Zemunska gimnazija
Zemunska gimnazija je jedna od 17 beogradskih gimnazija, koja se nalazi u Gradskom parku u Zemunu.
Istorijat uredi
Osnivanje uredi
Osnovana je 23. septembra 1858. godine, kao deseta gimnazija na teritoriji današnje Srbije, posle gimnazija u Sremskim Karlovcima (1792), Subotici (1795) Novom Sadu (1810), Kragujevcu (1833), Zaječaru (1837), Čačku (1837), Šapcu (1837), Beogradu (1839) i Zrenjaninu (1846). Treba napomenuti da Zemun tada nije bio u Srbiji, već u Austrougarskoj. Gimnazija je osnovana ukazom đakovačkog biskupa Josipa Juraja Štrosmajera. Prve godine rada imala je 21 učenika i jedan razred. Zbog uticaja Štrosmajera, kasnijeg vatikanskog koncila, na bečki dvor, a iz razloga što se smatralo da Srbi sa Velikim vojvodstvom predstavljaju preveliku opasnost za državu, pogotovo zbog svoje ekonomske nezavisnosti, većina gradova imala je još odavno otkupljenu slobodu od krune, a naročito posle revolucije 1848. godine kada se javilo veliko nezadovoljstvo među Srbima jer im nije dat njihovi deo carstva, naime bečki dvor ne bi li lakše ugušio pobunu koju su izazvali mađari obećavao je Srbima trojnu monarhiju ako se budu borili na strani Beča, kako su Srbi se sve više okretali tadašnjoj kneževini Srbiji, a sremska županija nije bila u sastavu Velikog vojvodstva, tj. Vojvodsva Srbije i tamiškog Banata, to su austrougarske vlasti pokušale da izvrše pokatoličenje stanovništva tako što ne bi smeli da svoj jezik nazivaju srpskim nego hrvatskim, tako je zvanični jezik škole pored nemačkog, bio i hrvatski. Od 1872. godine Zemunska gimnazija ima sva četiri razreda.
Prvi svetski rat uredi
Tokom Prvog svetskog rata Zemunska gimnazija je imala problema sa normalnim radom. Naime u zgradi gimnazije bio je smešten garnizon austrougarske vojske, jer obližnja kasarna, koja se i danas nalazi u blizini gimnazije u parku, nije bila dovoljna za potrebe rata. Do 1925. godine rad u gimnaziji je doveden u red. Te godine je Zemunska gimnazija po prvi put otvorena i za devojke. Treba napomenuti da se gimnazija do 1958. godine sastojala od muške i ženske gimnazije. Muška gimnazija se nalazila na zemunskoj pijaci, na uglu Gospodske ulice i Velikog trga, pored franjevačke župne crkve, u današnjoj zgradi OUP-a Zemun, dok se ženska gimnazija nalazila u Gradskom parku, tada poznatijem kao Elizabet park, koji je dobio ime po ubijenoj carici Elizabeti zvanoj Sisi, u zgradi gde se danas nalazi Zemunska gimnazija. Ženska gimnazija, inače poznatija pod nazivom Velika realka, dozidana je 1914. godine i delila je zgradu sa Ženskom trgovačkom akademijom. Zanimljivo je da je 1900. godine samo jedan učenik maturirao.
Novo doba uredi
Gimnazija u današnjem obliku radi od 1958. godine i nastala je spajanjem dve gimnazije, muške i ženske. Gimnaziju danas pohađa oko 1.400 učenika raspoređenih u četiri razreda od kojih svaki ima deset ili jedanaest odeljenja, zavisno od generacije.
Okruženje uredi
Škola se nalazi u Gradskom parku u Zemunu, između zgrada osnovne škole Majka Jugovića, inače osnovne škole Branka Radičevića i jedne od najstrijih škola u Beogradu, i Poljoprivrednog fakulteta, gde inače po tradiciji u amfiteatru maturanti polažu maturski ispit. U neposrednoj blizini je i sportski centar Pinki, kao i osnovna i Srednja muzička škola "Kosta Manojlović", pravoslavni manastir Sv. Arhangela Gavrila, katolička crkva Sv. Roka, franjevačka crkva. U neposrednoj blizini su i osnovna škola Svetozar Miletić, Dom vazduhoplovstva, Zemunska bolnica i samostan sestara milosrdnica.
Arhitektura uredi
Današnja zgrada sagrađena je 1879. u renesansnom stilu, a izgradio ju je Nikola Kolar. Proširenje zgrade je nastalo kao potreba usled povećanog broja učenika i trajalo je od 1912. do 1916. godine. Namera je bila da se i dograđeni deo izgradi u renesansnom stilu, ali je to urađeno u post-secesionističkom stilu. Od tada, zgradu sačinjavaju dve građevine koje formiraju atrijum. Takođe, zgrada je pod zaštitom Države i kulturni spomenik.
Nažalost u skorije vreme trajno je uništen izgled gimnazije. Usled, neophodnih popravki i renoviranja, a radi jeftinijeg izvođenja, na samoj zgradi, a i unutar nje su izvedeni radovi koji su nepovratno narušili originalan izgled gimnazije. Jedni od njih su i svakako plastični, PVC, prozori koji su zamenili originalne drvene. Ovim činom, a i sličnim, učinjeno je nešto što nije u skladu sa tim da je zgrada stavljena pod zaštitu Gradskog zavoda za zaštitu spomenika kulture. Takođe gimnazija već godinama čeka na dekorativno osvetljenje.
Zadužbinari uredi
Mnoge zemunske porodice i ugledni ljudi su od osnivanja gimnazije bili donatori i sponzori. Jedna od možda najupečatljivijih je i donacija porodice Aleksić, koji su donirali gimnaziji novac i opremili čitaonicu i biblioteku. Nažalost povod je bila tragična smrt njihove kćerke Jovankice rođ. Aleksić Dronjak, inače bivše učenice gimnazije, koja je poginula u teškoj saobraćajnoj nesreći, i koja je kasnije sahranjena u grobnici-kapeli na zemunskom groblju. O ovome svedoče i mesingani medaljoni sa njenim likom i posvetom koji se nalaze na svim vratima bibliotekarskih polica u čitaonici gimnazije.
Inače gimnazija svake godine organizuje susret generacija, kojoj uvek prisustvuju i neki od poznatijih bivših učenika gimnazije, a čiji je cilj prikupljanje sredstava za potrebe gimnazije.
Bivši učenici uredi
U Zemunskoj gimnaziji maturirali su: Sava Šumanović, Nada Dimić, David Albahari, Đorđe David, Ivana Pavlović, Predrag Koraksić Corax, Goran Paskaljević, Oliver Vujović, Aleksandar Saša Lokner, čija je majka bila dugogodišnji profesor u gimnaziji, takođe tu su i političari od kojih su, iz mlađe generacije, najpoznatiji Mlađan Dinkić i Aleksandar Vučić i druge poznate ličnosti.