Wikipedija

Franc Rozman – razlika između verzija

Interaktivna pretraga historije
← Starija izmjenaNovija izmjena →
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
VizualnoWikitekst
m Bot: mijenja Kategorija:Slovenački komunisti u Kategorija:Slovenski komunisti
m Bot: popravljanje preusmjeravanja
Red 3:
|slika=[[File:Franc Rozman Stane.jpg|250px]]
|opis slike=Franc Rozman Stane sa zarobljenim nemačkim vojnicima.
|datum rođenja=[[27. 3.|27. mart]] [[1911]].
|mesto rođenja=[[Ljubljana]]
|država rođenja={{zastava|Austrougarska}}
|datum smrti=[[7. 11.|7. novembar]] [[1944]]. ('''33''' god.)
|mesto smrti=[[Ljubljana]]
|država smrti={{zas|SFRJ}} [[Socijalistička Federativna Republika Jugoslavija|DF Jugoslavija]]
|profesija=pekarski radnik
|KPJ=[[1939]].
|rat=[[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačka borba]]
|služba=[[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOV i PO Jugoslavije]]
|čin=[[general-lajtant]]
|NOB=komandant [[Glavni štab NOVNarodnooslobodilačke vojske i POpartizanskih odreda Slovenije|Glavnog štaba<br> NOV i PO Slovenije]]
|narodni heroj=[[11. 11.|11. novembra]] [[1944]].
|odlikovanja=
{{{!}} style="background:transparent"
Red 21:
{{!}}}
}}
'''Franc Rozman Stane''' ([[27. 3.|27. mart]] [[1911]] — [[7. 11.|7. novembar]] [[1944]]), [[Španski borci|učesnik španskog građanskog rata]] i [[Narodnooslobodilačka borba naroda Jugoslavije|Narodnooslobodilačke borbe]] i [[narodni heroj Jugoslavije]].
 
== Biografija ==
Franc Rozman je rođen [[27. mart3.|27. marta]]a [[1911]]. u [[Ljubljana|Ljubljani]]. Njegova porodica je živela u selu [[Spodnje Pirnice]], gde je Franc proveo svoje detinjstvo. Po završetku osnovne škole, radio je kod seljaka kao [[posluga|sluga]] i [[čobanin]]. Otac mu je u [[Prvi svetskisvjetski rat|Prvom svetskom ratu]] [[1914]]. nestao na [[Istočni front (Prvi svetski rat)|ruskom frontu]]. Pošto su mu se sestre udale, [[sud]] je Francu i njegovom mlađem bratu odredio staratelje. Jedan od Francovih staratelja je bio [[Valentin Rožanc]], [[Komunizam|komunista]], a kasnije [[narodni heroj Jugoslavije|narodni heroj]], koji je imao uticaja na mladog Franca.
 
Franc je [[pekar]]ski zanat izučio u Ljubljani i posle je neko vreme radio kao [[kalfa]]. Kasnije se dobrovoljno prijavio u [[vojska|vojsku]], sa željom da postane pilot, ali je odbijen zbog nedovoljne školske spreme. Vojni rok je zato služio u pekarskoj četi u [[Petrovaradin]]u i dobio [[čin]] [[kaplar]]a. Posle odsluženja vojnog roka, otvorio je pekaru u [[medvode|Medvodama]], ali je [[bankrot]]irao.
Red 30:
=== Španski građanski rat ===
{{Glavni članak|Španski građanski rat}}
U jesen [[1936]]. među prvima je otišao u [[Francuska|Francusku]], a odatle u [[Španija|Španiju]], gde je učestvovao u odbrani [[Madrid]]a u novembru iste godine. Te godine je postao i član Komunističke partije Španije, a član [[Komunistička partija Jugoslavije|KPJ]] tri godine kasnije. U proleće [[1937]]. završio je podoficirski kurs, a ovladao je i [[ruski jezik|ruskim]] i [[španski jezik|španskim jezikom]], pa je radio kao prevodilac za [[SSSRsovjetski Savez|sovjetske]] instruktore. Kasnije je zavšio i oficirski kurs u [[Albasete|Albaseteu]] i postao [[poručnik]] i komandir čete [[Internacionalni bataljon Georgi Dimitrov|bataljona]] „[[Georgi Dimitrov|Dimitrov]]“, u 15. internacionalnoj brigadi. Vremenom je unapređen u čin [[kapetan]]a i postavljen za komandanta bataljona. U periodu od [[1939]]. do [[1941]]. bio je u francuskim logorima, da bi u aprilu 1941. otišao da radi u [[Nemačka|Nemačkoj]] u okolini [[LajpcigLeipzig|Lajpciga]]a kao pekar. U julu iste godine je pobegao najpre u [[Zagreb]], a potom u [[Ljubljana|Ljubljanu]].
 
=== Drugi svetski rat ===
Red 40:
U proleće, bataljon je prerastao u Prvu štajersku partizansku brigadu. Franc Rozman je komandovao u mnogim borbama, u maju i junu [[1942]]. godine, između ostalih kod Jančja i Mujave. U junu, delovi brigade odlaze preko [[Notranjska|Notranjske]] i [[Gorenjska|Gorenjske]] za [[Štajerska (Slovenija)|Štajersku]], gde se probijaju početkom septembra, posle teških borbi i danonoćnih marševa.
 
Dolaskom u Štajersku, organizovane su nove partizanske jedinice, a na početku [[1943]]. godine, posle reorganizacije, Rozman je imenovan za komandanta Četvrte operativne zone. Dana [[14. jul7.|14. jula]]a [[1943]]. godine postaj oje komandant [[Glavni štab NOVNarodnooslobodilačke vojske i POpartizanskih odreda Slovenije|Glavnog štaba NOV i PO Slovenije]], kada je naredbom od [[1. maj5.|1. maja]]a [[1943]]. godine, unapređen u čin [[general-major]]a. Iduće godine, [[1. 9.|1. septembra]], unapređen je u čin [[general-lajtant]]a [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|NOVJ]].
 
Kad je [[7. novembar11.|7. novembra]] [[1944]]. godine, zajedno s grupom viših [[oficir]]a, isprobavao novi [[Engleska|engleski]] laki [[minobacač]], kod Petrove Vaši, jedna mina je eksplodirala u samoj cevi, i smrtno ga ranila. Istog dana je umro u bolnici Kanižarnica, kod Crnomlja. Sahranjen je u [[Grobnica narodnih heroja u Ljubljani|Grobnici narodnih heroja u Ljubljani]].
 
Odlukom [[Predsedništvo AVNOJ-a|Predsedništva]] [[Antifašističko većevijeće narodnog oslobođenja Jugoslavije|Antifašističkog veća narodnog oslobođenja Jugoslavije]] (AVNOJ), a na predlog [[Glavni štab NOVNarodnooslobodilačke vojske i POpartizanskih odreda Slovenije|Glavnog štaba NOV i PO Slovenije]] progašen je za [[Narodni heroj Jugoslavije|narodnog heroja]], svega par dana psole pogibije - [[11. novembar11.|11. novembra]] [[1944]]. godine.
 
Po njemu je bio nazvan [[raketni čamac]] [[raketni članci klase Osa|klase Osa]] [[Jugoslovenska ratna mornarica|Jugoslovenske ratne mornarice]]. [[Centralna banka Slovenije]] je [[2011]]. godine, povodom stogodišnjice njegovog rođenja, pustila u opticaj milion kovanica u apoenu od dva [[evroeuro|evra]] sa likom Franca Rozmana Staneta.<ref>{{Cite news|url=http://www.kurir-info.rs/vesti/partizanski-komandant-na-slovenackom-evru-81227.php|title=PARTIZANSKI KOMANDANT NA SLOVENAČKOM EVRU|date=|publisher=}}</ref>
 
==Izvori==
Izvor: https://sh.wikipedia.org/wiki/Franc_Rozman