Bitka na Kosovu – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Umesto analnom vazalnom. oznake: mobilno uređivanje mobilno veb-uređivanje |
Nema sažetka izmjene |
||
Red 1:
:''Ovo je članak o kosovskoj bitci [[1389]]. godine; za ostale bitke v. [[Bitka na Kosovu (razvrstavanje)]]''.
{{Bitka ijekavica
|sukob=Bitka na Kosovu
|slika = Facial Chronicle - b.10, p.299 - Battle of Kosovo (1389).png
|opis_slike=''Boj na Kosovu'', ruska minijatura iz 16. veka
|dio=the [[Otomanski ratovi u Evropi]]
|datum=[[28. 6.|28. jun]] [[1389]]. (gregorijanski (novi) kalendar)
|mjesto=[[Kosovo polje]] kod [[Priština|Prištine]], [[Oblast Brankovića]]
|rezultat=
* taktički neodlučeno;
* kratkoročna srpska strateška pobeda (odbranjene teritorije država saveznica, Osmanlije vraćene u Malu Aziju);
* dugoročna osmanska strateška pobeda (nenadomestivi srpski gubici)
Red 24:
'''Bitka na Kosovu''' (''Boj na Kosovu''; {{jez-alb|Beteja e Kosovës}}, {{lang-tr|Kosova Meydan Muharebesi}}) vodila se [[15. 6.|15. juna]] (odnosno [[28. 6.|28. juna]] po novom<ref>Srpski praznik [[Vidovdan]] se slavi [[15. 6.|15. juna]] po starom ([[Julijanski kalendar|julijanskom]]), a [[28. 6.|28. juna]] po novom ([[gregorijanski kalendar|gregorijanskom]] kalendaru).</ref>) [[1389]]. godine između [[Srbi|srpske]] i [[Otomansko Carstvo|turske]] vojske, u [[Zemlja Brankovića|Zemlji Brankovića]], na [[Kosovo Polje|Kosovu Polju]], kod [[Vuk Branković|Vukove]] prestonice [[Priština|Prištine]].<ref>[http://www.rferl.org/featuresarticle/2007/06/56679477-132f-4def-bcd6-6705a7279e80.html Serbs Mark Anniversary Of 1389 Battle Of Kosovo]</ref>
[[Kosovska oblast|Kosovskom]] gospodaru [[Vuk Branković|Vuku Brankoviću]] došle su u pomoć snage dveju susedih oblasti, [[Moravska Srbija|Kneževine Srbije]] i [[Kraljevina Bosna|Kraljevine Bosne]], kao i lokalne [[Albanci|albanske]] snage.<ref>[http://www.nytimes.com/books/first/v/vickers-serb.html Miranda Vickers, A History of Kosovo]</ref><ref>[http://www.etno-institut.co.yu/Zbornik/zbornik25/Malesevic_25.pdf Miroslava Malešević, Nasilje identiteta]</ref><ref>[http://www.ess.uwe.ac.uk/comexpert/ANX/IV.htm Final report of the United Nations Commission of Experts]</ref> Srpske snage je vodio knez [[Lazar Hrebeljanović]], a bosanske vojvoda [[Vlatko Vuković]].
Obe strane pretrpele su velike gubitke, ali je osvajačka turska armija poražena kao nikad do tad i izbačena iz srpskih oblasti. Dvojica od trojice otomanskih zapovednika su stradali. Ubijen je čak i sultan Otomanskog carstva [[Murat I]], kao i njegov sin Jakub. Tokom bitke je poginuo i jedan od srpskih zapovednika, knez [[Lazar Hrebeljanović]]. Nakon bitke, Srbi su poslali na Zapad Evrope vest o potpunom porazu Turaka na Kosovu polju.<ref name="press">[http://www.pressonline.rs/zabava/life-style/122343/dosije-sve-srpske-pobede-i-svi-srpski-porazi.html Sve srpske pobede i svi srpski porazi]</ref><ref name="Malcolm">[http://utickibosnjaci.com/video/media/document/393.pdf Povijest Bosne - Noel Malcolm]</ref>
Red 31:
Nakon bitke dolazi do dinastičke borbe za prevlast između [[Vuk Branković|Vuka Brankovića]], koji je nastavio da se bori protiv Turaka, i [[Stefan Lazarević|Stefana Lazarevića]], koji se priklonio Turcima i učinio Srbiju vazalnom. Nepokorni Branković je poražen osam godina nakon kosovske bitke, a Lazarević je vladao svojim i njegovim zemljama do smrti.
Bitka na Kosovu je imala značajan uticaj na historiju i kulturu [[južni Slaveni|južnoslavenskih naroda]], posebno na stvaranje [[Srbi|srpskog]] nacionalnog identiteta. [[Kosovski mit]] prikazuje bitku kao kataklizmićki poraz nakon kojeg su Turci pregazili ostatak Srbije.<ref name="Malcolm"/>
== Pozadina ==
Linija 51 ⟶ 53:
Sultan Murat je prikupio silnu vojsku. Uz njegove azijske ešalone askera našle su se i evropske čete vazala. [[Marko Mrnjavčević]] i braće Dragaš su bili turski vazali i moguće je da su se oni nalazili u turskoj vojsci, dok su se neki Dragaševi odredi nalazili sigurno.<ref name="Fajfrić-Brankovići">[http://www.rastko.rs/kosovo/istorija/zfajfric-brankovici.html Željko Fajfrić: Sveta loza Brankovića, elektronsko izdanje knjige iz 1999.]</ref>
Na putu za Kosovo, turska vojska je prolazila oblašću despota [[Konstantin Dragaš|Konstantina Dragaša]], u to vreme turskog vazala. On je tu vojsku verovatno morao gostiti i sprovoditi do Kosova polja.<ref>[http://www.vesti-online.com/Riznica/Dokumenti/42512/Poslednje-reci-turskog-vazala Poslednje reči turskog vazala]</ref> Nema pouzdanih podataka o učešću [[Marko Kraljević|Kraljevića Marka]] u Kosovskoj bici. Kao turski vazal morao se boriti protiv Srba.<ref>[http://www.tabanovic.com/marko-kraljevic.htm Marko Kraljević: Mit i stvarnost]</ref> Postoje podaci da je sultanova vojska išla [[Prilepsko kraljevstvo|preko Prilepa]], a da su joj cijelim putem do Gazimestana mjesni vazali izlazili u susret i pokazivali put. Turski kroničari pominju učešće kršćanskih vazalnih vladara u boju, ali ih ne navode poimenice.<ref name="Sabalić">[http://www.kralemarko.org.mk/default-sr.asp?ItemID=882ADAC00150914EA315774EDCE6B8D8 INES SABALIĆ, KRALJEVIĆ MARKO]</ref> Neki veruju da je Marko nekako uspio izbjeći svoju
== Tok bitke ==
Linija 89 ⟶ 91:
Patrijarh [[Danilo III]] je bio naklonjen Lazarevićima <ref name="Dević"/> i intenzivno je radio na stvaranju kulta kneza Lazara.<ref>[http://www.istorijskabiblioteka.com/art:stara-srpska-knjizevnost#toc5 Стара српска књижевност]</ref> On je Lazareve ostatke preneo iz Vukovog sedišta [[Priština|Prištine]] u manastir Ravanicu, kanonizovao ga i time, stvaranjem nove svetorodne loze, dao legitimitet njegovom sinu Stefanu Lazareviću kao nasledniku prestola.<ref name="Dević"/>
== Uloga srpskih vazala u turskom osvajanju Balkana ==
Linija 107 ⟶ 108:
Vazalni knez Srbije Stefan Lazarević je nakon toga pomogao osmanlijama u osvajanju susedne [[Kraljevina Bosna|kraljevine Bosne]], koja se još odupirala. Januara [[1398]]. godine on je sa turskom vojskom učestvovao u pohodu na Bosnu i stigao do Glasinca.<ref>Enciklopedija leksikografskog zavoda. Zagreb 1950.</ref><ref>[http://www.dlib.si/preview/URN:NBN:SI:DOC-62VD4ZBC/67e8d69a-d1b7-4d68-ac39-e9bbc09c22a5 Srbija i Albanci, Pregled politike Srbije prema Albancima od 1878. do 1914. godine]</ref>
== Kosovski mit ==
{{main|Kosovski mit|Kosovski ciklus}}
[[Datoteka:Vuk Branković.jpg|minijatura|[[Vuk Branković]], jedini koji je nakon kosovske bitke nastavio da se bori, proglašen je izdajnikom.]]
[[Kosovski mit]], koji se temelji na mitologizaciji kosovske bitke, jedan je od ključnih [[Srbija|srpskih]] političkih [[mit]]ova, koji čini osnovu nacionalnog [[identitet]]a <ref>[http://www.nspm.rs/kulturna-politika/kosovski-mit-i-srpski-nacionalni-identitet.html Kosovski mit i srpski nacionalni identitet]</ref> i pokretačko jezgro srpskog nacionalizma.<ref name="Nikolić">[http://www.knjizara.com/index.php?gde=@http%3A//www.knjizara.com/pls/sasa/knjizara.s_to%3Fcttid%3D12%26cpib%3D7968%26za%3D@ Dragan Nikolić, Mitski poremećaj svijesti]</ref> Naročito ga neguje [[Srpska pravoslavna crkva]].
Jedno od temeljnih vjerovanja kosovskog kulta glasi da je "[[dušanovo carstvo|srpsko carstvo]]" propalo na Kosovu polju, iako je [[Moravska Srbija]] u to vreme bila kneževina.<ref name="Trgovčević">[http://www.rastko.rs/kosovo/istorija/sanu/KOS_MIT.html Ljubinka Trgovčević, The Kosovo Myth in the First World War]</ref> Knez [[Lazar Hrebeljanović]], nazvan "sveti car Lazar", navodno je svjesno žrtvovao svoje "zemaljsko carstvo" da bi zadobio [[božje kraljevstvo|carstvo nebesko]]. [[Miloš Obilić]] je uzet kao uzor svetog ratnika koji daje život u borbi za [[pravoslavlje|pravoslavnu]] vjeru protiv [[muslimani|muslimanskih]] nevjernika, postajući tako stanovnik "[[nebeska Srbija|nebeske Srbije]]". Nebeska Srbija je predstavljena kao nacionalno nebesko carstvo u koje nakon smrti odlaze pobožni Srbi koji daju život za vjeru i za [[Kosovo]], poput Lazara i Obilića. [[Vuk Branković]], jedini koji je nakon kosovske bitke nastavio da se bori, proglašen je izdajnikom.
== Srodne teme ==
Linija 141 ⟶ 150:
[[Kategorija:Istorija Kosova]]
[[Kategorija:Istorija Srbije u srednjem veku]]
| |||