1795 – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
dop. iz en Wiki |
|||
Red 17:
* [[23. 1.]] - Koristeći zamrznutost mora, francuski husari na juriš zarobljavaju nizozemsku ratnu mornaricu.
* [[1. 2.]]? - Radikal [[François-Noël Babeuf]] je uhapšen, antijakobinska "zlatna mladež" spaljuje njegove novine ''Le tribun du peuple''.
* [[4. 2.]] - [[Pirinejski rat]]: Francuzi zauzeli utvrđenje Roses u Kataloniji.
* [[7. 2.]] - Jedanaesti amandman na [[ustav SAD]]: savezne države imaju suvereni imunitet.
Linija 22 ⟶ 23:
* 9. 2. - [[Ferdinand III, veliki vojvoda Toskane]] sklopio mir sa Francuskom.
* [[15. 2.]] (27 Pluviôse III godine po [[Francuski revolucionarni kalendar|revolucionarnom kalendaru]]) - Mir sa [[Pobuna u Vandeji|Vandejcima]] ([[François Athanase Charette de La Contrie|François de Charette]]) u Jaunaye-u: sloboda religije, izuzeće od regrutacije - ali rojalisti se uz pomoć Engleza ponovo dižu u junu.
* februar - Rusko-engleska alijansa u slučaju rata, izuzimajući tekući rat sa Francuskom<ref name="C_catherine1">[http://www.napoleon-series.org/military/battles/Catherine/c_catherine1.html Catherine the Great’s Military Contribution to the Struggle against France: 1793-1796]. napoleon-series.org</ref>.
* {{circa}} februar - [[Kamehameha I|Kamehameha]] osvaja ostrva [[Maui]] i [[Molokai]].
* [[21. 2.]] (3 Ventôse an III) - Zvanično razdvajanje Crkve i Države i sloboda religije u Francuskoj.
Linija 53 ⟶ 55:
* [[14. 6.]] - Bitka kod Bascare: francuski poraz u Kataloniji.
* 15. 6. - Vojska janičarskih vođa Hadži-Hasana, Hadži-Bišća i Kara-Ismaila zauzela beogradsku Varoš, nakon što je porazila Hadži Mustafinu vojsku kod Jagodine i Boleča; hrišćani stradaju i od njih i od varoških Turaka.
* jun - Rusija mobilizovala snage na poljskoj i pruskoj granici, u slučaju rata sa Pruskom<ref name="C_catherine1"></ref>.
* 16 - 17. 6. - Cornwallisovo povlačenje: britanski eskadron se odbranio od nadmoćnije francuske mornarice pored Bretanje.
* [[19. 6.]] - Britanci poraženi na [[Santa Lucia|Santa Luciji]] od francuskih vojnika ([[Victor Hugues]]), republikanaca i oslobođenih robova - beže zajedno sa rojalističkim plantažerima.
Linija 73 ⟶ 76:
* 3. 8. - Greenvillskim ugovorom okončan Severozapadni indijanski rat u SAD, Indijanci predaju veliki deo današnjeg [[Ohajo|Ohaja]],
* avgust - U vreme kada je Karabah prinuđen na danak, snage Muhamed-han Kadžara su prinudile kanate [[Kanat Gandža|Gandža]] i [[Kanat Jerevan|Jerevan]] na savezništvo, kao i [[Širvan]] i [[Dagestan]]. Glavni cilj je Gruzija, nekada deo Persije, a sada u savezu sa Rusijom.
* avgust - Ruski eskadron stiže u Severno more, pomaže Britancima u blokadi holandskih luka<ref name="C_catherine1"></ref>
* [[17. 8.]] - Pobuna robova na holandskom ostrvu [[Curaçao]], na čelu s Tulom, ugušena 19. septembra.
* [[22. 8.]] (5 Fructidor) - '''[[Ustav III godine]]''': uvedeni petočlani [[Direktorijum (Francuska)|Direktorijum]] i dvodomna legislatura, pravo glasa ograničeno na poreske obveznike. Donet [[Dekret dve trećine]] kako bi većina članova konventa prešla u novu legislaturu.
Linija 82 ⟶ 86:
* [[16. 9.]] - [[Rat Prve koalicije]]: [[UK|britanske]] trupe zauzimaju nizozemski [[Capetown|Kaapstadt]] (današnji Capetown u [[Južna Afrika|Južnoj Africi]]).
* [[21. 9.]] - Bitka na Diamondu, dogovoreni okršaj u Severnoj Irskoj u kome je protestantska družina krvavo potukla katoličku - osnovan protestantski [[Oranski red]].
* [[28. 9.]] - [[Rat Prve koalicije]]: Sporazumom u Sankt Peterburgu, [[Rusko Carstvo|Rusija]] se priključuje [[UK|Velikoj Britaniji]] i [[Habsburška Monarhija|Austriji]] protiv Francuske<ref name="C_catherine1"></ref>.
=== Oktobar/Listopad – Decembar/Prosinac ===
Linija 94 ⟶ 98:
* oktobar - [[Pasquale Paoli]] se uklonio sa [[Anglo-Korzikanska Kraljevina|Korzike]] u Britaniju, gde ostaje do kraja života.
* [[20. 10.]] - [[George Vancouver]] se vratio u Englesku nakon 4,5-godišnje ekspedicije.
[[Datoteka:Partitions of Poland.png|thumb|Podjele Poljske.]]
* [[24. 10.]] - Treća [[Podjela Poljske]] kojom prestaje postojati [[Poljsko-Litavska Unija]], čije posljednje ostatke teritorija preuzimaju Rusija, Pruska i Austrija (suverenitet Poljske i Litve obnovljen 1918). Poslednji kralj, [[Stanislav II]] (abdicira 25. 11.), provodi poslednje godine kao "trofej" u Rusiji.
* [[26. 10.]] (4 Brumaire) - Raspušten [[Konvent]].
Linija 100 ⟶ 105:
* jesen - Tek sada se pristupa razgraničenju Austrije i Turske na Uni, turske vlasti su pod pritiskom morale upotrebiti silu<ref name="Ćorovićzuus">Ćorović, Vladimir. [https://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/istorija/7_1_l.html Istorija srpskog naroda - Začeci ustanka u Srbiji]. rastko.rs</ref>. Oslobođeno Ličko Pounje podjeljeno između Ličke i Otočke pukovnije.
* [[2. 11.]] (11 Brumaire) - U Francuskoj na vlast dolazi [[Direktorij (Francuska)|Direktorij]]. Od petorice članova najuticajniji je [[Paul Barras]]. Državna kasa je prazna, vrednost inflatornih [[asignat]]a brzo opada.
* [[10. 11.]] - Bitka kod Pfeddersheima je još jedna austrijska pobeda na Rajni, Francuzi u Mannheimu su izolovani.
* [[22. 11.]] - Okončana petosedmična opsada [[Mannheim]]a, [[Dagobert Sigmund von Wurmser]] je zauzeo grad (tu je i general [[Pavle Davidović]]) - faktički kraj ovogodišnje kampanje.
Linija 111 ⟶ 116:
* Pop Sava iz Prizrena beleži: "Na 1795 goda plenen bist Prizren od Mahmut-paše [Bušatlije]", npr. Crkva sv. Nikole (Rajkova).
* Grupa muslimanskih vojnika iz Srbije i Bosne, korišćenja u austrijskoj službi, predala se Francuzima<ref>Ćorović, [http://www.rastko.rs/rastko-bl/istorija/corovic/bih/vcorovic-bih-kultura_l.html BiH, Kulturne prilike], rastko.rs</ref>.
* [[Royal Navy|Britanska kraljevska mornarica]] propisuje kako njeni pripadnici moraju piti [[limunov sok]] kako ne bi oboljeli od [[skorbut]]a - kontraadmiral Alan Gardner je ove godine stigao u Indiju brodom ''HMS Suffolk'' bez ijednog slučaja.
* Nastanak [[Lugansk]]a: [[Charles Gascoigne]] osnovao livnicu.
* Osnovan Fort [[Edmonton]] u današnjoj Kanadi.
| |||