Političko delovanje Srpske pravoslavne crkve – razlika između verzija
Uklonjeni sadržaj Dodani sadržaj
Red 36:
{{citat|Od kada je nastala, vidovitošću sv. Save, srpska Crkva je bila više nosilac i čuvar [[srpstvo|srpstva]], dakle srpske narodne svesti, nego što je bila verska ustanova.<ref>Milan St. Protić: Uspon i pad srpske ideje, Beograd, 1995, str. 381.</ref>|[[Milan St. Protić]]}}
Protić je ovo rekao u afirmativnom smislu, jer je kroz burnu istoriju, Crkva imala zadatak da ujedini srpski narod u hrišćanskoj veri kako bi opstao u teškim vremenima podižući pored duhovnosti i svest o pripadnosti i zajedništvu, što nije suprotno od onoga što su činile druge crkve. Isto tako, Crkva je sa svojim manastirima i monasima predstavljala i stecište pismenosti i kulture uopšte.
Pošto je stekla autokefalnost, srpska crkva je ohrabrivala širenje [[pravoslavlje|pravoslavlja]] i kulta dinastije [[Dinastija Nemanjića|Nemanjić]].<ref name="McDaniel">{{Citation |last=McDaniel |first=Gordon |author=Gordon McDaniel |title=Danilovi nastavljači |url=http://www.worldcat.org/title/danilovi-nastavljaci/oclc/243714767&referer=brief_results |accessdate= 23. oktobar 2011 |edition= |series= |volume= |date= |origyear=XIV vek |year=1989 |month= |publisher= Prosveta |location= Beograd |language= |isbn=9788607004423 |oclc= 243714767 |doi= |doi_inactivedate= |bibcode= |id= |page= |pages= |nopp= |at= |chapter= Uvod |chapterurl= http://www.rastko.rs/kosovo/pecarsija/ljudi/danilovi-nastavljaci/uvod_l.html|quote=Odnedavno samostalna, srpska crkva;... ohrabrila je širenje pravoslavnog hrišćanstva i podržavala razvoj kulta dinastije Nemanjića.|laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp= |ref= }}</ref> Crkveni velikodostojnici srpske crkve su pružali podršku proglašenju [[Srpsko Carstvo|Srpskog Carstva]] od strane [[Car Dušan|Stefana Uroša IV Dušana Nemanjića]] a jedan od razloga podrške je njihovo očekivanje da im pripadnu prihodi iz onih parohija koje su do tada bile potčinjene carigrdskom patrijarhu.<ref name="McDaniel">Proglašenju carstva na čelu sa srpskom dinastijom Nemanjića... naišlo je na podršku svih slojeva društva... među crkvenim velikodostojnicima - kojima bi pripali prihodi iz parohija ranije potčinjenih carigradskom patrijarhu.</ref> Ovde se radi o periodu kada je Srpska država pod Carem Dušanom bila u ekspanziji i obuhvatala krajeve od desne obale Dunava do severne Grčke. Naravno da su Srbi tada činili branu zapadu da pokore Vizantiju. Zbog toga nema govora o nekakvim prihodima carigradskom patrijarhu, jer se ovde radi o krajevima naseljenim Srbima. Nikada se SPC nije služila trikovima poput Rimokatoličke crkve za sticanje dobiti (indulgencije, falsifikovanje dokumenata).▼
▲Pošto je stekla autokefalnost, srpska crkva je ohrabrivala širenje [[pravoslavlje|pravoslavlja]] i kulta dinastije [[Dinastija Nemanjića|Nemanjić]].<ref name="McDaniel">{{Citation |last=McDaniel |first=Gordon |author=Gordon McDaniel |title=Danilovi nastavljači |url=http://www.worldcat.org/title/danilovi-nastavljaci/oclc/243714767&referer=brief_results |accessdate= 23. oktobar 2011 |edition= |series= |volume= |date= |origyear=XIV vek |year=1989 |month= |publisher= Prosveta |location= Beograd |language= |isbn=9788607004423 |oclc= 243714767 |doi= |doi_inactivedate= |bibcode= |id= |page= |pages= |nopp= |at= |chapter= Uvod |chapterurl= http://www.rastko.rs/kosovo/pecarsija/ljudi/danilovi-nastavljaci/uvod_l.html|quote=Odnedavno samostalna, srpska crkva;... ohrabrila je širenje pravoslavnog hrišćanstva i podržavala razvoj kulta dinastije Nemanjića.|laysummary= |laydate= |separator= |postscript= |lastauthoramp= |ref= }}</ref> Crkveni velikodostojnici srpske crkve su pružali podršku proglašenju [[Srpsko Carstvo|Srpskog Carstva]] od strane [[Car Dušan|Stefana Uroša IV Dušana Nemanjića]] a jedan od razloga podrške je njihovo očekivanje da im pripadnu prihodi iz onih parohija koje su do tada bile potčinjene carigrdskom patrijarhu.<ref name="McDaniel">Proglašenju carstva na čelu sa srpskom dinastijom Nemanjića... naišlo je na podršku svih slojeva društva... među crkvenim velikodostojnicima - kojima bi pripali prihodi iz parohija ranije potčinjenih carigradskom patrijarhu.</ref> Ovde se radi o periodu kada je Srpska država pod Carem Dušanom bila u ekspanziji i obuhvatala krajeve od desne obale Dunava do severne Grčke. Naravno da su Srbi tada činili branu zapadu da pokore Vizantiju zbog čega im je odobreno uspostavljanje samostalne Crkve.
Isto tako nikada u svojoj istoriji SPC nije pozivala u krstaške pohode kako su to činile pape, niti je sprovodila inkviziciju nad jereticima.
Krajem 19. i početkom 20. veka, srpska crkva i država vodile su [[borba za Makedoniju|propagandnu delatnost]] među [[makedonski Sloveni|makedonskim Slovenima]] koji su do balkanskih ratova bili u Otomanskom carstvu.<ref name="Mikić">[http://sr.wikisource.org/sr-el/%D0%A1%D1%80%D0%BF%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0_5 Grigorije Mikić, Srpska Crkva u kraljevini Srbiji i Staroj Srbiji i Makedoniji]</ref>
Pošto je preskočeno 600 godina od dobijanja autokefalnosti za SPC do "makedonskog pitanja" treba napomenuti da je Ohridska Arhiepiskopija nastala početkom XI veka kao stecište slovenskog pravoslavlja koje je bilo tada suprotstavljeno grčkoj carigradskoj patrijaršiji. Ipak Vizantija ne uništava arhiepiskopiju nego na njeno čelo postavlja ljude iz slovenskog naroda i Ohridskoj Arhiepiskopiji dodeljuje eparhije koje su bile pod osvojenom bugarskom državom. Opadanjem vizantijske moći i širenjem Dušanovog carstva neke od njih potpadaju pod srpski uticaj, ali Dušan nema nameru da ukine arhiepiskopiju već joj prisajedinjuje eparhije zauzete osvajanjima u Makedoniji, Grčkoj i Arbaniji.
Svojim dolaskom, Turci u XV veku omogućavaju širenje arhiepiskopije na štetu srpske patrijaršije, pa se njene granice protežu ne samo po Srbiji nego i po Crnoj Gori i Bosni, pa čak i po Moldaviji i južnoj Italiji. Tek nakon sto godina uz pomoć velikog vezira Mehmed-paše Sokolovića, srpska patrijaršija uspeva da obnovi svoju autokefalnosti i povrati uticaj na teritorijama naseljenim srpskim življem. U današnje vreme Ohridska Arhiepiskopija ima autonomnost od SPC, ali sveštenstvo u Makedoniji traži autokefalnost za novoosnovanu MPC navodeći da oni samo prate kontinuitet Ohridske Arhiepiskopije, zbog čega nailazi na odbijanje od strane SPC. Nema tu nikakve propagande.
=== Kraljevina Jugoslavija ===
| |||