João II od Portugala
João II od Portugala (Lisabon, 1455.-Alvor, oktobar 1495.) bio je Portugalski kralj od 1481. do 1495. Nadimak Sretni princ dobio je po drami Lope de Vege, koji je inspiraciju pronašao u njegovu životu i odnosu prema plemstvu sa pozicije moći.[1]
| João II od Portugala | |
|---|---|
| |
| Joãov portret | |
| Portugalski kralj | |
| Vladavina | 1481.-1495. |
| Krunidba | 31. august 1481. |
| Prethodnik | Afonso V |
| Nasljednik | Manuel I |
| Supruga | Leonora od Viseua |
| Djeca | Afonso (infant), Jorge od Lancastra (vanbračni) |
| Dinastija | Aviz |
| Otac | Afonso V |
| Majka | Isabel od Coimbre |
| Rođenje | 1455. Lisabon, Portugal |
| Smrt | oktobar 1495. Alvor, Portugal |
| Vjera | Katolik |
Biografija uredi
João je bio praunuk osnivača Dinastije Aviz, Joãa I, i jedini preživjeli sin Afonsa V. Nakon školovanja na dvoru oženio se sa rođakinjom Leonor 1471. Sudjelovao je u očevoj kampanji u Maroku i zauzimanju Asilaha. Očevo inzistiranje da tron Kraljevine Kastilje pripada njemu a ne Isabeli I, dovelo je do rata. Otac ga je u aprilu 1475 postavio za regenta i krenuo sa vojskom na Kastilju. Njegov prodor je zaustavljen u martu 1476., u bitci kod Tora.[1]
Nakon te bitke Afonso V je otišao u Francusku gdje je neuspješno tražio saveznike, dok je João branio zemlju od kontraofanzive Katoličkih kraljeva. Pritisnut neuspjesima Afonso je abdicirao u korist sina, i nedugo nakon tog umro u augustu 1481.[1]
João se nakon što je stupio na tron, izmirio sa Španjolcima i krenuo srediti stanje u zemlje, u kojoj su moćni grofovi radili što su htjeli suprotno interesima dvora. Sazvao je Cortes (skupštinu) u Évori (novembar 1481.) i natjerao svoje vazalne grofove na zakletvu poslušnosti. Neposlušne je optužio za spletkarenje sa Španjolcima i pogubio, a njihove feude konfiscirao.[1]
Na vanjskom planu, João za razliku od oca nije pokazivao interes za osvajanja po Sjevernoj Africi, već ga je više interesirala unosna trgovina sa Orijentom i pronalaženje novih puteva do njega.
Zbog tog je januaru 1481. poslao [[Diogo de Azambuja|Dioga de Azambuju da podigne utvrdu São Jorge da Mina, u Gvinejskom zaljevu, Nakon tog je financirao ekspediciju IDioga Cãoa da istraži pomorski put do Indije, Cão je dospio samo do ušća rijeke IKongo.[1] U to vrijeme ga je Kristofor Kolumbo pokušao zainteresirati za svoj plan da zapadnom rutom stigne do Indije, ali je João to odbio, i 1485. poslao Cãoa na drugo putovanje oko Afrike, ali on ni taj put nije pronašao put do Rta dobre nade.
Nakon što je 1486. od svojih afričkih trgovaca čuo priče o legendarnom kršćanskom kralju Prezbiteru Ivanu, poslao je Pera da Covilhã i Afonsa Paivu da prerušeni preko Osmanskog Carstva pronađu Etiopiju i dođu do Indije. Istovreme otpravio je i Bartolomea Diasa da Cãovom rutom dođe do ruba Afrike; Kad se Dias u januaru 1488. vratio dokazao je da se Afrika može obići, ali je to ostvareno tek nakon Joãove smrti (ekspedicija Vasca da Game).[1]
Teško ga je potresao udes jedinog zakonitog sina Afonsa, koji je poginuo u konjičkoj utrci u julu 1491. jer je ostao bez nasljednika. Navodno se krzmao da ozakoni svog vanbračnog sina Jorga, ali je od tog odustao jer je tron obećao bratu svoje žene Manuelu I.[1]
Nakon odluke Fernanda II i Isabel I iz maja 1492. da isteraju Židove iz Španjolske, João je primio njihovu delegaciju, i pristao da će im pomoći u egzodusu, ali samo onima koji to mogu platiti.[1]
Kad se 1493. Kolumbo vratio sa svog prvog putovanja, misleći da je dospio do azijskih otoka, papa Aleksandar VI. je novootkrivene zemlje dodijelio Španjolskoj. Zbog tog se João žestoko bunio, to je dovelo do pregovora i Sporazuma iz Tordesillasa 1494., koji je Španjolskoj dao sve zemlje sjeverno od Zelenortskih Otoka, a južno Portugalu.[1]
Nakon duge bolesti umro je 1495. u malom dvorcu u Alvoru u regiji Algarve.[1]
