|
| Section2 = {{Chembox Properties-lat
| Formula = SnO<sub>2</sub>
| MolarMass = 150,71 g/mol}-
| Appearance = beli prah
| Density = 6,95 g/cm}-<sup>3</sup>
| MeltingPt = 1630 °C}-
| BoilingPt = 1800–1900 °C}-
| Solubility = nerastvoran je
| pKa =
| Section3 = {{Chembox Structure-lat
| CrystalStruct = [[Titanijum dioksid|Rutil]] ([[Tetragonalna kristalna sistema|tetragonalna]]), [[Pirsonov simbol|tP6]]
| SpaceGroup = ''P''4<sub>2</sub>/''mnm'', No. 136}-
| Coordination = Oktaedralna (Sn}-<sup>IV</sup>); trigonalno planarna (O<sup>2–</sup>)
| LattConst_a =
| LattConst_c =
}}
| Section7 = {{Chembox Hazards-lat
| ExternalMSDS = [http://www.inchem.org/documents/icsc/icsc/eics0954.htm ICSC}- 0954]
| EUIndex = Nije na listi
| EUClass =
}}
}}
'''[[Kalaj]] dioksid''' je [[Neorganska hemija|neorgansko jedinjenje]] sa [[hemijska formula|formulom]] '''SnO}-<sub>2</sub>'''. Mineralna forma SnO}-<sub>2</sub> se naziva [[kalaj dioksid|kasiterit]], i ona je glavna [[ruda]] [[kalaj]]a.<ref name = "Greenwood">{{Greenwood&Earnshaw1st|pages=447–48}}</ref> Ovaj [[oksid]] kalaja je najvažnija sirovina u hemiji kalaja. Ova bezbojna, [[dijamagnetizam|dijamagnetična]] čvrsta materija je [[Amfoternost|amfoterna]].
== Struktura ==
On formira kristale sa [[titanijum dioksid|rutilnom]] strukturom, u kojoj su atomi kalaja [[6-Koordinatno jedinjenje|6-koordinatni]] a atomi kiseonika tri koordinatni.<ref name = "Greenwood"/> SnO}-<sub>2</sub> se obično smatra [[n-tip poluprovodnik|poluprovodnikom n-tipa]] koji je deficitaran u kiseoniku.<ref>Solid State Chemistry: An Introduction Lesley Smart, Elaine A. Moore (2005) CRC Press ISBN 0-7487-7516-1}-</ref> [[Hidrat]]ne forme SnO}-<sub>2</sub> se nazivaju kalajnom kiselinom.<ref name = "Wiberg&Holleman">{{Holleman&Wiberg}}</ref>
== Priprema ==
Kalaj dioksid se prirodno javlja. On se prečišćava redukcijom do metala i naknadnim sagorevanjem u vazduhu.<ref name = "Wiberg&Holleman"/> Godišnja proizvodnja je oko 10 kilotona.<ref name = "Wiberg&Holleman"/> SnO}-<sub>2</sub> se industrijski redukuje do metala ugljenikom na 1200-1300 °C}-.<ref>''Tin: Inorganic chemistry'',J L Wardell, Encyclopedia of Inorganic Chemistry ed R. Bruce King, John Wiley & Son Ltd., (1995) ISBN 0-471-93620-0}-</ref>
== Amfoternost ==
Mada je SnO}-<sub>2</sub> nerastvoran u vodi, on je [[amfoternost|amfoteran]] oksid. Ruda kasiterit se teško rastvara u kiselinama i bazama.<ref name = "Sherwood">''Inorganic & Theoretical chemistry'', F. Sherwood Taylor, Heineman, 6th Edition (1942)}-</ref> Halogene kiseline napadaju SnO}-<sub>2</sub> i formiraju heksahalostanate,<ref>Donaldson & Grimes in Chemistry of tin ed. P.G. Harrison Blackie (1989)}-</ref> kao što je [SnI}-<sub>6</sub>]<sup>2-</sup>, mada proces može da bude dugotrajan.<ref>{{cite journal| title = The Action Of Hydriodic Acid On Stannic Oxide |last= Caley|first=Earle R.|journal = J. Am. Chem. Soc.|year = 1932| volume =54 | issue = 8| pages = 3240–3243|doi = 10.1021/ja01347a028}}</ref>
:SnO<sub>2</sub> + 6 HI → H<sub>2</sub>SnI<sub>6</sub> + 2 H<sub>2</sub>O}-
Slično tome, SnO}-<sub>2</sub> se rastvara u sumpornoj kiselini dajući sulfat:<ref name = "Wiberg&Holleman"/>
:SnO<sub>2</sub> + 2 H<sub>2</sub>SO<sub>4</sub> → Sn(SO<sub>4</sub>)<sub>2</sub> + 2 H<sub>2</sub>O}-
SnO}-<sub>2</sub> se rastvara u jakim bazama formirajući stanate, čija nominalna formula je Na<sub>2</sub>SnO<sub>3</sub>}-.<ref name = "Wiberg&Holleman"/>
== Reference ==
| 