Olimpijada (kraljica) – razlika između verzija

[[Datoteka:Jupiter-and-olympia-1178.jpg|250px|right|thumb|[[Giulio Romano]]: ''[[Zeus]] zavodi [[OlimpijaOlimpijada Epirska(kraljica)|Olimpiju]]'', cca. 1530, [[Palazzo del Te]], [[Mantova]]]]

'''Olimpijada''' ({{lang-grc|Ὀλυμπιάς|Olumpiás}}) ili '''Olimpija''', cca. 376–316. pne., je bila [[Epirotiepir (region)|epirska]] [[princeza]], četvrta žena [[Antičkamakedonija Makedonija(antička)|makedonskog]] kralja [[Filip II Makedonski|Filipa II]] i majka [[Aleksandar Veliki|Aleksandra Velikog]]. Bila je gorljiva štovateljica [[orgija]]stičkog zmijskog [[Grčka mitologija|kulta]] boga [[Dioniz]]a. Iako je Filip imao sedam ili osam različitih žena, Olimpijada je neko vrijeme bila njegova glavna žena. Ime je dobila u čast Filipove pobjede na Olimpijskim igrama 356. pne.<ref>[http://www.britannica.com/eb/article-9057059 Olympias]</ref> Kao dijete je imala ime Poliksena, a pri udajiu Mirtala; kasnije je poznata kao Stratonika.<ref>Who's who in the Age of Alexander the Great by Waldemar Heckel

Brak je vrlo brzo postao buran, s obzirom da Olimpijada nije mogla trpiti Filipovu sklonost drugim ženama, a u djeci nastaloj u takvim avanturama opasnost po Aleksandrovo prijestolje i život. Antički izvori navode da je Filipovog polubrata [[Filip III Makedonskiod Makedonije|Arideja]] pokušala ubiti otrovom, zbog čega je dječak do kraja života ostao fizički i mentalni invalid. Svađe među supružnicima su eskalirale kada je Filip II godine [[337. pne.]] oženio [[Kleopatra Euridika od Makedonije|Kleopatru Euridiku]], mladu nećaku generala Atala, a potom se posvađao s Aleksandrom, proglasivši kako je on nezakonito dijete. Bijesna Olimpijada je napustila dvor u Peli i otišla u Epir nastojeći svog brata, kralja [[Aleksandar I Epirskiod Epira|Aleksandra]] I, nagovoriti da započne rat protiv Makedonije. Sljedeće godine se Filip, shvativši da je ugrozio planirani pohod na [[Perzijska Monarhija|Perzijsko Carstvo]], pomirio s Aleksandrom, a epirskog kralja je nastojao udobrovoljiti davši ruku kćeri Kleopatre.

U oktobru 336. pne. Filipa je na svečanostima povodom vjenčanja ubio tjelohranitelj [[Pauzanija odiz Orestisa|Pauzanija]]. Olimpijada je odmah nakon njega dala likvidirati Kleopatru Euridiku i njenu djecu, što je Aleksandra prisililo da ubije Atala. Iako je Aleksandar dao razapeti Pauzanijino tijelo, Olimpijada mu je poslije digla spomenik, što je mnogim historičarima znak da je upravo Olimpijada stajala iza muževog ubistva.

Aleksandrova smrt [[323. pne.]] je Olimpijadi dala razlog da se ponovno uključi u politiku, prije svega kako bi pokušala osigurati prijestolje Aleksandrovoj djeci, odnosno svom unuku [[Aleksandar IV Makedonskiod Makedonije|Aleksandru IV]]. Godine 322. pne. je regentu [[Perdika|Perdici]] ponudila Kleopatrinu ruku, a što je za posljedicu imalo Perdikino razvrgnuće zaruka s Antipaterovom kćeri [[Nikeja od Makedonije|Nikejom]] i [[dijadosi#Prvi rat dijadoha 322. pne. - 320. pn.e.|prvi rat dijadoha]]. U ratu je Perdika ubijen, a novim regentom proglašen Perdika, čime je Olimpijada ponovno pala u nemilost.

[[319. pne.]] je Antipater umro, ostavivši regenstvo [[Poliperhon]]u umjesto svom sinu [[Kasandar|Kasandru]]. Nakon što se Kasandar pobunio, nastojeći steći legitimitet preko Filipa Arideja, nominalnog kralja, Olimpijada je sklopila savez sa Poliperhonom, na svoju stranu dovela Aleksandrovu udovicu [[Roksana|Roksanu]] i Aleksandra IV. Godine 317. pne. je njen nećak, epirski kralj [[Eakid od Epira|Eakid]] napao Makedoniju, pri čemu je makedonska vojska pod nominalnom komandom Arideja odbila boriti se protiv majke Aleksandra Velikog i prešla na njenu stranu. Olimpijada je tako osvojila Makedoniju, dala ubiti Arideja i masakrirala Kasandrove pristaše. Kasandar se, međutim, uz pomoć svojih saveznika u Aziji, pregrupirao, krenuo u protuofenzivu i opsjeo Olimpijadu u [[Pidna|Pidni]]. Nakon godinu dana opsade se Olimpijada, kojoj je obećan život, predala, ali je Kasandar obećanje pogazio i dao je pogubiti.