Agregatna stanja – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene |
mNema sažetka izmjene |
||
Red 1:
[[File:Four Fundamental States of Matter.png|thumb|right|470px|Četiri fundamentalna stanja materije. U smeru kazaljki na satu od gore levo, ona su čvrsto, tečno, plazma, i gas, predstavljeni sa [[ledena skulptura|ledenom skulpturom]], [[kap (tečnost)|kapljicom]] vode, [[Električni luk |električnim lukom]] iz [[Teslin transformator |teslinog namotaja]], i vazduhom oko oblaka, respektivno.]]
{{Termodinamika-lat }}
'''Agregatno stanje''' je makroskopski oblik postojanja [[materija|materije]], uniformnih [[fizičke osobine|fizičkih osobina]], i uniformnog [[hemija|hemijskog]] sastava u kojem čestice ([[atom]]i, [[molekul]]i, [[jon]]i...) imaju karakterističnan prostorni raspored i karakteristične oblike kretanja. Tip agregatnog stanja (čvrsto, tečno, gasovito, plazma) zavisi od odnosa termalne energije čestica i energije međučestičnih interakcija. Promene agregatnih stanja se nazivaju [[Fazna transformacija|fazni prelazi]]. Mnoga druga stanja su poznata kao što su [[Bose–Ajnštajnov kondenzat]]i i [[neutron-degenerisana materija]], mada se ona javljanju samo ekstremnim situacijama kao što su ultra hladna ili ultra gusta materija. Druga stanja, kao što su [[kvark–gluon plazma|kvark–gluon plazme]], se smatraju mogućim ali su za sad u domenu teorije.
Istorijski, the distinction is made based on qualitative differences in properties. Matter in the solid state maintains a fixed volume and shape, with component particles ([[atoms]], [[molecules]] or [[ions]]) close together and fixed into place. Matter in the liquid state maintains a fixed volume, but has a variable shape that adapts to fit its container. Its particles are still close together but move freely. Matter in the gaseous state has both variable volume and shape, adapting both to fit its container. Its particles are neither close together nor fixed in place. Matter in the plasma state has variable volume and shape, but as well as neutral atoms, it contains a significant number of ions and electrons, both of which can move around freely. Plasma is the most common form of visible matter in the universe.<ref>It is often stated that more than 99% of the material in the visible universe is plasma. See, for instance, {{cite book|author=D. A. Gurnett|author2=A. Bhattacharjee|title=Introduction to Plasma Physics: With Space and Laboratory Applications|date=2005|url=http://books.google.com/?id=VcueZlunrbcC&pg=PA2|page=2|isbn=0-521-36483-3|publisher=Cambridge University Press|location=Cambridge, UK}} and {{cite book|author=K Scherer|author2=H Fichtner|author3=B Heber|title=Space Weather: The Physics Behind a Slogan|date=2005|url=http://books.google.com/?id=irHgIUtLi0gC&pg=PA138|page=138|isbn=3-540-22907-8|publisher=Springer|location=Berlin}}. Essentially, all of the visible light from space comes from stars, which are plasmas with a temperature such that they radiate strongly at visible wavelengths. Most of the ordinary (or [[baryon]]ic) matter in the universe, however, is found in the [[Outer space#Intergalactic|intergalactic medium]], which is also a plasma, but much hotter, so that it radiates primarily as X-rays. The current scientific consensus is that about 96% of the total energy density in the universe is not plasma or any other form of ordinary matter, but a combination of [[cold dark matter]] and [[dark energy]].</ref>
The term [[Phase (matter)|phase]] is sometimes used as a synonym for state of matter, but a system can contain several immiscible phases of the same state of matter (see [[Phase (matter)]] for more discussion of the difference between the two terms).
==
=== Čvrsto agregatno stanje ===
{{Glavni članak|Čvrsto agregatno stanje}}
Tela u čvrstom stanju mogu biti [[kristal]]na i amorfna. U kristalnim telima atomi su pravilno raspoređeni u prostoru i samo [[oscilacija|osciluju]] oko ravnotežnih položaja. U amorfnim telima čestice isto osciluju oko ravnotežnih položaja ali je njihov prostorni raspored neuređen.
=== Tečno agregatno stanje ===
{{Glavni članak|tečnost}}
U tečnom stanju raspored čestica je poput onoga u amorfnom s time što je dopušteno i [[translatorno kretanje]] čestica. Dakle, pored oscilovanja oko ravnotežnih položaja čestice se međusobno kreću. (Molekuli mogu još i da [[rotacija|rotiraju]] oko svog [[centar mase|centra mase]] i još da poseduju brojne oblike unutrašnjeg kretanja poput vibracija, torzionih oscilacija, rotacija, konformacionih prelaza itd.) Pri tome čestice mogu da razmenjuju položaje i da stvaraju nove, međutim, privlačne sile su dovoljno velike u odnosu na termalnu energiju da drže čestice na bliskim rastojanjima. Otuda tečnosti imaju konstantnu zapreminu ali ne i oblik.
=== Gasovito agregatno stanje ===
{{glavni|Gas}}
U gasovitom stanju privlačne sile među česticama znatno su slabije od njihove toplotne energije pa se čestice skoro slobodno kreću ispunjavajući celokupan raspoloživi prostor.
=== Plazma ===
{{glavni članak|Plazma (fizika)}}
[[Plazma (fizika)|Plazma]] je jonizovan gas koji se zbog jedinstvenih osobina smatra posebnim agregatnim stanjem materije.
Red 62:
* poremećena X-Y kristalna rešetka
==
* [[Skrivena stanja materije]]
* [[Osnovni elementi ]]
| |||