Ateizam – razlika između verzija

</ref>

 

 

Reč ''ateizam'' je prvi put upotrebljena u Evropi krajem 18. veka, a označavala je samopriznato izričito neverovanje u [[monoteizam|monoteističkog]] [[Avramske religije|avramskog boga]]. Delimično zahvaljujući svojoj širokoj upotrebi u monoteističkom zapadnom društvu, reč ateizam obično znači „neverovanje u boga“, više nego uoštenije „neverovanja u božanstva“. U modernim radovima, ne pravi se jasna razlika između ove dve definicije. U engleskom jeziku, [[arhaizam|arhaično]] značenje reči ''-{atheism}-'' je značilo samo neverovanje u jednog boga, a ne i u [[politeizam|politeistička]] božanstva. Na osnovu ovoga je u 19. veku skovana zastarela reč ''-{adevism}-'' da označi neverovanje u politeistička božanstva.<ref name="adevism">{{cite journal |author=Britannica |title=Atheonism |journal=[[Enciklopedija Britanika|Encyclopædia Britannica]] |edition=11th |year=1911 |ref=harv}}</ref> Početkom 20. veka, [[globalizacija]] je doprinela širenju značenja reči ateizam na neverovanje u sve vidove božanstava, iako je u zapadnom svetu česta pojava da se ateizam označi prosto kao „neverovanje u Boga“.<ref name="mmartin">Martin, Michael. ''{{Cite book|last= |first= |authorlink= |coauthors= |title= The Cambridge Companion to Atheism|year= |url= http://books.google.com/books?vid=ISBN0521842700|publisher= |location= |id=|ref=harv}}''. Cambridge University Press. 2006. ISBN 0-521-84270-0.

Logički pozitivizam i [[scijentizam]] su utrli put [[neopozitivizam|neopozitivizmu]], [[analitička filozofija|analitičkoj filozofiji]], [[strukturalizam|strukturalizmu]] i [[Naturalizam (filozofija)|naturalizmu]]. Neopozitivizam i analitička filozofija odbacuju klasični racionalizam i metafiziku u korist strogog empirizma i epistemološkog nominalizma. Zagovornici kao što su [[Bertrand Rasel]] su nedvosmisleno odbacili veru u boga. [[Ludvig Vitgenštajn]] je u svojim ranim radovima pokušao da odvoji metafizički i natprirodni jezik iz racionalnog diskursa. [[Alfred Ejer]] je podvlačio neproverljivost i besmisao verskih tvrdnji, navodeći svoju privrženost empirijskim naukama. [[Džon Nimejer Findli]] i [[Dž. Dž. K. Smart]] tvrdili su da postojanje Boga nije logički neophodno. Prirodnjački i materijalistički monisti poput [[Džon Djui|Džona Djuia]] su smatrali da bi prirodni svet trebalo da bude osnova svega, negirajući postojanje Boga ili besmrtnosti.<ref name="stanford"/>{{sfn|Zdybicka|2005|pp=16}}

 

 

Ostali lideri kao što je [[Perijar Ramasami]], istaknuti ateistički indijski lider, su se borili protiv hinduizma i [[bramani|bramana]] u cilju okončanja diskriminacije i podele ljudi u ime religije i [[kasta|kasti]].

Godine 1967. albanska vlada [[Enver Hodža|Envera Hodže]] je najavila zatvaranje svih verskih institucija u zemlji, izjavivši da je Albanija prva zvanično ateistička država na svetu.<ref>{{cite journal | last1 = Majeska | first1 = George P. | year = 1976 | title = Religion and Atheism in the U.S.S.R. and Eastern Europe, Review | url = http://links.jstor.org/sici?sici=0037-6752(197622)1%3A20%3A2%3C204%3ARAAITU%3E2.0.CO%3B2-G | journal = The Slavic and East European Journal | volume = 20 | issue = 2| pages = 204–206}}</ref>, mada je poštovanje religije u Albaniji obnovljeno 1991. Ovi režimi su ojačali negativne asocijacije na ateizam, posebno tamo gde su antikomunistička osećanja bila jaka kao u [[Sjedinjene Američke Države|SAD]], uprkos činjenici da su neki istaknuti ateisti bili i antikomunisti.<ref>{{cite journal |quotes= |last=Rafford |first=R.L. |year=1987 |title=Atheophobia—an introduction |journal=Religious Humanism |volume=21 |issue=1 |pages=32–37 |ref=harv}}</ref>

 

[[Datoteka:Ariane Sherine and Richard Dawkins at the Atheist Bus Campaign launch.jpg|thumb|levo|250px|Ričard Dokins u kampanji za promociju ateizma]]

Verski motivisani teroristički [[napadi 11. septembra 2001.]] i delimično uspešan pokušaj [[institut Diskaveri|instituta Diskaveri]] za promenu nastavnog plana u američkim školama i uključivanje [[kreacionizam|kreacionističke]] ideje, zajedno sa podrškom koju je [[Džordž V. Buš|Džordž Buš]] 2005. dao tim idejama, podstakli su ateističke pisce [[Sem Haris (pisac)|Sema Harisa]], [[Danijel S. Denet|Danijela S. Deneta]], [[Ričard Dokins|Ričarda Dokinsa]], [[Viktor Dž. Stenger|Viktora Stengera]] i [[Kristofer Hičens|Kristofera Hičensa]] da objave knjige koje su postale bestseleri u Americi i širom sveta.<ref>{{Cite web |url= http://www.amazon.com/Best-Sellers-Books-Atheism/zgbs/books/12764|title= Amazon Best Sellers|accessdate= |last= |first= |coauthors= |date= |work= |publisher=amazon.com}}</ref>

 

Novi ateizam je naziv za pokret nekolicine ateističkih autora iz 21. veka koji zagovaraju stanovište da „religiju ne treba samo prosto tolerisati već joj se treba suprotstaviti, kritikovati je i ogoliti kad god se primeti njen uticaj“<ref>{{cite news|url=http://www.cnn.com/2006/WORLD/europe/11/08/atheism.feature/index.html|title=The rise of the New Atheists|publisher=[[Si-En-En|CNN]]|first=Simon|last=Hooper|accessdate = 16. 3. 2010.}}</ref><!--- NB: they may also advocate other views--->

 

== Definicije i razlike ==

 

Teoretičari se ne slažu kako da najbolje definišu i klasifikuju ateizam,<ref name="eb911-atheism">

 

=== Spektar ===

 

Jedan argument da religije mogu biti štetne je da oslanjanje [[avramske religije|abrahamskih religija]] na božanski autoritet vodi ka [[autoritarnost]]i i [[dogma]]tizmu.<ref>{{cite web |last=Harris |first=Sam |authorlink=Sam Harris (author) |title=The Myth of Secular Moral Chaos |url=http://www.secularhumanism.org/index.php?section=library&page=sharris_26_3 |publisher=[[Free Inquiry]] |year=2006a | accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>

Ovi argumenti, zajedno sa istorijskim događajima za koje se navodi da pokazuju opasnosti od religije, kao što su [[Krstaški ratovi]], [[džihad]], [[inkvizicija]], [[lov na veštice]] i teroristički napadi, koriste se kao odgovor na tvrdnje o korisnim efektima verovanja u religiju.<ref>{{cite web |last=Harris |first=Sam |authorlink=Sam Harris (author) |title=An Atheist Manifesto |url=http://www.truthdig.com/dig/print/200512_an_atheist_manifesto | accessdate = 9. 4. 2011. |publisher=[[Truthdig]] |year=2005 |quote=In a world riven by ignorance, only the atheist refuses to deny the obvious: Religious faith promotes human violence to an astonishing degree.}}</ref> Vernici kao kontraargumente navode da su [[državni ateizam|neki režimi koji su se zalagali za ateizam]], kao što je Sovjetska Rusija, takođe krivi za masovna ubistva.<ref name="John S. Feinberg, Paul D. Feinberg">{{Cite book|url = http://books.google.com/?id=Nl-f5SKq9mgC&pg=PA697&dq=Aleksandr+Solzhenitsyn+But+if+I+were+asked+today+to+formulate+as+concisely+as+possible+the+main+cause+of+the+ruinous+revolution+that+swallowed+up+some+60+million+of+our+people,+I+could+not+put+it+more+accurately+than+to+repeat:+'Men+have+forgotten+God;+that's+why#v=onepage&q&f=false|author=John S. Feinberg, Paul D. Feinberg|title =Ethics for a Brave New World|publisher =[[Stand To Reason]]|quote=Over a half century ago, while I was still a child, I recall hearing a number of old people offer the following explanation for the great disasters that had befallen Russia: 'Men have forgotten God; that's why all this has happened.' Since then I have spend well-nigh 50 years working on the history of our revolution; in the process I have read hundreds of books, collected hundreds of personal testimonies, and have already contributed eight volumes of my own toward the effort of clearing away the rubble left by that upheaval. But if I were asked today to formulate as concisely as possible the main cause of the ruinous revolution that swallowed up some 60 million of our people, I could not put it more accurately than to repeat: 'Men have forgotten God; that's why all this has happened.'|accessdate = 2007–10–18|isbn = 978-1-58134-712-8|date = 4. 11. 2010.}}</ref><ref name="Totalitarianism and Atheism">

{{cite web|url = http://catholiceducation.org/articles/apologetics/ap0214.htm|title =Answering Atheist’s Arguments|publisher = Catholic Education Resource Center| first = Dinesh | last = D'Souza | authorlink = Dinesh D'Souza| accessdate = 9. 4. 2011.}}</ref>