Slobodne teritorije u Narodnooslobodilačkom ratu – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
uvod |
m citat |
||
Red 13:
Privremeno oslobođene teritorije se i u nemačkim izvorima nazivaju „plivajućim ostrvima". Na oslobođenoj teritoriji tekao je život i stvarale su se nove norme; delatnost nove vlasti nastavljala se i posle napuštanja tih teritorija od strane partizanskih snaga.<ref name="Petranović">[http://www.znaci.net/00001/92_4.pdf Branko Petranović: Srpski narod u ustanku]</ref>
{{citiranje|Tito je na svom teritoriju vodio veštu politiku, tako da se stekao utisak da on nije komunista, nego demokrata.<ref name="Živković">[http://www.scribd.com/doc/34075047/Srbi-u-Dokumentima-Vermahta Nikola Živković, Srbi u Ratnom dnevniku Vrhovne komande Vermahta]</ref>|Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta (pregled od 1. aprila do 31. decembra 1944.)}}
== Definicija ==
Linija 19 ⟶ 21:
== Operativni značaj slobodnih teritorija ==
Uspostavljanjem okupacije [[1941]], na većem delu [[Jugoslavija|Jugoslavije]] okupatori i kvislinške snage uspostavile su gustu mrežu vojnih i policijskih postaja. One su imale za cilj održavanje okupacionog poretka i omogućavale su ekonomsku eksploataciju, pljačku i teror nad stanovništvom. Likvidacija ove okupacione mreže onemogućivala je ekonomsko iskorišćavanje, teror i vrbovanje ljudstva u kvislinške formacije. Tako je stvarana teritorija izvan domašaja okupatorske i kvislinške uprave. Za oslobodilačke snage, ona je predstavljala bazu za dalji razvoj i prostoriju za smeštaj pozadinskih ustanova.
Linija 25 ⟶ 28:
U drugoj fazi, formiranjem većeg broja [[brigada]] kao brzih manevarskih formacija nevezanih za teritoriju, nastala je [[Narodnooslobodilačka vojska Jugoslavije|Narodnooslobodilačka vojska]]. Time je rat dobio na intenzitetu. Okupatori i kvislinzi bili su prisiljeni da napuste brojne punktove i povuku slabe posade nesposobne da izdrže napad, a sve veći broj gradova na sve široj teritoriji bio je pod udarom ili u opasnosti od napada [[NOVJ]]. Uprkos neprekidnom gomilanju okupatorskih trupa, slobodna teritorija se širila. Okupatori i kvislinzi i dalje su zadržali brojčanu i tehničku nadmoć, ali više nisu imali snaga da drže celokupnu teritoriju, ni vremena da na pojedinim ponovo zaposednutim delovima vrše tako intenzivan teror kao u prvoj fazi. U ovoj fazi slobodna teritorija branjena je dinamički, provođenjem [[Ofanzivnost (princip ratne veštine)|principa ofanzivnosti]] i svrsishodnim korišćenjem operativnog prostora i vremena. Područja zahvaćenog osovinskom ofanzivom branjena su lokalno elastičnom manevarskom odbranom, a u širem zahvatu intenzivnim ofanzivnim akcijama snaga [[NOVJ]] u drugim krajevima, čime je ometana i onemogućavana koncentracija i zadržavanje osovinskih snaga. Tako je bilo moguće da u vreme intenzivnog prisustva osovinskih snaga bude slobodna prostrana teritorija sa brojnim gradovima. Na primer, u [[Jugoslavija|Jugoslaviji]] se zapadno od [[Drina|Drine]] i [[Lim (reka)|Lima]] novembra [[1943]]. nalazilo 14 nemačkih kompletnih divizija, delovi više drugih divizija i veći broj samostalnih pukova. Uprkos njima, i jakim kvislinškim snagama, slobodna teritorija obuhvatala je [[Koprivnica|Koprivnicu]], [[Otočac]], [[Senj]], [[Karlobag]], [[Korenica|Korenicu]], [[Udbina|Udbinu]], [[Donji Lapac]], [[Sanski Most]], [[Bosanski Petrovac]], [[Drvar]], [[Bosansko Grahovo]], [[Jajce]], [[Bugojno]], [[Kupres]], [[Livno]], [[Trogir]], [[Korčula (grad)|Korčulu]], [[Brač]], [[Hvar (grad)|Hvar]], [[Vis]], [[Bosanski Šamac]], [[Tuzla|Tuzlu]], [[Zvornik]], [[Bijeljina|Bijeljinu]], [[Kladanj]], [[Olovo (grad)|Olovo]], [[Vlasenica|Vlasenicu]], [[Zvornik]], [[Foča|Foču]], [[Višegrad]], [[Pljevlja]], [[Priboj]], [[Prijepolje]], [[Berane]], [[Bijelo Polje]], [[Mojkovac]], [[Kolašin]] i druge.
== Organizacija života na slobodnoj teritoriji ==
| |||