Vračevo
Koordinate: 43° 10′ 42" SGŠ, 20° 39′ 44" IGD
Vračevo je naselje u opštini Leposavić na severu Kosova. Nalazi se severozapadno od Leposavića i zapadno od Leška. Od Leposavića je udaljeno 17km, a od Leška 8km. Selo je razbijenog tipa, na severoistočnim ograncima Rogozne, između Bara i Trebića, Kaljina, zaseoka Rvatske i novopazarskih sela Odojevića, Jove, Građanovića i Jablanice. Po međusobnom položaju i udaljenosti selo se deli na zaseoke : Rikovo, Zavada, Vrba, Dolac, Živodere i Manase. Površina katastarske opštine Vračevo gde je atar naselja iznosi 1.427 ha.
| Vračevo | |
|---|---|
| Osnovni podaci | |
| Država |  Srbija
|
| Stanovništvo | |
| Geografija | |
| Koordinate | 43°10′42″N 20°39′44″E / 43.178333°N 20.662222°E |
  Vračevo Vračevo (Srbije) | |
Selo Vračevo, osim poljoprivredne funkcije vrši i administrativno-upravnu funkciju preko mesne kancelarije i mesne zajednice, školsku – osmorazredna osnovna škola pri kojoj je školske 1968/69 izgrađen bazen za plivanje dimenzija 12,5x 5 metara. Selo ima i zdravstvenu ambulantu. Srednja nadmorska visina sela je 569 metara.
Selo je dobilo naziv po manastiru Vračevi posvećenom pravoslavnim svecima i lekarima Kozmi i Damjanu. Crkva je podignuta 1316. godine i spominje se kao Đurđeva crkva u Ibru. Kao manastir Vrači zapisana je u Sopoćanskom spomeniku krajem 14. veka. Crkva se nalazi u zaseoku Dolac. Manastir je već posle kosovske bitke bio potpuno spaljen i uništen. Crkva je obnovljena u drugoj polovini 16. veka, ali je u narednim stolećima delila sudbinu naroda ovoga kraja. Bila je više puta rušena, paljena i pljačkana. Ponovo je sagrađena 1860. god., a 1863. god., pri crkvi je formirana prva srpska svetovna škola sa kuhinjom u ovim krajevima, dok je najstarija škola bila manastirska, formirana u toku Prvog srpskog ustanka, 1808. god, da bi 1869. godine prerasla u svetovnu. Poslednji put crkva i škola su pljačkane i paljene 1912. god., za vreme Balkanskog rata.
Crkva Svetih Kozme i Damjana svoj sadašnji izgled dobila je u obnovi 1860. god., o čemu svedoči i zapis u plitkoj luneti iznad južnog portala. Crkva je jednobrodna građevina, trikonhalne osnove sa kubetom, spolja i iznutra polukružnom apsidom, naosom i pripratom. Izvedena je u kombinaciji sige, oblutaka i nepravilno raspoređenog kamena. Unutrašnji prostor nije živopisan, sa izuzetom predstave Hrista Pantokratora u svodu priprate. Ikonostas je oslikala grupa majstora iz Kruševa i Bitolja, 1899. god. Zakonom je zastićena kao spomenik kulture i njena sanacija je izvršena 2002. godine. Poslednjih decenija crkva u Vračevu je bila isključivo parohijskog karaktera. Sredstvima Vlade Srbije izgradjen je manastirski konak. Bratstvo manastira danas čine iguman Vasilije i monasi Sofronije i Ignjatije.
Demografija uredi
- popis stanovništva 1948: 652
- popis stanovništva 1953: 689
- popis stanovništva 1961: 649
- popis stanovništva 1971: 619
- popis stanovništva 1981: 501
- popis stanovništva 1991: 355
Naselje ima srpsku etničku većinu, uz oko 20% Muslimana. U selu 2004. godine živi 265 stanovnika i broji 106 domaćinstava.
Preci današnjeg stanovništva doseljeni su iz raznih krajeva : Stanići, Miladinovići, Simovići, Đorđevići, Anisijevići, Tanaskovići, Pantovići, Bošnjovići, Petronijevići, Vasovići, Perovići, Đurovići,, Biševci, Bacani, Radosavljevići, Dimitrijevići, Radisavljevići, Nikolići, Stanići, Dacovići, Vučetići, Zdravkovići, Nuhovići, Mahmutovići, Jašarevići, Škrijelji, Hadžići, Bajraktarevići, Đerleci, Stefanovići, Bogdanovići, Gašovići, Filipovići.