Završne operacije za oslobođenje Jugoslavije
Završnim operacijama 2. sv. rata u Jugoslaviji nazivamo ratne operacije za oslobođenje zemlje između 20. ožujka i 15. svibnja 1945. godine.
U završnim operacijama Jugoslovenska armija zarobila je oko 150.000 nemačkih vojnika.
Uvod
urediOd Staljingrada 1943. Sile osovine gube bitke i teritorij, sredinom ožujka bojišnica Crvene armije ide od rijeke Odre-Slovačke Rudne planine-Estergom-Blatno jezero-Drava, gdje kod Barcsa kontakt uspostavljaju Crvena armija i JA, bojišnica dalje vodi na Jadransko more južno od Karlobaga. Zapadni saveznici u Njemačkoj su na Rajni, u Italiji na crti Bolonja-Toskansko-emilijski Apenini.
Borbe u Jugoslaviji početkom 1945.
urediBalkan: Stanje kod Mostara kritično: naš protivnapad nije uspeo. Firer je odobrio da se naše snage povuku iz Mostara.[1]
– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 15. januara 1945.
Izveštaj Vrhovne komande Vermahta za Jugoistok: naša odbrana je razbijena. Ovo se odnosi i na Nevesinje. Glavni krivac za takvo neplanirano stanje jeste 369. hrvatska pešadijska divizija, koja se prosto raspala, te je izgubila gotovo celokupno teško naoružanje.[1]
– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 16. februara 1945.
Situacija se kod Travnika pogoršala, jer je neprijatelj stigao do zapadnih delova grada, a reč je o najboljim Titovim jedinicama.[1]
– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 20. februara 1945.
Jugoistok: pritisak na naše položaje kod Sarajeva. Situacija u Travniku postaje za nas kritična. Iz Zenice krenula pomoć. Titove snage, po prvi put primećujemo, poseduju tenkove i artiljeriju.[1]
– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 23. februara 1945.
Jugoistok: Neprijatelj i dalje vrši pritisak na naše snage kod Sarajeva. Borbe kod Goražda su u toku. Zaoštrila se situacija kod Zenice. Izgubili smo Gračanicu, jer su ustaše zatajile. Dolazi nam u pomoć 7. S-brdska divizija.[1]
– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 25. februara 1945.
Zapad: oborili 15 neprijateljskih aviona, a izgubili 43; besni bitka velikih razmera. Izgleda da je neprijatelj ušao u Menhen-Gladbah. Izgubili smo i Trir.
Jugoistok: južno od Sarajeva ponovo osvojili jedno uzvišenje koje smo izubili pre dva dana. Kod Zenice 7. Š-brdska divizija nastavlja da napada. Na Dravskom frontu, verovatno, stoje tri bugarske i tri Titove divizije.[1]– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 3. marta 1945.
Amerikanci su ušli u Minhen i žestoke borbe vode se u centru grada.
Titovi partizani i saveznici susreli se kod Monfalkonea.[1]– Ratni dnevnik Vrhovne komande Vermahta od 1. maja 1945.
Izvori
urediPovezano
urediLiteratura
uredi- Vojni istorijski institut: ZAVRŠNE OPERACIJE ZA OSLOBOĐENjE JUGOSLAVIJE 1944-45, Vojnoistorijski institut, Beograd 1957.