'''Publije Licinije Valerijan''' (rođen oko [[200]]. godine - umro [[260]]. godine), poznat kao Valerijan, bio je rimski car od [[253]]. do 260. godine. Njegovo puno latinsko ime je glasilo <small>IMPERATOR · CAESAR · PVBLIVS · LICINIVS · VALERIANVS · PIVS FELIX · INVICTVS · AVGVSTVS</small> — na srpskom: "Car Cezar Publije Licinije Valerijan Pobožni Srećni Nepobedivi Avgust."
Za razliku od većine uzurpatora, tokom [[Kriza III veka|Krize III veka]] Valerijan je bio aristokrata iz porodice usko povezane sa [[Rimski senatSenat|Senatom]]. Iz braka sa [[Egnacija Marinijana|Egnacijom Marinijanom]] Valerijan je imao dva sina [[Galijen]]a i [[Valerijan Mlađi|Valerijana Mlađeg]].
[[238]]. godine Valerijan je postao ''[[princeps Senatus|princeps senatus]]'' a [[Gordijan I]] je upravo sa njim pregovarao da bude priznat za cara. 250. godine, tokom ratova [[Decije Trajan|Decija Trajana]] protiv [[Goti|Gota]], Valerijan je ostao u Italiji i uspeo je da uguši pobunu koju je predvodio [[Licinijan]]. [[251]]. godine, kada je [[Decije|Decije Trajan]] obnovio u punoj snazi položaj [[cenzor (Rim)|cenzora]], Valerijan je bio izabran na ovu funkciju. Pod istim carem Valerijan je postao upravnik [[Norik]]a i [[Recija|Recije]], dve provincije na [[Rajna|Rajni]]. U vreme [[Trebonijan Gal|Trebonijana Gala]] Valerijan je ostao na ovoj funkciji: car je čak zatražio pomoć u borbi protiv [[Emilijan]]a [[253]]. godine. Valerijan je krenuo prema jugu, ali bilo je kasno: [[Trebonijan Gal]] je već bio ubijen, a [[Emilijan]] je proglašen za cara. Tada su međutim Valerijana njegovi vojnici izvikali za cara. Kada je Valerijan sa vojskom stigao u Rim u septembru 253. Emilijana je vojska napustila i odmah ubila. Vojska je sada jedinstveno stala iza Valerijana, a Senat je to brzo prihvatio, radujući se što je konačno neko iz redova senatora izabran za rimskog cara.
Valerijan je prvo proglasio svog sina [[Galijen]]a za savladara. U početku, gotovo sve evropske provincije su bile u rđavom stanju, a na Istoku, [[sasanidskosasanidska carstvoMonarhija|sasanidski Persijanci]] su osvojili [[Antiohija|Antiohiju]]; ubrzo je pala i Jermenija. Valerijan je otišao na Istok u rat, a [[Galijen]] je ostao na Zapadu da rešava mnoge unutrašnje probleme.
[[Datoteka:Cameo Shapur Valerianus Bab360 CdM Paris.jpg|200px|thumb|'''Zarobljavanje rimskog cara Valerijana''': fino izrađena persijska kameja koja prikazuje sukob Šapura I i Valerijana u toku koje je [[259]]. rimski car uhvaćen po Šapurovom natpisu, “''mojom rukom''”.]]
