Gradski park u Zemunu

Gradski park u Zemunu nalazi se na obodu starog jezgra grada. Oivičen je ulicama: Nemanjinom, 22. oktobra, Vrtlarskom, Savskom i Nikolaja Ostrovskog i zauzima površinu od 7,72 ha. Pokriven je listopadnim i zimzelenim drvećem, od kojeg je 15 stabala pod zaštitom države.^[1]

Istorija uredi

Plan kontumca iz 1830.

Na mestu današnjeg parka, od 1730. do 1871. godine, kada je Zemun dobio status kraljevskog slobodnog grada, nalazio se takozvani kontumac, odnosno karantin u kojem su bili smešteni putnici koji bi doputovali s druge strane reke Save u tadašnju Austrougarsku. Preuređivanje prostora kontumca u park trajalo je do otvaranja 1886. godine, a idejni tvorac i rukovodilac radova bio je Ivan Perković.^[1]

Park je jedno vreme nosio naziv Elizabet-park (po carici Elizabeti Bavarskoj), a današnji naziv je dobio posle Prvog svetskog rata.

Gradski park danas uredi

Danas se u Gradskom parku nalaze: osnovna škola „Majka Jugovića“, Zemunska gimnazija, Poljoprivredni fakultet, sportski centar „Pinki“, kao i dve crkve: pravoslavna crkva svetog arhangela Gavrila i katolička crkva svetog Roka (takozvane Kontumacke crkve), koje su 1966. godine proglašene kulturnim dobrima.^[2] Obe ove crkve su bile izgrađene u stilu umerenog baroka, a za potrebe osoba koje su provodile propisani vremenski period u kontumcu.

Zemunske crkve
	Blažene Device Marije
	Bogorodičina
	Evangelička
	Nikolajevska
	Svetog Arhanđela Mihaila i Gavrila
	Svetog Roka
	Svetotrojičina
	Franjevačka
	Hariševa kapela

Crkva svetog Arhanđela Mihaila i Gavrila uredi

Crkva sv. Arhangela Mihaila i Gavrila

Srpskopravoslavna crkva svetog Arhanđela Mihaila i Gavrila izgrađena je 1786. godine, na mestu stare crkvice. Podigao ju je, svojim sredstvima, Teodor–Toša Apostolović^[3], tadašnji predsednik zemunske crkvene opštine.^[4] Posle rasformiranja kontumca, crkva je izgubila značaj da bi se dvadesetih godina dvadesetog veka dolaskom značajnog broja ruskih izbeglica crkva aktivirala i sve do kraja drugog svetskog rata služila kao ruska crkva. U drugoj polovini dvadesetog veka je bila sasvim zapuštena.

Godine 1981, zapuštenu crkvu je preuzeo tadašnji jeromonah (sadašnji episkop) Filaret. Pod njegovom brigom, crkva je bila obnovljena, međutim, freske iz vremena njene izgradnje su uništene, a crkva je služila i kao skladište oružja. Godine 1990, protosinđel Filaret je bio ishodovao dozvolu za izgradnju hrama površine 3.000 kvadratnih metara na mestu crkve, ali je, naredne godine, novoustoličeni patrijarh Pavle tu dozvolu poništio.^[4] Ispred crkve se nalazi spomenik koji je narod Jermenije poklonio narodu Jugoslavije za pomoć koju su dobili prilikom zemljotresa u Jerevanu 7.12.1988. godine.

Crkva svetog Roka uredi

Crkva sv. Roka

Rimokatolička crkva svetog Roka podignuta je 1836. godine, takođe na temeljima prethodne kapele, a graditelj je bio Jozef Felber koji je izgradio i zemunsku Svetotrojičinu crkvu.

I ona je, nakon preuređenja kontumca u park, a naročito nakon Drugog svetskog rata, izgubila na značaju i danas je samo povremeno u funkciji.

Godine 1933, između te dve bogomolje podignut je spomenik francuskom pesniku Alfonsu de Lamartinu koji je boravio u kontumcu 100 godina ranije. U parku su još podignuta dva spomenika koji oličavaju partizane („Bombaš“ i „Talac“, oba iz 1946. godine), kao i, 2004. godine, bista pesnika Branka Radičevića.

U neposrednoj blizini parka, nalaze se i: Kliničko-bolnički centar Zemun, osnovna škola „Svetozar Miletić“, Muzička škola „Kosta Manojlović“, franjevački samostan svetog Ivana Krstitelja i samostan sestara milosrdnica.