Marvan II – razlika između verzija

'''Marwan ibn [[MuhammadMuhamed ibn MarwanMervan|Muhammad]] ibn [[MarwanMarvan I|Marwan]]''' ili '''Marwan II''' (688 - 6. august 750) (arapski: مروان بن محمد بن مروان بن الحكم / [[ALA-LC]]: ''Marwān bin Muḥammad bin Marwān bin al-Ḥakam'') bio je [[omejadi|omejadski]] [[kalif]] koji je vladao od 744. do 750. Poznat je kao posljednji "univerzalni" omejadski kalif, odnosno posljednji koji je vladao iz [[Damask]]a.

Bio je sin kalifa [[Marvan I|Marvana I]]. Godine 731/732. <ref>114. godine po [[Islamski kalendar|Hidžri]]</ref> je imenovan za guvernera [[ArmenijaJermenija|Armenije]], te je vodio borbe sa [[Alani]]ma. Godine 743. je, pak, umro kalif [[Hišam ibn Abd al-Malik|Hišam]] i naslijedio ga je [[Al-Valid II]], koji je izazvao nezadovoljstvo svojim pijančevanjem i nemoralom. Marvan mu je ispočetka bio odan te pismom nastojao odgovoriti rodbinu i prijatelje koji su planirali puč. Kada je al-Valid zatvorio i mučio popularnog generala [[Sulejman ibn Hišam|Sulejmana ibn Hišama]], i kada se protiv al-Valida okrenuo njegov brat [[Jezid III|Jezid]], Marvan je odlučio intervenirati sa svojom vojskom. U blizini Damaska je porazio al-Valida, pri čemu je kalif poginuo. Novim je kalifom postao Jezid, a Marvan je proglašen guvernerom sjevernog Iraka. Međutim, već u oktobru je Jezid umro. Marvan je odbio prihvatiti Jezidovog dezigniranog nasljednika [[Ibrahim ibn Abd al-Malik|Ibrahima]] kao novog kalifa, što je dovelo do novog građanskog rata. Marvan i njegove pristaše su u decembru 744. odnijele pobjedu nad Ibrahimovim lojalistima te je tako Marvan postao novi kalif.

Marvanova šestogodišnja vladavina je bila obilježena stalnim, i na kraju, neuspješnim pokušajima da uspostavi svoju vlast na teritoriju cijelog Kalifata, gdje je autoritet Omejadske dinastije prethodnih decenija bio načet kako vojnim porazima i dinastijskim sukobima, tako i dubokim nezadovoljstvom [[šijitišijitizam|šijita]], [[haridžitiharidžije|haridžita]] i ne-arapskih muslimana. U [[Irak]]u je izbio haridžitski ustanak [[Al-Dahak ibn Kejs al-Šejbani|Al-Dahhak ibn Qays al-ShaybaniShaybanija]]ja kome se priključio Sulejman ibn Hišam. Marvan je taj ustanak uspio ugušiti do 747.

Mnogo opasniji je bio ustanak koji je iste godine izbio istočnije, u [[Veliki Horasan|Horasanu]], pod vodstvom klana koji će kasnije biti poznat kao [[Abasidi]]. Ustanici su ojačali nakon smrti tamošnjeg omejadskog guvernera [[Nasr ibn SayyarSajjar|Nasr ibn Sayyara]]a 748. te počeli prodirati na zapad. Ustanička vojska je nad Marvanom odnijela pobjedu u velikoj [[Bitka na Zabu|bitci na Zabu]] gdje je poginulo 3000 članova omejadskog klana. Marvan je odlučio bježati na zapad, ali je uhvaćen u Egiptu i pogubljen. Njegovi sinovi i službeni nasljednici Ubaydallah i Abdallah su uspjeli stići do [[Etiopija|Etiopije]] ali je Ubaydallah ubijen.

Novi abasidski kalif [[As-Safah|As-Saffah]] je iste godine na banket pozvao sve vodeće članove omejadskog klana te ih tamo mučki dao izbatinati na smrt. Pokolj je jedino izbjegao [[Abd ar-Rahman I]] koji je u [[al-Andalus]]u osnovao novu omejadsku državu i tako nastavio dinastiju; ona međutim više nije mogla računati na univerzalnu vlast nad islamskim svijetom, pa je tako Marvan II bio posljednji "univerzalni" islamski kalif.

*[[Al-Tabari|Muhammad ibn Jarir al-Tabari]] History v. 25 "The End of Expansion," transl. Khalid Yahya Blankinship, SUNY, Albany, 1989; v. 26 "The Waning of the Umayyad Caliphate," transl. [[Carole Hillenbrand]], SUNY, Albany, 1989; v. 27 "The Abbasid Revolution," transl. John Alden Williams, SUNY, Albany, 1985

{{S-bef|before=[[Ibrahim ibn al-WalidValid|Ibrahim I]]}}

{{S-aft|after=[[As-Safah|As-Saffah]]}}

{{S-bef|before=[[Ibrahim ibn al-WalidValid|Ibrahim I]]}}

{{S-ttl|title=[[Omejadski Kalifatomejadi|omejadski kalif]]|years=744 &ndash; 750}}

{{S-non|reason= [[Omejadi|Omejadski Kalifat]] ukinut,<br>[[Kordovski Emirat]] ustanovio<br>by [[Abd ar-Rahman I]] godine 756.}}