Vještačka inteligencija – razlika između verzija

'''Vještačka inteligencija''' (takođe VI) je podoblast [[računarstvo|računarstva]]. Cilj istraživanja vještačke inteligencije je razvijanje programa ([[softver]]a), koji će omogućiti računarima da se ponašaju na način koji bi se mogao okarakterisati intelignentim. Prva istraživanja se vežu za same korjene računarstva. Ideja o stvaranju mašina koje će biti sposobne da obavljaju različite zadatke inteligentno, bila je centralna preokupacija naučnika računarstva koji su se opredijelili za istraživanje vještačke inteligencije tokom cijele druge polovine [[XX20. vekvijek|XX vijeka]]. Danas, istraživanja u vještačkoj inteligenciji su orijentisana na [[ekspertni sistemi|ekspertne sisteme]], prevodilačke sisteme u ograničenim domenima, prepoznavanje ljudskog govora i pisanog teksta, [[automatski dokazivač teorema|automatske dokazivače teorema]], kao i konstantnim interesovanjem za stvaranje generalno inteligentnih, [[autonomni agenti|autonomnih agenata]].

Vještačka inteligencija kao pojam u širem smislu, označava kapacitet jedne vještačke tvorevine za realizovanje funkcija koje su karakteristika ljudskog razmišljanja. Mogućnost razvoja slične tvorevine je budila interesovanje ljudi još od antičkog doba; ipak, tek u drugoj polovini [[XX20. vekvijek|XX vijeka]] takva mogućnost je dobila prva oruđa ([[računarkompjuter|računare]]e), koja otvaraju put za taj poduhvat. <ref>http://library.thinkquest.org/2705/ </ref>

U tom smislu, pojam VI se prvobitno pripisao sistemima i [[računarskikompjuterski program|računarskim programima]] sa kapacitetom realizovanja složenih zadataka, simulirajući funkcionisanje ljudskog razmišljanja, iako i dan danas, prilično daleko od cilja. U toj sferi, najvažnije oblasti istraživanja su procesovanje informacija, prepoznavanje modela različitih oblasti saznanja, igre i primjenjene oblasti, kao [[medicina]], na primjer.

Razmišljanje je proces izvlačenja zaključaka koji odgovaraju datoj situaciji. Zaključci se klasifikuju kao deduktivni i induktivni. Primjer deduktivnog načina zaključivanja bi mogao biti, „Savo je ili u muzeju, ili u kafiću. Nije u kafiću; onda je sigurno u muzeju“; i induktivnog, „Prethodne nesreće ove vrste su bile posljedica greške u sistemu; stoga je i ova nesreća uzrokovana greškom u sistemu“. Najznačajnija razlika između ova dva načina zaključivanja je da, u slučaju deduktivnog razmišljanja, istinitost premise garantuje istinitost zaključka, dok u slučaju induktivnog razmišljanja istinitost premise daje podršku zaključku bez davanja apsolutne sigurnosti njegovoj istinitosti. Induktivno zaključivanje je uobičajeno u naukama u kojima se sakupljaju podaci i razvijaju provizioni modeli za opis i predviđanje budućeg ponašanja, sve dok se ne pojave anomalije u modelu, koji se tada rekonstruiše. Deduktivno razmišljanje je uobičajeno u [[matematika|matematici]] i [[logika|logici]], gdje detaljno obrađene strukture nepobitnih [[teoremateorem]]a nastaju od manjih skupova osnovnih [[aksiom]]a i pravila.

Pojam '''vještačka inteligencija (VI)''', nastaje ljeta [[1956]]. godine u [[Dartmud]]u, [[Hanover (SAD)]], na skupu istraživača zainteresovanih za teme [[inteligencija|inteligencije]], [[neuronska mreža (veštačka inteligencija)|neuronskih mreža]] i [[teorija automata|teorije automata]]. Skup je organizovao [[DžonJohn MakartiMcCarthy (računarski naučnikinformatičar)|Džon Mekarti]], ujedno sa C. Šanonom, M. Minskijem i N. Ročesterom. Na skupu su takođe učestvovali T. More ([[Univerzitet Prinston|Prinston]]), A. Samuel (IBM), R. Solomonof i O. Selfridž (MIT), kao i A. Nevil, H. Simon (Carnegie Tech, danas Carnegie Mellon University). Na skupu su stvorene osnove koncepta i trasiran je put za dalji razvoj vještačke inteligencije.

Ranije, [[1950]]. godine, [[Alan Turing|Alan Tjuring]] je objavio jedan članak u reviji Majnd ''(Mind)'', pod naslovom Računari i inteligencija, u kojem govori o konceptu vještačke inteligencije i postavlja osnove jedne vrste probe, preko koje bi se utvrđivalo, da li se određeni komputacioni sistem (računarski sistem), ponaša u skladu sa onim što se podrazumjeva pod vještačkom inteligencijom, ili ne. Kasnije će ta vrsta probe dobiti ime, [[Turingov test|Tjuringov test]].

Skup je posljedica prvih radova u oblasti. Nevil i Simon su na njemu predstavili svoj program za [[automatsko rezonovanje]], Logic Theorist (koji je napravio senzaciju). Danas se smatra, da su koncept vještačke inteligencije postavili V. Mekulok i M. Pits, [[1943]]. godine, djelom u kojem se predstavlja model vještačkih neurona na bazi tri izvora: [[spoznaja]] o fiziologiji i funkcionisanju moždanih neurona, [[iskazna logika]] [[BertranBertrand RaselRussell|Rasela]] i Vajteheda, i Tjuringova [[komputaciona teorija]]. Nekoliko godina kasnije stvoren je prvi neuralni računar SNARC. Zaslužni za poduhvat su studenti Prinstona, M. Minski i D. Edmons, [[1951]]. godine. Negdje iz iste epohe su i prvi programi za [[šah]], čiji su autori Šanon i Tjuring.

Do tog momenta rješavanje problema je bilo bazirano na jednom mehanizmu opšte pretrage preko kojeg se pokušavaju povezati, korak po korak, elementarne osnove razmišljanja da bi se došlo do konačnog rješenja. Naravno takav pristup podrazumjeva i velike izdatke, te da bi se smanjili, razvijaju se prvi algoritmi za potrebe kontrolosinja troškova istraživanja. Na primjer, [[Edsger W. Dijkstra|Edsher Dajkstra]] [[1959]]. godine dizajnira jedan metod za stabilizaciju izdataka, Nevil i Ernst, [[1965]]. godine razvijaju koncept heurističke pretrage i Hart, Nilson i Rafael, algoritam A. U isto vrijeme, u vezi programa za igre, definiše se pretraga alfa-beta. Tvorac ideje je inače bio Mekarti, [[1956]]. godine, a kasnije ju je koristio Nevil, [[1958]]. godine.

Danas, osnovni problemi koji se javljaju u istraživanjima vještačke inteligencije, vezani su za nastojanja konstruisanja kooperativnih sistema na bazi [[agent (računarstvoinformatika)|agenata]], uključujući sisteme za upravljanje podacima, utvrđivanje redosljeda procesovanja podataka i pokušaja imitacije ljudskog jezika, između ostalih.