Wei (Period Proljeća i Jeseni)
Ovaj članak je o Državi Wei osnovanoj za vrijeme Period Proljeća i Jeseni. Za istoimenu državu iz perioda Zaraćenih država v. Wei (država).
Proljeće i Jesen |
---|
Cai |
Cao |
Chen |
Chu |
Hua |
Jin |
Lu |
Qi |
Qin |
Shu |
Song |
Wei |
Wu |
Yan |
Yue |
Zheng |
Wei (pojednostavljeno: 卫; tradicionalno: 衞; Pinyin: Wèi) je bila kineska država, osnovana za vrijeme dinastije Zhou, a koja je stekla važnost za vrijeme perioda Proljeća i Jeseni. Vladari su nosili prezime Ji (姬), isto kao i vladari dinastije Zhou.
Rana historija
urediPočeci države Wei datiraju od samih početaka dinastije Zhou, kada je mlađi brat kralja Wua odbio leno oko Chaogea, prijestolnice nedavno svrgnute dinastije Shang; kasnije je leno prošireno i dobilo ime Wei.
Prvotni feudalni rang vladara Weija je kasnije podignut na hou (ekvivalent zapadnom markizu), i to podmićivanje. Kada je godine 771. pne., Haojing, prijestolnica dinastije Zhou, napadnuta i uništena, krunski princ je bio prisiljen bježati na istok. Tada mu je država Wei pružila zaštitu, te su u znak zahavlnosti njeni vladari dobili titulu gong (što odgovara tituli vojvode).
Period Proljeća i Jeseni
urediDržava Wei je svoj vrhunac doživjela na početku Proljeća i Jeseni, i to pod vojvodom Wuom od Weija, koji je vladao 55 godina. Kasniji vladari su, pak, bili žrtvama dinastijskih sukoba, sve do prijestolje konačno nije zauzeo Vojvoda Yi od Weija. Njegova opsesija čapljama je, pak, oslabila državu te su u osmoj godini njegove vladavine prijestolnicu Chaoge napali pripadnici naroda Rong, zauzeli je te ubili vojvodu. Država Wei je obnovljena tek uz pomoć vojvode Huana od Qija, a njen glavni grad premješten u Chuqiu.
Godine 632. pne. Wei je napao i nakratko osvojio vojvoda Wen od Jina, i to u znak odmazde zbog što ga vojvoda Wen od Weija nije lijepo primio za vrijeme njegovog izgnanstva prije dolaska na prijestolje Jina. Vojvoda Wen od Jina je čak pokušao otrovati vojvodu Chenga od Weija, ali se država ipak oporavila.
Godine 492. pne. vojvoda Chu od Weija (出公) je preuzeo prijestoilje od svog djeda vojvode Linga (灵公), te prognao svog oca i zakonitog nasljednika Kuaikuija (蒯聩). Godine 481. pne. Kuaikui je porazio i sam se proglasio vojvodom, ali je ubijen tri godine kasnije. Na kraju je Chu ponovno postao vojvoda godine 475. pne. Rat između oca i sina je državu Wei učinio slabom. Nakon toga je pala pod zaštitu Kuće Zhao, jedne od najmoćnijih porodica države Jin.
Konačno slabljenje i pad
urediGodine 346. pne. je Wei tako oslabio, da se njegov vojvoda morao proglasiti markizom. Godine 320. pne., markiz od Weija je sebe ponovno degradirao, uzevši titulu jun (gospodar). Wei se tada sastojao tek od jednog okruga po imenu Puyang(濮阳). Godine 254. pne., kralj Anxi od Weija (魏) je ubio gospodara Huaija od Weija(卫怀君), i dvije godine kasnije svog zeta stavio na njegovo mjesto, učinivši tako staru državu Wei vazalom nove države Wei. Godine 239. pne. su Puyang okupirale snage Qina, pa su vladari Weija emigirirali u Yewang(野王) i tamo osnovali novu državu.
Ona je bila tako slaba da je nadživjela Qin Shihuanga, vjerojatno zato što je nije smatrao vrijednim osvajanja. Taj je posao godine 209. pne. obavio car Qin Er Shi svrgnuvši gospodara Jiaoa od Weija(卫君角).