Wikipedija

Biblioteka (Pseudo-Apolodor) – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
mNema sažetka izmjene
m razne ispravke; kozmetičke promjene
Red 3:
'''''Biblioteka''''' ([[grčki]]: Βιβλιοθήκη / ''Bibliothēkē'') naslov je jedne [[Stara Grčka|starogrčke]] zbirke [[Mit|mitova]] i [[Legenda|legendi]] u 3 knjige, koja se tradicionalno pripisivala [[Apolodor iz Atine|Apolodoru iz Atine]], no njegovo je autorstvo danas odbačeno. ''Biblioteka'' je nazvana "najvrednijim [[Grčka mitologija|mitološkim]] delom koje nam se sačuvalo iz [[Antika|antike]]".<ref>Aubrey Diller, "The Text History of the Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus" ''Transactions and Proceedings of the American Philological Association'' '''66''' (1935:296-313) str. 296, 300.</ref> Svrha dela izražena je u jednom [[Epigram|epigramu]], koji je zabeležio [[Vizantijska književnost|vizantijski pisac]] [[Fotije]]:
 
<blockquote>Tu se nalazi ovaj elegantan epigram: "Crpi od mene znanje iz prošlosti i čitaj učene priče drevne mudrosti. Ne traži kod [[Homer|Homera]]a, ni u [[elegija|elegiji]], niti kod [[Grčka tragedija|tragične Muze]] ili u epskom soju. Nemoj tražiti razmetni stih [[Epika|epskog ciklusa]], nego pogledaj u mene i tu ćeš naći sve znanje sveta".<ref>Ovaj se epigram ne pojavljuje u sačuvanim rukopisima. Za klasične primere zbornika i [[enciklopedija]] koje su hrišćani koristili umesto izvornih dela antičke književnosti, v. ''[[Etymologiae]]'' [[Isidor Seviljski|Isidora iz Sevilje]] i [[Marcijan Kapela]].</ref></blockquote>
 
Kratki sažeci mitovi, dati jednostavnim stilom i jezikom, naveli su neke ispitivače da iznesu pretpostavku da je i sama ''Biblioteka'' predstavlja [[epitome|epitomu]] nekog drugog, izgubljenog dela.
Red 9:
== Autor ==
 
U nekim rukopisima kao autor ovog dela naznačen je izvesni "Apolodor" (Diller 1983). Ovaj je Apolodor bio pogrešno poistovećen s [[Apolodor iz Atine|Apolodorom iz Atine]] (rođenim oko [[180. pne.]]), učenikom [[Aristarh iz Samotrake|Aristarha iz Samotrake]], i to uglavnom zato što "manje [[sholije]]" uz Homera spominju da je Apolodor iz Atine zaista napisao neki sličan mitološki zbornik u obliku stihovane hronike. Međutim, u tekstu ''Biblioteke'' spominje se [[Kastor Rođanin]], [[Grčka književnost|grčki pisac]] koji je bio [[Ciceron|Ciceronov]]ov savremenik, odnosno živeo je u [[1. vek pne.|1. veku pne.]] Čitav niz ispitivača, još od [[Fotije|Fotija]], pogrešno je ovo delo pripisao Apolodoru iz Atine. Kako iz [[Hronologija|hronoloških]] razloga ovaj Apolodor ne može biti autor ovog zbornika, kako je još 1873. pokazao Carlos Robert (''De Apollodori bibliotheca. Disertatio'', Berolini, 1873), njegov nepoznati autor često se danas naziva "Pseudo-Apolodor".
 
Jedan od mnogih izvora ''Biblioteke'' bilo je i delo ''Tragodoumena'' (''Teme tragedije''), iz [[4. vek pne.|4. veka pne.]], u kojem [[Asklepijad iz Tragila]] raspravlja o upotrebi mitova u [[Grčka tragedija|grčkim tragedijama]].<ref>{{Cite book|editor=Smith, R. Scott and Trzaskoma, Stephen M.|year=2007|chapter=Introduction|title=Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology|location=Indianapolis, Indiana|publisher=Hackett Publishing|pages=xxii-xxiii|isbn=978-0-87220-820-9}}</ref> To je delo prvi poznati grčki mitografski zbornik.<ref>{{Cite book|author=Graf, Fritz|title=Greek Mythology: An Introduction|location=Baltimore, Maryland|publisher=Johns Hopkins University Press|page=[http://books.google.com/books?id=L2yMRI5xML8C&pg=PA193 193]|isbn=978-0-8018-5395-1}}</ref>
Red 15:
== Rukopisna tradicija ==
 
''Biblioteka'' se prvi put spominje kod vizantijskog pisca Fotija, a zamalo je izgubljena u [[13. vek|13. veku]]u, iz kojeg vremena potiče samo jedan nepotpuni [[rukopis]],<ref>[[Bibliothèque nationale]], Paris.</ref> koji je u [[15. vek|15. veku]]u prepisan za [[Visarion|Visariona]]a; od ovog Visarionovog prepisa zavise svi drugi sačuvani rukopisi.<ref>Visarionov primerak, koji je bio pohranjen u [[Venecija|venecijanskoj]] [[Biblioteka Marciana|Biblioteci Marciani]], našao se među grčkim rukopisima [[Kenterberijski nadbiskup|kenterberijskog nadbiskupa]] [[William Laud|Williama Lauda]] te je [[1636]]. s njima završio u [[University of Oxford|oxfordskoj]] [[Bodleian Library|Bodlejanskoj biblioteci]] (Diller 1935:308, 310).</ref>
 
''Biblioteka'' nije sačuvana u potpunosti. Premda u rukopisima tekst teče kontinuirano, po konvenciji se danas u štampanim izdanjima deli na tri knjige. Izgubljen je deo treće knjige, koja se završava iznenada, u sred priče o [[Tezej|Tezeju]]u. Fotije je još imao potpuni primerak, kako se zaključuje po tome što spominje i priče o junacima [[Trojanski rat|trojanskog rata]] i njihovom povratku kući ''([[nostoi]])'', kojih nema u sačuvanim rukopisima. Sir [[James George Frazer]] objavio je sažetak te knjige kombinujući dva rukopisna rezimea teksta,<ref>Frazer, ''Apollodorus'' [[Loeb Classical Library]], 1913.</ref> koja su obuhvatala i izgubljeni deo.
 
== Sadržaj ==
 
''Biblioteku'' su kao izvor informacija o [[Grčka mitologija|grčkim mitovima]] koristili [[filolozi]] od trenutka kada je nastala pa sve do današnjih dana, pa je ovo delo izvršilo snažan uticaj na poznavanje i interpretaciju mitologije od antike do [[Robert Graves|Roberta Gravesa]]. ''Biblioteka'' daje pregled grčke mitologije, pričajući o svim velikim [[Heroj|herojskim]] dinastijama i o događajima vezanim za najvažnije grčke heroje i heroine, od [[Jason|Jasona]]a i [[Persej (mitologija)|Perseja]] do [[Heraklo|Herakla]] i [[Helena (mitologija)|Helene]].
 
''Biblioteka'' se može podeliti na tri dela:
Red 31:
U okviru herojskih legendi, sadržaj je u osnovi podeljen po [[Genealogija|genealoškom]] principu:
 
* Potomstvo [[Deukalion|Deukaliona]]a (1.7.1–1.9.28)
** Potomstvo [[Eol (Helenov sin)|Eola]] (1.9.1–1.9.15)
** Kolhiđani ([[Medeja]], [[Argonauti]], 1.9.16–1.9.28)
* Potomstvo [[Inah|Inaha]]a (2.1.1–3.9.2)
** Potomstvo [[Belos|Belosa]]a ([[Persej (mitologija)|Persej]], [[Herakle]], 2.2.1–2.8.5)
** Potomstvo [[Agenor]]a ([[Kadmo]], 3.1.1–3.7.7)
** Potomstvo [[Pelazg]]a ([[Likaon (Pelazgov sin)|Likaon]], 3.8.1–3.9.2)
Red 41:
** [[Plejade (mitologija)|Plejade]] ([[Helena (mitologija)|Helena]], [[Dioskuri]], 3.10.1–3.11.2)
** Potomstvo [[Dardan]]a ([[Prijam]], 3.12.1–3.12.6.3)
* Potomstvo [[Azop|Azopa]]a (3.12.6.4–3.13.8)
* [[Antička Atina|Atinski]] kraljevi (od [[Erihtonije I od Atene|Erihtonija]] do [[Tezej|Tezeja]]a, 3.14.1–3.16.2, E1=sačuvano kao epitome/sažetak)
* Potomstvo [[Pelop|Pelopa]]a (loza [[Atrej|Atrejeva]]eva, E2=sačuvano kao epitome/sažetak/)
 
== Štampana izdanja ==
 
[[Inkunabula|Prvo štampano izdanje]] "Aplodora" objavljeno je [[1555]]. u [[Rim|Rimu]]u, a uredio ga je Benedetto Egio (Benedictus Aegius) iz [[Spoleto|Spoleta]], koji je podelio tekst u tri knjige,<ref>Tu je podelu temeljio na činjenici da se u [[Homersko pitanje|''scholia minora'' uz Homera]] spominje Apolodor iz Atine kao autor nekog mitološkog zbornika u tri knjige, kako je primetio Diller 1935 (str. 298 i 308f).</ref> ali je istovremeno izvršio i neke neopravdane izmene u inače vrlo oštećenom tekstu. [[Hieronymus Commelinus]] objavio je popravljeno izdanje u [[Heidelberg]]u [[1559]]. Prvi tekst ustanovljen na osnovu uporednog čitanja rukopisa objavio je [[Christian Gottlob Heyne]], [[Göttingen]], 1782–83.<ref>Diller 1935.</ref>
 
== Reference ==
Red 53:
 
== Literatura ==
* Diller, Aubrey (1983). ''Studies in Greek Manuscript Tradition'', (Amsterdam: Hakkert ISBN 902560837X90-256-0837-X) str. 199–216. [http://abel.arts.kuleuven.ac.be/detail.php?id=118 Abstract.] Prvobitno objavljeno kao "The Text History of the Bibliotheca of Pseudo-Apollodorus", u: ''Transactions of the American Philological Association'' '''66''' (1935), str. 296–313.
* Hard, Robin (1999). ''The Library of Greek Mythology'' (Oxford University Press).
* Smith, R. Scott & Trzaskoma, Stephen M., trans. (2007). ''Apollodorus' Library and Hyginus' Fabulae: Two Handbooks of Greek Mythology'' (Indianapolis: Hackett Publishing ISBN 08722082140-87220-821-4).
 
== EksterniVanjske linkoviveze ==
 
* [http://books.google.com/books?id=Ig9qwI7Uy80C&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false Apollodori Bibliotheca, edition by B.G. Teubner, Lipsiae (Leipzig), 1854.] Original Greek text.
* ''Online Text: Apollodorus The Library translated by J. G. Frazer'' segmented English text with copious footnotes (http://old.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?lookup=Apollod.+1.1.1—dead link)
* [http://abel.arts.kuleuven.be/ Apollodori Bibliotheca Electronica]: searchable and annotated online bibliography: history of the text, printed editions,textual criticism, etc.
* [https://perswww.kuleuven.be/~u0013314/apollodorus/index.htm Apollodorus the Mythographer]
* [http://www.theoi.com/Text/Apollodorus1.html Online Text: Apollodorus The Library translated by J. G. Frazer] condensed text (4 pgs)
* [http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0004%3Aalphabetic+letter%3DA%3Aentry+group%3D13%3Aentry%3Dapollodorus ''Perseus Encyclopedia'', "Apollodorus" (4)]
 
[[Kategorija:Grčka književnost]]
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Biblioteka_(Pseudo-Apolodor)