Grad – razlika između verzija

Društva i ljudske zajednice koje borave u gradovima često se nazivaju civilizacije.

'''Grad''' je [[urbana sredina]], tj. naseljeno mesto sa svim karakteristikama jednog urbanizovanog, kultivisanog naselja i gradskim sadržajima koji ga određuju: (asfaltiranim ili popločanim) [[ulica]]ma, [[trg|trgovima]]ovima, [[gradska četvrt|gradskim četvrtima]], delovima grada, [[park]]ovima i [[perivoj]]ima, [[šetalište|šetalištima]], gradskim [[korzo]]m i glavnom gradskom ulicom, upravnim i komunalnim funkcijama ([[policija]], [[dom zdravlja]], [[pošta]], vatrogasno društvo, osiguravajući zavodi), [[škola]]ma i dečijim vrtićima, obrazovnim ustanovama opšteg i posebnog karaktera, [[mediji]]ma (radijske i televizijske ćelije, novinske kuće), verskim objektima, određenim brojem prodavnica, u većini slučajeva i sa [[robna kuća|robnim kućama]] ili tržnim centrima, ugostiteljskim objektima (hotelima, prenoćištima, gradskim kafanama, kafićima i diskotekama), [[industrija|industrijom]] i proizvodnim pogonima, i slično za razliku od [[selo|sela]] tj. naseljenog mesta gde je većina ekonomske aktivnosti zasnovana oko poljoprivrede i u kom nema razvijenih gradskih sadržaja. Grad se odlikuje određenom veličinom, koja varira od gustine nastanjenosti, značajem i opremljenošću i prisutnosti gradskih sadržaja u njemu.

== Gradovi kroz istoriju ==

Gradovi nastaju u vreme kada čovek počinje da kultiviše [[biljke]], počinje da pripitomljava [[životinj]]e i već se neko vreme bavi [[ribolov]]om- počinje stvaranje civilizacije i prva naselje nastaju na [[Reka |rekema]] i [[Otok |otocima]].

7.000. – 6.000. godina pne. nastali su prvi gradovi i to u dolini reke [[Nil]]a kao jedna od prvih civilizacija [[Egipat |Egipta]] gde se raspolagalo stenom i kamenom odnosno čvrstim materijalima koji su upotrebljani u gradnji građevina koje su se do danas očuvale. Između [[Tigris]]a i [[Eufrat]]a nastaje [[Mezopotamija]] kao civilizacija za koju se veruje da se istovremeno razvija sa Egipatskom kulturom. Na bloskom isoku pre 7.000.- 5.000. pne. nastao je jedan od prvig gradova [[Jerihon]] što je takoreći u neolitu, dugo se održeo i ima najduži kontinuitet i pominje se i u [[Biblija |Bibliji]].

Poznate su [[stare civilizacije]] na reci [[Ind]] u [[Pakistan]]u kao tek nedavno otkriveni grad Mahengo kojeg je otkrio Džerdž Maršal a pored ovoga na istoj reci i gradovi [[Igrad]] i [[Harapa]] kao lokacija koje su na velikoj reci logične i značajne za ribolov i komunikaciju na vodi. Kako tu nije bilo [[kamen]]a zadilo se od neke vrsti [[Opeka |cigala]] zemle i blata koje se raskvasilo.i ako su u to mešali i [[Nafta |naftu]] i tako je učinili otpornijom i dugo se zadržala kao interesantno uređeni grad sa komunikacijama i instalacijama [[vodovod]]a i [[Kanalizacija |kanalizacije]] koje je gradila za ono vreme vrlo napredna civilizacija mada joj je proizvodnja bila na samom početku i sudovi su od pečene zamlje i nema [[Grnčarija |grnčarskog kola]].

Duhovni život, [[magija]] i volja da se na sve sile utiče [[mit]]iskim putem i ako je to bivalo neuspešno i javljalo se verovanje na najprimitivnijem stepenu čovekovog duhovnoh života. Zatim nastaju [[Religija |religije]] što se može konstatovati i u [[forma]]ma gradova koje su trbale da umiloste bogove. Sledeći stupanje je pojava [[Monoteizam |monoteističkih religija]] jevrejske, [[Hrišćanstvo |hrišćanske]] i [[islam]]ske što se odražavalo na gradove i njegove forme. Na [[Dunav]]u između paleolita i neolita razvijalo se naselje [[Lepenski vir]]

== Struktura naselja odnosno gradova ==

* Fizička struktura koja se odnosi na fizičke strane gradske celine.

* Funkcionalna struktura koja se odnosi na one strukture grada koje se odnose na funkciju, kao funkcionalne zone na [[saobraćaj]] i kretanja ljudi i [[roba]] kao i [[informacija]].

* Organska struktura kao ono što se odnosi na životne potrebe, duhovne potrebe, potrebe okupljanja, kontakta ljudi i to su drušveni centri i važne društvene aktivnosti.

* Formalna struktura koja se odnosi na formalne aspekte kako je grad sagrađen, [[materijal]] [[Građevina|zgrade]] formiranje [[ulica]] što predstavlja [[Stil |rukopis]] jednog grada.

* Spontano haotičko formiranje uz upotrebu krivudavih ulica, ćorsokacima, malim trgovima što ove gradove čini slobodnim naseljem i

* planski razvijanim naseljima.

[[Megalopolis]]i su metropolitski centri gradovi specijalnih struktura Novinar E. Havard je predložio [[Vrtni grad |vrtne gradove]] i predlagao da grad ne pređa veličinu od 30.000 stanovnika dok najveći grad na svetu [[Tokio]] ima preko 10.000.000 stanovnika i ovakovi mnogoljudni gradovi su skupi i neprirodni ali ipak gradovi i dalje rastu i za sada nema uslova da se tome stane na put.

* W. Doring: ''Perspektiven einer Architektur'', Frankfurt 1970.

* V. Prochaska: ''Priručni slovnik naučni'', Prag 1963.

* Marie Benešova: ''Josef Gočar'', Prag 1958.

* E. Hruška: ''Problemi sučasneho urbanizmu'', Bratislava 1966.

* [[Bogdan Bogdanović |B. Bogdanović]]: ''Urbs & Logos'', Gradina 1976.

* A. Mitscherlich: ''Die Unwirtlichkeit unserer Stadte'', geschrieben 1965.

== Vidi još ==