Vizantijsko-arapski ratovi

Vizantijsko-arapski ratovi je naziv za niz oružanih sukoba između Vizantijskog Carstva na jednoj, i niza muslimanskih arapskih država na drugoj strani, koji su, sa prekidima, trajali od 629. do, okvirno 1180. godine. Otpočeli su za vreme početnih muslimanskih osvajanja kada su rašidunski, a potom i omajadski kalifi u 7. veku osvojili dotadašnje vizantijske posede na Bliskom Istoku i Severnoj Africi. Prva faza sukoba, u kojoj je Vizantija stalno gubila teritorije, završena je 718. kada je neuspeli pokušaj Arapa da osvoje Carigrad i tako dokrajče Carstvo zaustavio dalje prodore Arapa u Anadoliju. U 9. i 10. veku će, pak, Vizantija izgubiti teritorije Južne Italije i Sicilije u sukobu sa Abasidskim Kalifatom. Pod vlašću Makedonske dinastije će Vizantija početi potiskivati Arape na istok i vraćati teritorije u Maloj Aziji. Taj je proces, međutim, u 11. veku zaustavio prodor Turaka Seldžuka i potakao Vizantince da pomoć zatraže za Zapada, što će dovesti do krstaških ratova u kome Vizantija više neće imati najvažniju ulogu.

Vizantijsko-arapski ratovi
Segment Muslimanskih osvajanja
Grčka vatra, koju je prvi put koristila Vizantijska mornarica za vreme vizantijsko-arapskih ratova.
Datum 634–1180 Lokacija Levant, Sirija, Egipat, Severna Afrika, Anadolija, Krit, Sicilija, Južna Italija Ishod Arapska pobeda, usprkos vizantijskog vraćanja dela teritorija Teritorijalne promjene Levant, Mesopotamija i Severna Afrika anektirani od Arapa
Sukobljene strane
Vizantijsko Carstvo Bugarsko Carstvo Krstaške drževe Gasanidi Talijanski gradovi-države	Rašidunski Kalifat Omejadski Kalifat Abasidski kalifat Aglabidi Kritski Emirat, Hamdanidi iz Alepa, Fatimidski Kalifat
Komandanti i vođe
Iraklije, Sergije, Teodor Tritirije †, Grigorije Patricij †, Konstans II, Konstantin IV, Justinijan II, Leontios, Iraklije, Konstantin V, Lav V Jremenac, Michael Lachanodrakon, Teofil, Niketas Orifas, Himerios, Jovan Kourkouas, Bardas Foka Stariji, Nikefor II Foka, Lav Foka Mlađi, Jovan I Tzimiskes, Michael Bourtzes, Vasilije II, Nikephoros Ouranos, George Maniakes, Andronikos Kontostephanos	Zayd ibn Harithah †, Khalid ibn al-Walid, Kalif Abu Bakr, Kalif Umar Abu Ubaidah ibn al-Jarrah, 'Amr ibn al-'As, Shurahbil ibn Hassana, Yazid ibn Abu Sufyan, 'Iyāḍ ibn Ghanm, Al-Zubayr, Abdullah ibn Saad, Yazid I, Muawiyah I, Muhammad ibn Marwan, Maslamah ibn Abd al-Malik, Mu'awiyah ibn Hisham, Harun al-Rashid, Al-Ma'mun, Al-Mu'tasim, Leo of Tripoli, Umar al-Aqta, Sayf al-Dawla, Manjutakin

Literatura

• Kennedy, Hugh N. (2001). The Armies of the Caliphs: military and society in the early Islamic state. Routledge. ISBN 0-4152-5092-7. 
• Kennedy, Hugh N. (2006). The Byzantine And Early Islamic Near East. Ashgate Publishing. ISBN 0-7546-5909-7.