Operacija Muholovka
Operacija Muholovka (njem. Fliegenfänger, Fligenfenger) je bila zajednička operacija Vermahta, četnika i snaga NDH protiv partizanskog aerodroma u oblasti istočne Bosne. Vođena je sredinom jula 1944. godine.
Pozadina
uredi
Ovaj poduhvat je planirao štab 13. SS divizije. Kako su svake večeri saveznički avioni slijetali i polijetali sa aerodroma kod Osmaka, tako reći pred njegovim nosom, štab te divizije odlučio je, 12. jula, da onemogući dotur savezničke pomoći jedinicama NOV i POJ u istočnoj Bosni. S tim ciljem je riješio da sa svoja dva bataljona i četničkim snagama sa Majevice izvrši čišćenje rejona Osmaka i prostorije Papraća - Šekovići radi uništenja aerodroma i otkrivanja partizanskih skladišta. Taj poduhvat je dobio kodirani naziv »Fligenfenger« (Muholovka).[1]
Tok operacije
urediOkupator je 14. jula počeo aktivna dejstva u dolini Spreče. Kako je i predvidio, njegove su snage krenule u nastupanje s južnih padina Majevice ka liniji Capardi - Memići - Prnjavor, orijentisane ka aerodromu. Za operaciju čišćenja na prostoru Osmaci (25 km jugoistočno od Tuzle — partizanski aerodrom) krenula su 2 ojačana bataljona 13. SS-brdske divizije »Handžar« i četnici.[2] Ispred bataljona 13. SS divizije našla se sama 19. birčanska brigada, koja je pružila jak otpor. Ipak, 15. jula neprijatelj je prodro na aerodrom i na nekoliko mjesta prekopao improvizovanu poletno-sletnu stazu. Ta oštećenja su bila manjeg obima i mogla su se otkloniti u toku jednog dana.
Poslije podne je 19. birčanska brigada s prikupljenim snagama izvršila protivnapad i odbacila neprijatelja iz rejona aerodroma ka drumu Zvornik - Tuzla. U međuvremenu je štab 3. korpusa, još neobavješten o ishodu protivnapada 19. brigade, naredio 36. diviziji da u sadejstvu s tom brigadom protjera neprijatelja sjeverno od druma, oslobodi aerodrom i postavi se tako da ga može pouzdano obezbijediti. U toku noći 14/15. jula u širi rejon Osmaka stigle su jedinice 36. divizije NOVJ. Time je 19. birčanska brigada bila oslobođena svog dotadašnjeg zadataka i mogla je, prema utvrđenom planu, 16. jula krenuti ka Srebrenici.[1]
Štab njemačkog IX SS korpusa ocijenio je da je operacija izvedena uspješno, da su partizanima naneseni gubici od 42 poginula, i da je ostvarena efektivna saradnja sa četnicima.
Forty-two enemy dead were counted, while the attackers lost four men killed and seven wounded. The cooperation with the Četniks was described as "effective."[3]
Izvori
uredi- ↑ 1,0 1,1 Ahmet Đonlagić: 27. ISTOČNOBOSANSKA DIVIZIJA
- ↑ ZBORNIK DOKUMENATA VOJNOISTORIJSKOG INSTITUTA: TOM XII - DOKUMENTI NEMAČKOG RAJHA - KNJIGA
- ↑ Ratni dnevnik IX SS korpusa br. 1, 12-14. juli 1944, u: Georg Lepre, HIMMLER'S BOSNIAN DIVISION, strana 235
Literatura
uredi- Lepre, George (1997). HIMMLER'S BOSNIAN DIVISION - The Waffen-SS Handschar Division 1943-1945. Atglen, PA, USA: Schiffer Publishing.
- Ðonlagić, Ahmet (1983). 27. ISTOČNOBOSANSKA DIVIZIJA. Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- DEVETNAESTA BIRČANSKA BRIGADA. Beograd: Vojnoizdavački i novinski centar. 1989.
- Panić, Radovan (1980). TREĆA VOJVOÐANSKA NOU BRIGADA. Beograd: Vojnoizdavački zavod.
- Mraović, Nikola (1985). PETA VOJVOÐANSKA BRIGADA. Novi Sad: Institut za istoriju.
- ZBORNIK DOKUMENATA I PODATAKA NOR-a. tom IV - dokumenti NOVJ - BORBE U BOSNI I HERCEGOVINI, knjiga 27 - juli 1944.. Beograd: Vojnoistorijski institut.