King Lear

(Preusmjereno sa stranice Kralj Lir)

Kralj Lir, (engl. King Lear) tragedija Vilijema Šekspira. Verovatno je nastala 1605. godine. Zasnovana je na legendi o kralju Liru. Tragični kraj ove drame, smrt Kordelije i kralja Lira bio je podvrgnut mnogim kritikama u 18. i 19. veku posle kojih su nastale verzije i izvođenja u kojima glavni junaci prežive, a Edgar i Kordelija se venčaju.

Kralj Lir i budala u oluji

Izvori

uredi

Šekspirova tragedija za osnovu ima različite priče o polu-legendarnom Liru, kralju Britanije, o kome prvi zapisi potiču iz 12. veka koje je ostavio istoričar Geoffrey of Monmouth.

Jedan od Šekspirovih izvora bio je raniji komad Kralj Lir. U tom komadu Kordelija i kralj Francuske služe Lira prerušeni u seljake. Činjenica je da je drevna priča o kralju Liru postojala u brojnim verzijama pre ove i verovatno je Šekspir bio upoznat sa njima.

Šekspirovim najvažnijim izvorom smatra se drugo izdanje The Chronicles of England, Scotlande, and Irelande koje je napisao Raphael Holinshed, objavljeno 1587. Holinshed je našao priču u ranijem delu Historia Regum Britanniae koje je napisao Geoffrey of Monmouth, u 12. veku.

Ime Kordelije verovatno je preuzeto iz dela Edmunda Spensera The Faerie Queene, objavljeno 1590. Spenserova Kordelija takođe strada vešanjem kao i u Kralju Liru.

Likovi

uredi
  • Kralj Lir vladar Britanije pre njenog potpadanja pod vlast Rimske imperije. On je tragična figura oca čija pogrešna procena najmlađe ćerke označava početak njegovog sloma.
  • Gonerila je Lirova najstarija ćerka i supruga vojvode od Olbanija.
  • Regana je Lirova druga ćerka, i supruga vojvode od Konvala.
  • Kordelija je Lirova najmlađa ćerka. Na početku drame nju prose vojvoda od Burgundije i kralj Francuske.
  • Vojvoda od Olbanija je Gonerilin suprug. Gonerila ga prezire i ruga se njegovoj muškosti kada je prekori zbog odnosa prema ocu. Kasnije u drami on se okreće protiv svoje žene. Na kraju on preuzima vladavinu nad kraljevstvom.
  • Vojvoda od Konvala je Reganin suprug. On je grofa Kenta stavio u kvrge, oslepeo Glostera. Pri tome ga je jedan od slugu smrtno ranio pokušavajući da odbrani Glostera.
  • Grof od Glostera je Edgarov otac, i otac vanbračnog sina, Edmunda. Edmund obmane oca da Edgar da kuje zaveru protiv njega. Pred očevim gnevom Edgar beži prerušen u prosjaka Sirotog Tomu.
  • Grof od Kenta veran Liru, ali proteran kada se suprotstavio kralju zbog odluke da liši Kordeliju nasledstva. Prerušen on služi kralju skrivajući od njega svoj pravi identitet.
  • Edmund je Glosterov vanbračni sinis. On se udružuje sa Gonerilom i Reganom kako bi ostvario svoje ambicije. Njih troje čine ljubavni trougao.
  • Edgar je zakoniti sin grofa Glostera. Prerušen u Sirotog Toma pomaže oslepljenom ocu..
  • Osvald je Gonerilin sluga opisan kao lupež i čankoliz. Edgar ga ubija kada pokuša da ubije Glostera.
  • Budala šaljivčina koja prati kralja i koji jedini može i govori kralju istinu kroz šale i uvrede bez posledica i straha od kralevog gneva.