Zapadna Morava – razlika između verzija

'''Zapadna Morava''' je reka u centralnoj [[Srbija|Srbiji]] dugačka 308 -{km}-, koja zajedno sa [[Južna Morava|Južnom Moravom]] čini [[Velika Morava|Veliku Moravu]].

 

 

Zapadna Morava nastaje u polju Tašti, istočno od [[Požega|Požege]], od [[Golijska Moravica|Golijske Moravice]] i [[Đetinja|Đetinje]]. U ovom polju se u Đetinju sa leve strane uliva [[Skrapež]], ali na manje od jednog kilometra od ušća Skrapeža, Đetinja se sreće sa Golijskom Moravicom, stvarajući Zapadnu Moravu. Zbog blizine ušća Đetinje, Skrapeža i Golijske Moravice, neki izvori smatraju sve tri reke direktnim kracima Zapadne Morave, ali pošto je Golijska Moravica 23 -{km}- duža, ona se smatra glavnim krakom. Mereno od izvora Golijske Moravice, Zapadna Morava je dugačka 308 -{km}-, dok je dužina same Zapadne Morave 208 -{km}-.

 

 

Za razliku od [[meridijan]]skog (od juga prema severu) toka Južne i Velike Morave, Zapadna Morava teče u [[uporednik|uporedničkom]] (od zapada ka istoku) pravcu, razdvajajući [[Šumadija|Šumadiju]] od južnih krajeva zemlje.

* između regija [[Crna Gora (Srbija)|Crne Gore]] na severu i [[Dragačevo|Dragačeva]] na jugu; ovde prima [[Bjelica|Bjelicu]], a [[Lučani]], centar Dragačeva, je smešten u blizini, južno od reke.

 

 

* između regije [[Takovo]] (severno) i planine [[Jelica]] i regije [[Goračići]] (južno); ovde se nalazi grad [[Čačak]], reka je opet pregrađena (jezero Parmenac) i prima mnogo pritoka (uglavnom sa leve strane: [[Čemernica|Čemernicu]], [[Bresnička reka|Bresničku reku]], [[Lađevačka reka|Lađevačku reku]]); na ovom mestu reka ulazi u nisku dolinu Zapadnog Pomoravlja, meadrira i često plavi, tako da će odavde veća mesta biti dalja od reke ([[Goričani]], [[Lađevci]], [[Mrčajevci]]).

* između regija [[Temnić]] (severno) i [[Rasina]] (južno); nekoliko većih mesta je smešteno severno od reke ([[Medveđa (opština Trstenik)|Medveđa]], [[Velika Drenova]], [[Kukljin]], [[Bošnjane]]), dok se selo [[Globoder]], grad [[Kruševac]] i njegova predgrađa [[Jasika]], [[Pepeljevac]], [[Parunovac]] i [[Čitluk (opština Kruševac)|Čitluk]] nalaze južno od Zapadne Morave. Severno od gradića [[Stalać]], Zapadna i Južna Morava se sastaju i čine Veliku Moravu.

 

 

Dolina Zapadne Morave, Zapadno Pomoravlje, je ekonomski najrazvijenija od dolina sve tri Morave. Sa dolinom Ibra, Zapadna Morava ima veliki potencijal za [[proizvodnja električne energije|proizvodnju električne energije]] ([[hidroelektrana|hidroelektrane]] Ovčar i Međuvršje). Voda se takođe koristi za navodnjavanje, a za istu svrhu na reci je stvoreno veštačko jezero Parmenac, pomažući tako već plodnu regiju (žitarice, voćnjaci). Takođe, od dolina tri Morave, dolina Zapadne Morave je najpošumljenija.

Sliv Zapadne Morave je bogat rudama, (najviše ibarski deo) i sadrži rudnike tvrdog [[ugalj|uglja]], [[magnezijum]]a, [[hrom]]a, itd. Kao rezultat, industrija je vrlo razvijena sa nizom vrlo industrijalizovanih gradova: [[Užice]], Požega, Kraljevo, Trstenik i Kruševac. Saobraćaj je takođe važan za ekonomiju pošto je cela rečna dolina prirodan put i za drumove i železnicu koji spajaju istočnu, centralnu u zapadnu Srbiju.

 

 

U Zapadnu Moravu se ukupno uliva 85 pritoka. Reka je nekada bila duža (319 -{km}-), ali zbog regulacije toka, ona je skraćena. Zapadna Morava ima prosečan protok od 120 -{m/s³}-, ali je odlikuju ekstremna kolebanja, što se odlikuje velikim poplavama. Sliv Zapadne Morave iznosi 15.849 -{km²}- (42,3 % celog sliva Velike Morave), pripada [[Crnomorski sliv|Crnomorskom slivu]], a sama reka nije plovna.

*[[Spisak reka u Srbiji]]

 

 

* Mala Prosvetina Enciklopedija, Treće izdanje (1985); Prosveta; ISBN 86-07-00001-2

[[nn:Zapadna Morava]]

[[pl:Zachodnia Morawa]]

[[sr:Западна Морава]]

[[uk:Західна Морава]]