, ranije tokom godine stradalo je i 400.000 peradi.
* [[9. 6.]] - [[Tito]] u TV obraćanju daje za pravo studentima, kraj protesta; Donesene "Smernice" Predsedništva i IK CK SKJ o najvažnijim zadacima SK u razvijanju sistema društveno-ekonomskih i političkih odnosa. Studentski protest završen 11. juna.
* [[5.6.|5]] - [[10. 6.]] - [[Datoteka:Football pictogram.svg|25px]] U Italiji [[Evropsko prvenstvo u fudbalu 1968.|Evropsko prvenstvo u fudbalu]]: 1. [[Italija]], 2. [[Jugoslavija]] 3. Engleska; finale Italija-Jugoslavija je igrano 8. 6. (1:1) i opet 10. 6. (2:0).
* [[12. 6.]] - Generalna skupština UN menja ime [[Jugozapadna Afrika|Jugozapadne Afrike]] u Namibija - zemlja je pod okupacijom Južne Afrike, a [[SWAPO]] se smatra predstavnikom naroda.
* 12. 6. - Prikazan film ''[[Rosemary's Baby]]''.
* [[12. 6.|12]] - [[14. 6.]] - Kancelar [[Willy Brandt]] u poseti SFRJ.
* [[14. 6.]] - Dr. [[Benjamin Spock]] i još trojica osuđeni u Bostonu jer su pomagali izbegavanje regrutacije (presuda ukinuta 1969).
* jun - Kardinal [[Eugène Tisserant]] u 12-dnevnoj poseti Jugoslaviji.
* [[17. 6.]] - Komunisti započinju novi ustanak u [[Malezija|Maleziji]] (do 1989).
* [[23.6.|23]] i [[30. 6.]] - Parlamentarni izbori u Francuskoj - degolistička Unija demokrata za Republiku odnela ubedljivu pobedu.▼
* [[18. 6.]] - Operacija Šumava: redovni manevri Varšavskog pakta u Čehoslovačkoj, ali nekoliko sovjetskih divizija se nije povuklo nakon završetka 30. juna (otišli su 22. jula).
* [[20. 6.]] - Austin Currie i dr. izbačeni iz kuće u Severnoj Irskoj, a koja je bila nepravilno dodeljena protestantkinji - prve skretanje pažnje britanske javnosti na problem nejednakosti u pokrajini.
* [[23. 6.]] - Na utakmici Boca Juniors – Club Atlético River Plate u stisci stradalo 74 ljudi.
▲* [[23.6.|23]] i [[30. 6.]] - Parlamentarni izbori u Francuskoj - degolistička Unija demokrata za Republiku odnela ubedljivu pobedu (354 od 487 mandata), socijalisti i komunisti prepolovljeni.
* [[24. 6.]] - Tokom parade za Ivanjdan, praznik [[Kvebek]]a, separatisti izazvali nemire ispred tribine sa premijerom Trudeauom.
* [[26. 6.]] - [[Otoci Ogasawara|Boninska ostrva]], uključujući [[Iwo Jima|Iwo Jimu]] vraćena [[Japan]]u nakon američke okupacije.
* 26. 6. - Šesti kongres Saveza sindikata Jugoslavije u Beogradu.
* 26. 6. - Atelje 212 gostuje u Njujorku: izvode "[[Razvojni put Bore Šnajdera]]" a 28. 6. "[[Kralj Ibi|Kralja Ibija]]".
* [[27. 6.]] - U Čehoslovačkoj objavljen manifest [[Dvije tisuće riječi]] koji poziva na akciju u cilju obrane reformi - u Moskvi se nakon ovoga prvi put pominje "kontrarevolucija".
* [[30. 6.]] - Prvi let [[Lockheed C-5 Galaxy]], dugovekog transportnog aviona.
Linija 183 ⟶ 194:
* 3 - 11. 7. - 15. plenum SK Kosova i Metohije se zalaže za punu ravnopravnost albanskog jezika u pokrajini<ref>[http://hdl.handle.net/10891/osa:b89add07-9700-4a6b-b7c0-c2c9714a25dd "Kosovo-Metohia Plenum Demands Language Equality", 24 July 1968] [Electronic record]. HU OSA 300-8-3-183; Records of Radio Free Europe/Radio Liberty Research Institute: Publications Department: Background Reports; Open Society Archives at Central European University, Budapest. [12.4.2018]</ref>. Donesene odgovarajuće rezolucije.
* [[4. 7.]] - [[Alec Rose]] (59) završio samostalno jedrenje oko sveta nakon 354 dana.
* [[5. 7.]] - Amerikanci napustili bazu Khe Sanh.
* 9. 7. - Eksplozija bombe potresla jugoslovensku i kubansku misiju pri UN.
* [[13. 7.]] - [[Bombaški napad u beogradskom bioskopu 20. oktobar]] - jedan poginuli, 75 povređenih.
| |||