Wikipedia

Vrbanjci

Vrbanjci

Vrbanjci - džamija.jpg

Osnovni podaci
Država  Bosna i Hercegovina
Entitet Republika Srpska
Opština/Općina Kotor Varoš
Stanovništvo
Stanovništvo ((1991)) 2.975
Geografija
Koordinate 44°35′N 17°25′E / 44.58°N 17.42°E / 44.58; 17.42
Nadmorska visina 316 m m
Vrbanjci na karti BiH
Vrbanjci
Vrbanjci
Vrbanjci na karti BiH
Ostali podaci


Koordinate: 44° 34′ 48" SGŠ, 17° 25′ 12" IGD Vrbanjci su naseljeno mjesto u Bosni i Hercegovini u opštini Kotor Varoš koja pripada entitetu Republika Srpska. Na popisu stanovništva 1991. u njemu je živjelo 2.975 stanovnika.[1]

GeografijaUredi

Vrbanjci leže na rijeci Vrbanji (po kojoj su dobili ime), između njenih pritoka Jezerke, Bosanke i Cvrcke.[2][3][4] . Stari naziv za Vrbanjce je Plitska, u vremenu dok je njihova glavnina bila uz Bosanku (Plîtka Rîka), po čemu je opet imenovana obližnja Plitska. Naseljavanje vrbanjskog polja počelo je prolaskom uskotračna pruge i međumjesne ceste u pravcu Šipraga i Maslovara. Vrbanjci su nekada do 1964.) bili zasebna opċina u bivšem Srezu Kotor-Varoš.

IstorijaUredi

Stariju istoriju ovog kraja obilježava bitka na Večićkom polju oko Mlâve ("gaz" na Vrbanji), gdje su se sukobile turske i potisnute probosanske snage iz gotovo cijele tadašnje države Bosne. Legenda o poginula tri (šehida), koji su mrtvi nosili svoje glave se prepričava i do danas, a tri turbeta u selu Večići svjedoče u spomen tome.

U II. svjetskom ratu, ovo područje u više navrata zauzimali su i partizani (treća i četvrta proleterska brigada) i njemački okupatori. Godine 1942., zbog ubojstva dvojice njemačkih vojnika u selu Staza, svo stanovnistvo sela Večića i okolice bilo upućeno u koncentracioni logor Jasenovac. Nakon intervencije jednog katoličkog poglavara iz Banja Luke, zarobljenici su bili vraćeni. Pred kraj rata, u Vrbanjcima je 1944. pripremano oslobađanje jednog od posljednjih uporišta pridošlih ustaško-domobranskih snaga u Kotor Varošu.[5][6][7].

Poratne vlasti su ovo područje kaznile desetljetnjom restrikcijom razvoja.

Tokom proteklog rata u Bosni i Hercegovini (1992. - 1995.), srpske (para)vojne i policijske snage su počinile strašne zločine nad civilnim stanovništvom Vrbanjaca i okolnih naselja.[8][9][10][11][12][13][14][15][16][17][18][19][20][21][22]. To se posebno odnosi na Večiće, Hrvaćane, Gariće, Orahovu, Rujevicu. Sva hrvatska i bošnjačka sela, uzvodno do Kruševa Brda i nizvodno do ušća Vrbanje u Vrbas devastirana su, a lokalno stanovništvo ubijano ili prognano. Za zločine nad stanovnicima spomenutih naselja još niko nije osuđen, unatoč brojnim dokazima.[23][24][25][26][27][28][29]

Zastrašivanje i maltretiranje povratnika Bošnjaka nastavljeno je i do sada:

 

„ŠOKANTNO Nerki Hanifiću iz Vrbanjaca kod Kotor Varoši napadači urezali "četiri S" na stomaku! Nerku Hanifića (40), povratnika u Vrbanjce kod Kotor Varoši, napala su jutros trojica maskiranih napadača koji su ga potom pretukli, i oštrim predmetom mu na stomaku urezali znak "četiri S".

Napadači su ga presreli u 4.30 sati kada je jutros krenuo u nabavku robe za trgovački objekat koji posjeduje, a napad se dogodio u mjestu Usjek, opština Kotor Varoš.

Prilikom napada Hanifić je zadobio povrede glave i tijela, ljekarska pomoć mu je pružena u Univerzitetskoj bolnici Kliničkog centra Banja Luka.

O svim okolnostima događaja obaviješten je dežurni tužilac Okružnog tužilaštva Banja Luka, koji je naložio da se preduzmu sve neophodne mjere i radnje u cilju provjere navoda prijave i utvrđivanja činjeničnog stanja, a u skladu sa kojim će se odrediti o kojem krivičnom djelu se radi. Policijski službenici Policijske stanice Kotor Varoš rade na rasvjetljavanju prijave, saopšteno je iz CJB Banja Luka.[30]“
(―)

Nakon 1995., roditelji bošnjačkih učenika lokalne Osmogodišnje škole "Sveti Sava" vode dugotrajni sudski postupak za ostvarivanje ustavnog prava na nastavu na maternjem, bosanskom jeziku. Nakon decenijskog odbijanja tužbe na Općinskom sudu u Kotor Varošu i Okružnom u Banjaluci, Ustavni sud RS je, tek u decembru 2019. donio presudu u njihovu korist, uz obavezu tuženog na nadoknadu svih troškova suđenja.[31][32][33]

StanovništvoUredi

Vrbanjci; Popis 2013: Ukupno 2.239 stanovnika
Godina popisa 1991. 1981. 1971.
Muslimani/Bošnjaci 1.468 (49,34%) 487 (29,89%) 514 (31,07%)
Hrvati 799 (26,85%) 689 (42,29%) 651 (39,35%)
Srbi 658 (22,11%) 373 (22,89%) 473 (28,59%)
Jugoslaveni 41 (1,37%) 79 (4,84%) 13 (0,78%)
Ostali i nepoznato 9 (0,30%) 1 (0,06%) 3 (0,18%)
Ukupno 2.975 1.629 1.654

Stanovništvo po općinama Sreza Kotor Varoš, 1953.Uredi

Popisno područje Ukupno Srbi Hrvati Slovenci Makedonci Crnogorci Jugoslaveni
neopredijeljeni 		Česi Poljaci Rusini
– Ukrajinci 		Ostali Sloveni Ostali nesloveni
SREZ KOTOR VAROŠ 37898 25008 6485 4 4 10 6375 2 – 2 – 8
Kotor Varoš 4715 805 2640 2 3 6 1253 1 – 1 – 4
Maslovare 4574 3966 8 – – – 600 – – – – –
Previle 4576 3537 696 – – – 342 – – – – 1
Skender Vakuf 7100 6566 16 – – – 518 – – – – –
Šiprage 7746 6036 24 1 1 – 1682 – – – – 2
Vrbanjci 4919 1678 1728 1 – 4 1505 1 – 1 – 1
Zabrđe 4268 2420 1373 – – – 475 – – – – –

[34]

IzvorUredi

  • Knjiga: "Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.", statistički bilten br. 234, Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine, Sarajevo.
  • internet - izvor, "Popis po mjesnim zajednicama" - http://www.fzs.ba/Podaci/nacion%20po%20mjesnim.pdf

ZaseociUredi

|*Dabovci*Garići|*Hrvačani|*Mišići|*Rujevica|*Sakani

LiteraturaUredi

  1. ↑ Nacionalni sastav stanovništva - Rezultati za Republiku po opštinama i naseljenim mjestima 1991.. Sarajevo: Izdanje Državnog zavoda za statistiku Republike Bosne i Hercegovine. 
  2. ↑ Spahić M. et al. (2000): Bosna i Hercegovina (1:250.000). Izdavačko preduzeće „Sejtarija“, Sarajevo.
  3. ↑ http://www.rhmzrs.com/
  4. ↑ Mučibabić B., Ur. (1998): Geografski atlas Bosne i Hercegovine. Geodetski zavod BiH, Sarajevo.
  5. ↑ Petrić N., Ur. (1985): Opštine Kotor-Varoš i Skender-Vakuf u NOB-u 1941-1945. Radnički univerzitet "Đuro Pucar Stari", Kotor Varoš.
  6. ↑ Đondović R., Ur. (1989): Sanitetska služba u narodnooslobodilačkom ratu Jugoslavije 1941-1945, Knj. 2: Nastanak i razvoj sanitetske službe u oružanim snagama narodnooslobodilačkog pokreta u Bosni i Hercegovini, Crnoj Gori, Hrvatskoj i Makedoniji; Biblioteka Ratna prošlost naroda i narodnosti Jugoslavije, knj. 361. Monografija Jedinica NOV i PO Jugoslavije, Knj. 150). Vojnoizdavački i novinski centar, Sanitetska uprava SSNO, Beograd.
  7. ↑ Samardžija S. (1983): Četrnaesta srednjobosanska NOU brigada. Skupština opštine Prnjavor, Banja Luka.
  8. ↑ Gutman R. (1993): A witness to genocide: The 1993 Pulitzer Prize-Winning Dispatches on the "Ethnic Cleansing" of Bosnia. Macmillan Publishing Company, Inc., New York, ISBN-13:9780020329954.
  9. ↑ http://www.icty.org/x/cases/brdanin/trans/en/030527IT.htm.
  10. ↑ http://www.lijepanasadomovinahrvatska.com/dokumenti-mainmenu-70/79-iskazi/2065-kotor-varos-bogr001
  11. ↑ http://www.lijepanasadomovinahrvatska.com/dokumenti-mainmenu-70/79-iskazi/535-kotor-varo-kv018
  12. ↑ http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:qRtLpLDyJnIJ:www.geetha.mil.gr/media/EIRINEYTIKES_DRASTIRIOTITES/english/12_Bosnia_Herzegovina_IFOR_SFOR.doc+&cd=4&hl=bs&ct=clnk&gl=ba&client=firefox-a.
  13. ↑ http://www.sense-agency.com/tribunal_%28mksj%29/odiseja-i-stradanja-muslimana-iz-sela-hrvacani.25.html?cat_id=1&news_id=14020
  14. ↑ http://www.sense-agency.com/tribunal_%28mksj%29/odiseja-i-stradanja-muslimana-iz-sela-hrvacani.25.html?cat_id=1&news_id=14020
  15. ↑ Fena, Agencija (2013): Obilježavanje 21. godišnjice stradanja Bošnjaka u Kotor-Varoši – Još se traži 277 osoba. Avaz, 03. 11. 2013.
  16. ↑ http://www.sense-agency.com/tribunal_%28mksj%29/mladiceva-optuznica-ostala-netaknuta.25.html?news_id=15838
  17. ↑ http://www.sense-agency.com/tribunal_%28mksj%29/odiseja-i-stradanja-muslimana-iz-sela-hrvacani.25.html?cat_id=1&news_id=14020][http://www.sense-agency.com/tribunal_%28mksj%29/ratko-mladic-prebacuje-odgovornost-na-srpske-civile.25.html?cat_id=1&news_id=14014
  18. ↑ [http://sim.law.uu.nl/sim/caselaw/tribunalen.nsf/916e42fab31a4183c125720a007df8fe/2de339a9a7611841c12571fe004be20a?OpenDocument
  19. ↑ http://www.ictytranscripts.org/trials/brdanin/030527IT.htm
  20. ↑ http://forum.krstarica.com/showthread.php/564636-PRVI-SVEDOK-NA-SU%C4%90ENJU-MLADI%C4%86A
  21. ↑ http://vesti.krstarica.com/hronika/svedok-protiv-mladica-pogubljeno-oko-150-muslimana-u-grabovici/
  22. ↑ http://www.search-document.com/]
  23. ↑ http://www.lijepanasadomovinahrvatska.com/dokumenti-mainmenu-70/79-iskazi/2065-kotor-varos-bogr001
  24. ↑ http://www.klix.ba/forum/vecici-i-prodor-iz-vecica-t32547.html
  25. ↑ http://www.nezavisne.com/novosti/hronika/Tepic-Tukli-su-nas-svim-i-svacim-38368.html
  26. ↑ http://www.slobodnaevropa.org/content/vojni-vjestak-lideri-bosanskih-srba-bili-svjesni-zlocina/25173186.html
  27. ↑ http://www.kotorvaros.org/kvcom/index.php?option=com_content&view=article&id=643:potresno-svjedoenje-prezivjelog-masakra-iz-grabovice&catid=119:rat-i-zlocini&Itemid=617
  28. ↑ http://www.islambosna.ba/forum/politika-i-aktuelnosti/hitno-ve269i263i-i-prodor-iz-ve269i263a/?wap2
  29. ↑ http://www.oslobodjenje.ba/vijesti/bih/niko-jos-nije-odgovarao
  30. ↑ http://mojesiprage.blogspot.ba/2015/07/sokantno-nerki-hanificu-iz-vrbanjaca.html.
  31. ↑ M. N. (2019): Presuđeno u korist bošnjačkih učenika – bosanski jezik se mora uvesti u školu u Vrbanjcima. Klix [1] Pristupljeno 5. decembra 2019.
  32. ↑ https://www.oslobodjenje.ba/dosjei/teme/foto-cekanje-se-isplatilo-djeca-iz-vrbanjaca-se-izborila-za-bosanski-jezik-512476?fbclid=IwAR3CdXSHKan7tGP6MrMPjxPxTEq0fNlQj8JZzfQRAcSK9LXNmg_UCpFt-zc
  33. ↑ http://ba.n1info.com/Vijesti/a395852/Roditelji-zadovoljni-presudom-Vrhovnog-suda-RS.html
  34. ↑ http://pod2.stat.gov.rs/ObjavljenePublikacije/G1953/pdf/G19534001.pdf.
    Ovaj članak o naselju u BiH je u začetku. Možete pomoći Wikipediji tako da ga proširite.
Dobavljeno iz "https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Vrbanjci&oldid=40929226"