Mjesto je smješteno uz Unac pa je po tome župno, ali se i penje pa je tome i planinsko. Dijeli se na dva dijela, ali i na nekoliko zaselaka.
Naselje je bogato "gradinama" što govori da je ovo područje nastanjeno od davnina. Najstarije su dvije ilirske gradine, obje na desnoj obali Unca.
U rimskoj antici centar župe se pomakao u Donje Vrtoče, u najpitomiji dio doline, na sredokraći između Drvara i Bastasa. Tu se na Gradini Morača i danas dobro naziru temelji neke rimske građevine monumentalnog profila,
sudeći po brojnim dobro klesanim kvaderima. Još jedno rimsko naselje se razvilo na lijevoj obali Unca (kraj kuća Rađena i Puhača) otprilike 700 metara uzvodno od monumentalnog rimskog objekta na Gradini Morača. Prostiralo se u ravnici na površini od nekoliko hektara. Iako se areal ovog naselja ore, još se uvijek nalaze ulomci rimske keramike, opeka i crijepa, pa kamena iz temelja. Odavde potječe i ulomak are s posvetom.
U dvorištu Rađena su 1893. g. otkopani kasno-antički grobovi sa presvođenim grobnicama. Oko trista metara zapadnije od monumentalne građevine na Gradini Morača, na kosi zvanoj Runikova ili Boderoška gradina, ističu se svojora visinom i kompaktnošću dva paralelna zemljana nasipa sa tragovima temelja zidanih u kamenu (debljine 60 cm), što ukazuje na objekat refugijalnog karaktera iz kasne antike.
Na ruševine ovog objekta nasjela je manja crkva s okruglom apsidom i ulazom na zapadaoj strani, sva u ruševinama. Uz nju je nekropola po kojoj je zaključeno da crkva pripada srednjem vijeku.[2]
Vrtoče
|
godina popisa
|
1991.
|
1981.
|
1971.
|
Srbi
|
1.528 (96,58%)
|
1.405 (91,77%)
|
1.325 (98,80%)
|
Hrvati
|
3 (0,18%)
|
3 (0,19%)
|
1 (0,07%)
|
Muslimani
|
0
|
0
|
1 (0,07%)
|
Jugoslaveni
|
50 (3,16%)
|
121 (7,90%)
|
3 (0,22%)
|
ostali i nepoznato
|
1 (0,06%)
|
2 (0,13%)
|
11 (0,82%)
|
ukupno
|
1.582
|
1.531
|
1.341
|
- ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine.
- ↑ Bosna i Hercegovina u antičko doba. -Ivo Bojanovski, Akadenija nauka i umjetnosti Bosne i Hercegovine, 1988