Operacija Ratweek – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
mNema sažetka izmjene |
|||
Red 45:
Plan je potekao od brigadnog generala [[Ficroj Meklejn|Meklejna]], savezničkog vojnog predstavnika pri [[Vrhovni štab NOV i POJ|Vrhovnom štabu NOV i POJ]]. On je predviđao istovremenu masivnu upotrebu savezničkog strateškog vazduhoplovstva i krupnih snaga [[NOVJ]] protiv infrastrukture, ključnih objekata i strateških pozicija na komunikacijama kroz [[Jugoslavija|Jugoslaviju]]. [[Ficroj Meklejn|Meklejn]] je svoj plan predstavio savezničkom Komandantu Sredozemlja, generalu Vilsonu, koji ga je prihvatio. Prilikom sastanaka premijera [[Vinston Čerčil|Čerčila]] i komandanta [[Henri Maitlend Vilson|Vilsona]] sa [[Tito|Titom]] u [[Italija|Italiji]] između [[6. avgust|6.]] i [[14. avgust]]a, dobijena je i [[Tito]]va saglasnost za ovaj plan. To je konkretno bila korist i protivusluga koju su saveznici očekivali za uzvrat kad su pružili pomoć partizanima u [[Bitka za Srbiju 1944.|pohodu na Srbiju]].
{{citat|Vesti koje su stizale sa svih strana bile su istovetne: nemačka ofanziva je popuštala i, postupno, inicijativu su preuzimali partizani. I sada, iz različitih izvora, sve upornije su se javljale nove glasine — glasine da Nemci nameravaju da se povuku sa Balkana, da prekinu i smanje svoje gubitke i da se povuku na pogodniju za odbranu liniju fronta na severu.
''Ukoliko se ne želi da se rat u Evropi nepotrebno produži, onda je od izuzetnog značaja da se Nemci spreče da neometano sprovedu svoju nameru.'' Koristivši se time što su mi general Vilson i Tito bili tako reći nadohvat ruke, odmah sam obojici izneo plan kojim bi se osiguralo da se, u slučaju povlačenja, izvuče što manje Nemaca.
Ovaj plan je nazvan operacija "Retvik". Ja sam predložio da u periodu od jedne nedelje, koji treba da se poklopi što je moguće više sa očekivanim početkom nemačkog povlačenja, partizani na kopnu, a saveznici na moru i iz vazduha izvrše čitav niz pažljivo planiranih i koordiniranih napada na neprijateljeve komunikacije širom Jugoslavije.
Početak operacije zakazan je za [[1. septembar]] [[1944]]. [[Vrhovni komandant NOV i POJ]] [[Tito]] izdao je [[17. avgust]]a posebna naređenja svim štabovima korpusa i glavnim štabovima [[Srbija|Srbije]], [[Hrvatska|Hrvatske]], [[Slovenija|Slovenije]] i [[Makedonija|Makedonije]], specifikujući svakoj formaciji pojedinačno objekte i komunikacije koje treba da napadne, rangirane prema prioritetu od 1 do 4<ref>Zbornik NOR-a, Tom II, knjiga 13, dokument br. 404 - Naređenje maršala Tita od 17. avgusta 1944. operativnim štabovima NOVJ da u sadejstvu sa savezničkim vazduhoplovstvom u operaciji od 1. do 7. septembra 1944.</ref>
Jedna specifična okolnost izdvaja ovo [[Tito]]vo naređenje od ostalih. Naime, ono je distrubuirano savezničkim, a ne jugoslovenskim, radio-vezama. Primljeno je od savezničkih oficira za vezu na terenu pri komandama korpusa i glavnim štabovima [[NOVJ]], koji su ga zatim uručili komandantima [[NOVJ]] kojima je upućeno. To sugeriše da su [[Saveznici]] bili svesni da je radio-saobraćaj štabova [[NOVJ]] nebezbedan i da su Nemci u stanju da ga dekodiraju. Usled ovog neuobičajenog puta uručivanja naređenja, [[Tito]] je poslao svim komandama depeše u kojima potvrđuje verodostojnost naređenja i zahteva da se postupi po njemu.<ref>Zbornik NOR-a, Tom II, knjiga 14, dokument br. 5 - Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ od 1. septembra 1944. Glavnom štabu NOV i PO Slovenije da pristupi izvršenju naređenja za rušenje komunikacija</ref><ref>Zbornik NOR-a, Tom II, knjiga 14, dokument br. 6 - Naređenje Vrhovnog komandanta NOV i POJ od 1. septembra 1944. Glavnom štabu NOV i PO Srbije da postupi po naređenju primljenom preko Britanske vojne misije za rušenje komunikacija</ref>
| |||