Vodonik peroksid
Vodonik-peroksid (H2O2) je plavičasto, u razblaženoj formi bezbojno, tečno jedinjenje vodonika i kiseonika. U vodenim otopinama vodik-peroksid je slaba kiselina, koja disocira u dva stupnja. Metalni peroksidi se smatraju njegovim solima.[5][6]
| Vodonik-peroksid | |||
|---|---|---|---|
 |
 | ||
| IUPAC ime |
| ||
| Drugi nazivi | Dioksidan | ||
| Identifikacija | |||
| CAS registarski broj | 7722-84-1 
| ||
| PubChem[1][2] | 784 | ||
| ChemSpider[3] | 763
| ||
| EINECS broj | |||
| UN broj | 2015 (>60%) 2014 (20–60%) 2984 (8–20%) | ||
| MeSH | |||
| RTECS registarski broj toksičnosti | MX0900000 (>90%) MX0887000 (>30%) | ||
| Jmol-3D slike | Slika 1 | ||
| |||
| |||
| Svojstva | |||
| Molekulska formula | H2O2 | ||
| Molarna masa | 34.0147 g/mol | ||
| Agregatno stanje | Veoma svetla plava boja; bezbojan u rastvoru | ||
| Gustina | 1.463 g/cm3 | ||
| Tačka topljenja |
-0.43 °C, 273 K, 31 °F | ||
| Tačka ključanja |
150.2 °C, 423 K, 302 °F | ||
| Rastvorljivost u vodi | meša se | ||
| Rastvorljivost | rastvoran u etru | ||
| pKa | 11.62 [4] | ||
| Indeks prelamanja (nD) | 1.34 | ||
| Viskoznost | 1.245 cP (20 °C) | ||
| Dipolni moment | 2.26 D | ||
| Termohemija | |||
| Standardna entalpija stvaranja jedinjenja ΔfH |
-4.007 kJ/g | ||
| Specifični toplotni kapacitet, C | 1.267 J/g K (gas) 2.619 J/g K (tečnost) | ||
| Opasnost | |||
| Podaci o bezbednosti prilikom rukovanja (MSDS) | ICSC 0164 (>60%) | ||
| EU-klasifikacija | Oksidant (O) Korozivan (C) Štetan (Xn) | ||
| EU-indeks | 008-003-00-9 | ||
| NFPA 704 |
 0
3
2
OX
| ||
| R-oznake | R5, R8, R20/22, R35 | ||
| S-oznake | (S1/2), S17, | ||
| Tačka paljenja | Ne gori | ||
| LD50 | 1518 mg/kg | ||
| Srodna jedinjenja | |||
| Srodna jedinjenja | voda ozon hidrazin hidrogen-disulfid | ||
|
Ukoliko nije drugačije napomenuto, podaci se odnose na standardno stanje (25 °C, 100 kPa) materijala | |||
| Infobox references | |||
Istorija uredi
Vodonik-peroksid je prvi put dobio Lui Žak Teral 1918. godine reakcijom barium-peroksida i azotne kiseline. Dodavanje hlorovodonične kiseline, a potom i kasnije isprobana reakcija sa sumpornom kiselinom, pokazala se kao posebno dobro rešenje jer se prilikom takve reakcije izdvaja barijum-sulfat.
Dobijanje uredi
Pre se vodonik-peroksid dobijao uglavnom eletrolizom sumporne kiseline:
U laboratorijskim uslovima se dobija reakcijom peroksida sa kiselinama. Istorijski važan reagens je barium-peroksid, koji reaguje u rastvoru sumporne kiseline gradeći vodonik-peroksid i barium-sulfat:
- ΔfH0gas: −136,11 kJ/mol
- ΔfH0liq: −188 kJ/mol
- ΔfH0sol: −200 kJ/mol
Upotreba uredi
Upotrebljava se za izbjeljivanje (ponajčešće kose), kao antiseptik, u kemijskoj industriji, a upotrebljavao se kao oksidans za raketno gorivo. Danas vodonik sulfid predstavlja ozbiljnu energetsku silu koja ce naici na veliku primenu u razvoju tehnologije raketnih pogona.
U prodaju dolazi u koncentracijama od 3,6,9,12, i 30% (takva koncentracija se naziva komercijalno i "Perhidrol").
Vidi još uredi
Izvori uredi
- ↑ Li Q, Cheng T, Wang Y, Bryant SH (2010). „PubChem as a public resource for drug discovery.”. Drug Discov Today 15 (23-24): 1052-7. DOI:10.1016/j.drudis.2010.10.003. PMID 20970519.
- ↑ Evan E. Bolton, Yanli Wang, Paul A. Thiessen, Stephen H. Bryant (2008). „Chapter 12 PubChem: Integrated Platform of Small Molecules and Biological Activities”. Annual Reports in Computational Chemistry 4: 217-241. DOI:10.1016/S1574-1400(08)00012-1.
- ↑ Hettne KM, Williams AJ, van Mulligen EM, Kleinjans J, Tkachenko V, Kors JA. (2010). „Automatic vs. manual curation of a multi-source chemical dictionary: the impact on text mining”. J Cheminform 2 (1): 3. DOI:10.1186/1758-2946-2-3. PMID 20331846.
- ↑ Pradyot Patnaik. Handbook of Inorganic Chemicals. McGraw-Hill, 2002, ISBN 0-07-049439-8
- ↑ Housecroft C. E., Sharpe A. G. (2008). Inorganic Chemistry (3rd izd.). Prentice Hall. ISBN 978-0-13-175553-6.
- ↑ Holleman A. F., Wiberg E. (2001). Inorganic Chemistry (1st edition izd.). San Diego: Academic Press. ISBN 0-12-352651-5.