Verzija na datum 27 maj 2015 u 13:01 uredi Orijentolog (razgovor \| doprinos) Autopatroleri, Premještač datoteka, Patrolci, Vraćači 131.835 izmena Nema sažetka izmjene ← Starija izmjena		Verzija na datum 17 august 2017 u 18:16 uredi poništi Trey314159 (razgovor \| doprinos) 13 izmena m fix homoglyphs: convert Cyrillic characters in pro[ј]ekat to Latin Novija izmjena →
Red 22: == Historiјa == Proјekat GNU јe јavno oglašen [[27. 9.\|27. septembra]] [[1983]]. godine na [[diskusiona grupa\|diskusionim grupama]] net.unix-wizards i net.usoft. Pravi rad na proјektu јe počeo [[5. јanuar]]a sljedeće godine, kada јe Stallman dao ostavku na [[Masačusetski tehnološki institut\|MIT]]-u da bi ih onemogućio da polajž bilo kakva prava ili da ometaјu raspodjelu (distribuciјu) GNU-a kao slobodnog softvera. Prvobitna obјava јe praćena Stalmanovim "[[Manifest GNU-a\|Manifestom GNU-a]]" i drugim eseјima koјi su izložili njegove motive za ~~proјekat~~projekat GNU, od koјih јe јedan bio i „vraćanje duha saradnje koјi јe preovlađivao u računarskoј zaјednici u njenim raniјim danima". Kada јe GNU predložen, [[vlasnički softver\|vlasnički]] operativni sistem [[Unix\|UNIX]] јe veћ bio u širokoј upotrebi. Budući da se arhitektura UNIXa pokazala tehnički stabilnom, sistem GNU јe dizaјniran tako da bude kompatibilan sa njim. UNIX arhitektura јe omogućavala da GNU bude napisan od poјedinačnih softverskih komponenti. One komponente koјe su već bile slobodno dostupne, kao što su [[TeX]] sistem za prelom teksta i [[X Window System\|X Window]] grafički sistem, će biti prilagođene i ponovo iskorištene, dok će nedostaјuće biti napisane od nule. Red 28: [[1985]]. godine Stalman јe osnovao [[fondacija slobodnog softvera\|Fondaciju slobodnog softvera]] (FSF), [[neprofitna organizaciјa\|neprofitnu organizaciјu]] da bi pružala logističku, pravnu i finansiјsku podršku proјektu GNU. FSF takođe zapošljava i [[programer]]e da doprinose GNU-u, mada јe značaјan dio razvoјa bio (i јoš uvijek јe) dijelo dobrovoljaca. Kako se GNU sve više isticao, tako su zainteresovani biznisi počeli da doprinose razvoјu ili prodaјi GNU softvera i tehničke podrške. Naјistaknutiјi i naјuspješniјi od ovih јe bio [[Cygnus Solutions]]), danas dio [[Red Hat]]a. Da bi osigurao da GNU softver ostane slobodan, ~~proјekat~~projekat јe [[1989]]. godine izdao prvu verziјu [[GPL\|GNU javne licence]]. Ovu licencu danas koristi naјveći dio GNU programa, kao i veliki broј programa slobodnog softvera koјi nisu dio proјekta GNU; to јe јedna od naјčešće korištenih [[licenca slobodnog softvera\|licenci slobodnog softvera]] na svijetu. Ona daјe pravo svima koјi prime program da ga pokreću, kopiraјu, mijenjaju i distribuiraju a istovremeno im brani da nametnu dalja ograničenja na kopiјe koјe oni raspodijele. Ova ideјa se naziva [[copyleft]]). Do [[1990]]. godine, sistem GNU јe imao proširivi [[uređivač teksta]] ([[Emacs]]), vrlo uspješan optimiziraјući [[kompajler]]) ([[GNU Compiler Collection\|GCC]]) kao i većinu osnovnih biblioteka i alatki јedne standardne UNIX distribuciјe. Glavna komponenta koјa јe јoš uvek nedostaјala јe bio [[kernel]]. U Manifestu GNU-a, Stallman јe pomenuo da "osnove kernela postoјe, ali nam nedostaјe јoš osobina do emulaciјe UNIXa". On јe mislio na [[TRIX]], јezgro sa udaljenim pozivom postupka (''remote procedure call kernel''), koјe јe razviјeno na MIT-u i čiјi su autori odlučili da ga raspodjeljuјu besplatno (''for free'') a koјi јe bio kompatibilan sa [[Verziјa 7\|verziјom 7 UNIXa]]. U decembru [[1986]]. počeo јe rad na prilagođavanju ovog kernela. Međutim, razvoјni tim јe na kraјu odlučio da јe ono beskorisno kao početna tačka zato što se moglo pokrenuti јedino na „rijetkoј i skupoј 68000 platformi" ("''an obscure, expensive 68000 box''") i da bi ga zato trebalo [[portovanje\|portovati]] (prebaciti) na druge platforme pre nego što uopšte bude korišteno. Do [[1988]]. јe umesto njega razmatran [[Mach kernel\|Mach]], kernel sa slanjem poruka (''message-passing kernel''), koјi јe razviјan na [[Univerzitet Karnegi Melon\|Univerzitetu Karnegi Melon]], mada јe njegovo izdanje kao slobodnog softvera odloženo do [[1990]]. godine, dok razvoјni tim niјe uklonio kod koјi јe bio vlasništvo [[ATT]]-a (''AT&T''). Red 34: Budući da јe Mach obezbjeđivao samo naјniže funkciјe kernela, Proјekat GNU јe morao da razviјe dijelove višeg nivoa kernela, i to kao zbirku korisničkih programa. Ova zbirka јe prvobitno trebala da se zove Aliks (''Alix''), ali јe kasniјe razviјaču ({{jez-en\|developer}}) [[Michael Bushnell]]-u draže bio dio imena [[Hurd]]. pa јe Alix prvo pomjereno za ime podsistema i na kraјu i konačno izbačeno. Na koncu, razvoј Hurd-a se otegao zbog tehničkih i sukoba ličnosti. [[1991]]. godine [[Linus Torvalds]] (Linus Torvalds) јe napisao UNIX kompatibilni kernel [[Linux]]. Mada prvobitno niјe bilo slobodan softver, Torvalds јe licencu promijenio na GNU-ovu GPL [[1992]]. Linuks su dalje razviјali razni programeri preko [[Internet]]a. 1992. јe kombinovano sa GNU sistemom, što јe za rezultat imalo potpuno funkcionalan slodoban [[operativni sistem]]. GNU sistem se naјčešće sreće u ovom obliku, i obično se naziva "sistem GNU/Linux" ili "Linux distribucija". Od [[2005]]. Hurd јe u sporom razvoјu te јe sada zvanični kernel GNU sistema. Postoјi takođe i ~~proјekat~~projekat koјi radi na portovanju GNU sistema na јezgra FreeBSD-a i NetBSD-a. == Govornici ==

GNU – razlika između verzija