Zou Yan
Cou Jen (kin. 鄒衍/邹衍; 305. pne. — 240. pne.) je bio kineski filozof i istaknuti predstavnik filozofske škole Jin i jang (ili prirodnjačke škole), u periodu postojanja „Sto škola mišljenja“ u kineskoj filozofiji.
| Cou Jen | |
|---|---|
| Antika | |
| Kineska filozofija | |
| Biografske informacije | |
| Rođenje | 305. pne. |
| Smrt | 240. pne. |
| Filozofija | |
| Škola/Tradicija | prirodnjačka škola |
| Glavni interesi | jin i jang, osnovni elementi |
Njegova učenje su sistematizovana u postavci koja spaja dve filozofske teorije koje su postojale u Periodu zaraćenih država : jin-jang i Pet osnovnih elemenata ili procesa (drvo, vatra, zemlja, metal i voda), u ljudskim životu i životu države.[1]
Prema Cou Jenovom sistemu (teoriji), postoji stalna, ali spontana promena ovih pet kosmičkih elemenata koji u cikličnom procesu, dejstvujući jedan na drugog, upravljaju kosmičkim principima jin (zemlja, žensko, pasivno, upijanje) i jang (nebo, muško, aktivno, prodorno), uzrokujući sve prirodne pojave, godišnja doba, pa čak utiču na uspon i pad različitih dinastija.[2]
Delo
urediCou Jen se smatra osnivačem prirodne nauke u Kini. Njegove teorije su usvojili Fang Ših, lutajući asketi i iscelitelji koji su tražili negovanje unutrašnjeg bića i eksperimentisali sa alhemijom u potrazi za besmrtnošću, a čija je filozofija i prakse uticala na razvoj taoizma.
Cou Jenova teorija uzajamnog generisanja i uništavanja „pet elemenata“ uključena je u medicinsku doktrinu tradicionalne kineske medicine.
Svi Cou Jenovi spisi su tokom istorije izgubljeni te se o njima saznaje isključivo preko citata u drugim ranim kineskim tekstovima. Najvažniji izvor podataka o Cou Jenu je kratka biografija u Zapisima Velikog istoričara Sima Ćena iz 1. veka pne. U njoj se Cou Jen opisuje kao polimata (filozofa, istoričara, političara, prirodnjaka, geografa i astrologa) koji je bio rodom iz obalske države Ki (današnji Šandong), gde je bio član državne Jikija akademije (kin. 稷下).
Cou Jen se često dovodi u vezu sa taoizmom i poreklom kineske alhemije, i to zahvaljujući Knjizi Hana koja za njega koristi izraz fangshi (kin. 方士 — doslovno „majstor tehnike“ takođe i alhemičar, čarobnjak, isterivač demona, „prizivatelj bogova“).
| Elementi | 木 | 金 | 火 | 水 | 土 | 
|
| Drvo | Metal | Vatra | Voda | Zemlja | ||
| Dinastije | 夏 | 殷 | 周 | 秦 | 汉 | |
| Xia | Yin-Shang | Zhou | Qin | Han |
Reference
uredi- ↑ History - Zou Yan 鄒衍 (2012) Persons in Chinese CHINAKNOWLEDGE - a universal guide for China studies
- ↑ Yi Xingguo 衣興國 (ed. 1988). Shiyong Zhongguo mingren cidian 實用中國名人辭典, pp. 96. Changchun: Jilin wenshi chubanshe.
Literatura
uredi- Fung Yu-lun. History of Chinese Philosophy.Vol.1. Prin. 1952, pp. 159–169.
- Kobzev A. I. Aktualьnыe problemы istorii i teorii tradicionnoй kitaйskoй nauki // Sovremennыe istoriko-naučnыe issledovaniя: nauka v tradicionnom Kitae. M., 1987. S.27-29
- Dёmin R. N. Prozviщe Czou Яnя i meteoroleshi v Drevneй Grecii.// Filosofiя i duhovnaя žiznь obщestva L.,1989.
- Dёmin R. N. Škola inь яn // Kulьturы v dialoge. Vыp. 1. - Ekaterinburg, 1992. S. 209-221.
- Kitaйskaя filosofiя: Эnciklopedičeskiй slovarь. M., 1994. S.419-420. ISBN 5-244-00757-2
- Rubin V. A. Reabilitaciя Czou Яnя Sыma Cяnem // Ličnostь i vlastь v drevnem Kitae: Sobranie trudov. M., 1999. S.141-143.
- Rubin V. A. Czou Яnь i koncepciя u-dэ // Tam že. S.152-158
- Duhovnaя kulьtura Kitaя: эnciklopediя v pяti tomah. M., 2006. S.541-542. ISBN 5-02-018431-4 (v per.)
- Dёmin R. N. Učenie o kosmose kak dialoge v pozdnem neoplatonizme i predstavlenie drevnekitaйskogo mыslitelя Czou Яnя o Podnebesnoй // Materialы i issledovaniя po istorii platonizma. Vыp.6. Sb. stateй. SPb., 2005. S.396-400.
Vanjske veze
uredi- Jixia Naturalistic Thought, Indiana University
- Tsou Yen, Wolfram Eberhard, A History of China
- Yin-Yang and the Five Agents, Liu Zhongyu