Teodorit Kirski – razlika između verzija

'''Teodorit Kirski''' ([[Grčki jezik|grč]]. Θεοδώρητος ὁ Κύρου, rođen oko [[393]], umro između [[458]]. i [[466]]) bio je [[Vizantijaвизантијско царство|ranovizantijski]] [[Hrišćanstvo|hrišćanski]] [[Teologija|teolog]] iz gradića [[KirKiros (Sirija)|Kira]] ''(Cyrrhus)'' u [[Sirija|Siriji]]. On je predstavnik [[Antiohija|antiohijske]] istorijsko-kritičke škole [[Biblija|biblijsko]]-teološke interpretacije, čiji su spisi izvršili određeni uticaj na [[hristološke rasprave]] u [[5. vekvijek|5. veku]]u te doprinele razvoju hrišćanskog teološkog rečnika.

Teodorit je prvo bio [[monah]], a do [[423]]. godine postao je [[episkopos|episkop]] grada Kira blizu Antiohije, gde je radio na pokrštavanju stanovništva sukobljavajući se sa hrišćanskim [[sekta]]ma u [[doktrina]]rnim raspravama, zbog čega je sasstavio i nekoliko [[Apologeti hrišćanstva|apologetskih]] traktata u kojima je sistematski izložio hrišćansku veru, od kojih je najpoznatiji spis ''Lečenje neznabožačkih bolesti'' ''(Therapeutike)'', gde se porede [[paganstvopaganizam|paganski]] i hrišćanski odgovori na glavna pitanja [[Antička filozofija|antičke filozofije]]. Već u tom spisu zapaža se njegov jasan i jednostavan stil te čisti [[Aticizam|aticistički]] jezik.

Kako je na njega uticala istorijska metoda Antiohijaca iz [[4. vekvijek|4. veka]]a – [[Jovan Hrizostom|Jovana Hrizostoma]] i [[Teodor iz MopsuestijeMopsuestijski|Teodora iz Mopsuestije]], Teodorit se nije slagao sa [[Alegorija|alegorijskom]] interpretacijom u akeksandrijskoj teologiji, koja je naglašavala božansko-[[Misticizam|mistički]] element u [[HristHristos|Hristu]]u i definisala ga isključivo kao boga ([[monofizitstvo|monofizitizam]]). Usvojivši s većom preciznošću analitički pristup svoga kolege [[Nestorije|Nestorija]], Teodorit je u svojim glavnim delima – ''O inkarnaciji'' (431) i ''Prosjak'' (''Eranistes'', 446) – pripisao Hristu integralnu ljudsku svest sa jasnim [[Psihologija|psihološkim]] profilom. Kako bi ovo stanovište uskladio sa tradicionalnom ortodoksijom najranijih [[Crkveni oci|crkvenih pisaca]], on je uveo razliku između koncepta prirode (tj. načela delovanja koje je u Hristovom slučaju dvostruko, božansko i ljudsko) i koncepta osobe (tj. načela Hrista kao pojedinca). Teodorit je nekoliko puta odgovorio na optužbe da ispoveda [[Nestorijanstvo|nestorijansku]] jeres, i to pomirljivim izjavama u kojima je prihvatao termin "[[Marija (majka Isusova)|Bogorodica]]" za [[Devica Marija (majka Isusova)|Devicu Mariju]] i poricao da njegovo učenje "deli jednoga Sina na dva Sina".

Aleksandrijci, koji su nastojali potisnuti antiohijsko učenje, organizovali su jedan crkveni sabor i ispunili ga svojim pristalicama. Na tom saboru – koji je poznat kao [[Razbojnicki sabor]] (lat. Latrocinium) i bio održan u [[449]]. godine u [[Efes]]u – Teodorit je proglašen za [[Jereshereza|jeretika]] i poslat u progonstvo. Oslobodio ga je [[Popis bizantskih careva|istočnorimski car]] [[Markijan]], nakon žalbe u kojoj je [[rim]]skom [[Papa|papi]] [[Lav Veliki (papa)|Lavu Velikom]] izložio svoje doktrinarne poglede, te je na [[Četvrti vaseljenskiHalkedonski sabor|Halkedonskom saboru]] [[451]]. godine bio i delimično rehabilitovan. Na tom su saboru episkopi priznali njegovu [[Ortodoksija|ortodoksiju]] pod uslovom da on izrekne osudu ([[Anatema|anatemu]]) protiv Nestorija, koju je prvi izrekao [[Kiril Aleksandrijski]] [[431]]. godine, te time zapravo porekne vlastite protivanateme kojima je optužio Kirila za učenje o nepostojanju ljudskog intelekta u Hristu ([[apolinarijanstvo]]). Međutim, sabor na kraju nije podržao Kirilove anateme, što je izgleda bio ustupak Teodoritu. Savršeno svestan dve krajnosti u raspravi o Hristu, Teodorit je uvek smatrao da aleksandrijski monofiziti predstavljaju veću opasnost nego nestorijanci.

Teško je utvrditi Teodoritovo tačno mesto u ovoj hristološkoj raspravi jer je on na sebe uzeo posredničku ulogu u nastojanju da se sukobljeni teološki pogledi izmire i da se izbegnu krajnosti. Otprilike jedan vek nakon što je umro, njegove protivanateme bačene na Kirila Aleksandrijskog bile su odbačene na [[Petidrugi vaseljenskicarigradski sabor|petom vaseljenskom saboru]] [[553]]. godine. I dalje je nejasno da li je Teodoritova hristološka teorija ikada evoluirala u suštinski ortodoksnu teologiju ili se na kraju svela na nestorijanstvo, tj. na [[Dualizam|dualistički]] pogled na Hrista.