Veliki Mokri Lug
Veliki Mokri Lug je jedno od beogradskih i zvezdarskih naselja.
| Veliki Mokri Lug | |
|---|---|
 | |
| Grad | Beograd |
| Opština | Zvezdara |
| Stanovništvo | 6.376 |
  Veliki Mokri Lug Veliki Mokri Lug (Beograda)
| |
Padina je deo Velikog Mokrog Luga i nije naselje kao celina za sebe
Položaj uredi
Veliki Mokri Lug je najjužnije naselje opštine Zvezdara, sa južne strane autoputa Beograd-Niš, 7-8 km jugoistočno od Terazija. Okolno područje je uglavnom neurbanizovano, osim duž puteva, tako da se može smatrati da postoji kontinualno izgrađeno područje u vezi sa ostalim naseljima: Kaluđerica (opšt. Grocka) na istoku, Mali Mokri Lug na severu, Kumodraž (opšt. Voždovac) na jugu; prema severozapadu se nalaze Padina i Medaković III, koji su sa V.M. Lugom povezani ulicom Cvetanova ćuprija (vidi dole).
Geografija uredi
Naselje Veliki Mokri Lug se nalazi istočno od Kumodraškog polja, u udolini između Mokroluškog brda (zapadno, vrh 234 m.n.v.) i Stražarske kose (?, istočno, vrh Barutana 249 m.n.v.; radi se o grebenu između Kumodraža i Stojčinog brda na severu). Administrativno područje mesne zajednice "V. M. Lug" se proteže i preko tog grebena, prema jugoistoku, između brdâ Stražarska kosa na jugu i Stara pojata na severu, čime zahvata dolinu potoka Drenjak, kroz koju prolazi Autoput, i seže sve do brda Zavojica (severno od naplatne rampe Bubanj potok) oko kojeg teče reka Bolečica.
Naselje je nastalo u izvorišnom području Mokroluškog potoka, koji teče udolinom u pravcu severa i Autoputa. Kraj je i inače bogat vodom, što se osim po imenu naselja, vidi i po nekim imenima ulica: Potočka, Ristin potok, Petkov kladenac, Milošev kladenac, Mitkov kladenac, Česmica. Takođe malo je poznato koliki je pravi Mokri Lug tj.koliki je bio pre drugog svetskog rata, a tada je zauzimao područje od današnjeg Bubanj potoka pa sve do Dušanovačke pijace zajedno sa današnjim naseljima Medaković, Braće Jerković, Konjarnik i dobrim delom opštine Zvezdara do Cvetkove pijace i po prostravstvu je bio veći od tadašnjeg grada Beograda
Istorija i stanovništvo uredi
Bogatstvo vodom ovog kraja je korišćeno od davnina, tako da je beogradski vodovod uzimao vodu odavde. Do Prvog srpskog ustanka (1804-13), kraj je uglavnom bio šumovit i slabo naseljen, zatim je došlo do naizmeničnih naseljevanja (uglavnom iz južne Srbije i to posebno iz sela Žitorađa kod Prokuplja), tako da Mokri Lug (Veliki i Mali) spada u mlađa naselja u okolini Beograda koja je kao takvo nastalo negde 1806 godine.Mada postoje podatci da se još u rimsko doba ovo mesto bilo naseljeno i da je tu postojao kastrum. Srpsko stanovništvo je naseljeno 1806 godine i dan danas postoje porodice iz tog perioda,koje u današnje doba možemo smatrati pravim starosedeocima grada Beograda jel se nalaze ovde preko 200 godina, među najstarijima su porodice Jovanović, Zdravković, Anđelković, Milić, Marinković, Pešić, Jakovljević, Cvetković, Bogdanović, Trajković,Ristić, Stojanović, Petković i ostali. Zanimljivo je to da se to stanovništvo bavilo proizvodnjom baruta za ustaničku vojsku 1804 godine Beogradski trg Terazije nikada nebi dobio taj naziv da nije bilo austriskog vodovoda koji je isao od Velikog Mokrog Luga do Kalemegdanske tvrđave, prirodan pad vode od Mokrog Luga do Kalemegdana prekida se na mestu današnjih Terazija, te su tamo bile smeštene Dolape(Terazije) za prevod vode do tvrđave.Ostatci tog austrijskog vodovoda se još ponegde mogu videti u Velikom Mokrom Lugu i duž ulice Vojislava Ilića do Slavije i dalje prema Terazijama.
Do 1970-tih, Veliki Mokri Lug je bio posebno selo u beogradskom predgrađu. Velikom administrativnom reorganizacijom nakon popisa stanovništva 1971., užoj teritoriji grada Beograda je priključen niz istočnih, manje ili više urbanizovanih predgrađa (Višnjica, Mirijevo, Mali Mokri Lug, Veliki Mokri Lug, Selo Rakovica, Jajinci, Kijevo, Kneževac, Resnik, Železnik, Žarkovo), čime su od posebnih naselja postale mesne zajednice. Prema zvaničnim popisima ovako se kretao broj stanovnika V.M. Luga:
- 1921 - 1.563
- 1971 - 6.753
- 2002 - 6.376
Karakteristike uredi
Za razliku od većine drugih bivših predgrađa, Veliki Mokri Lug je zadržao pretežno ruralne osobine, što je rezultiralo stagnacijom u broju stanovnika, dok su se neka susedna naselja (M.M. Lug, Kumodraž, Kaluđerica) znatno uvećali.
Cvetanova Ćuprija uredi
Cvetanova ćuprija je ulica dužine 3 kilometra, koja povezuje Veliki Mokri Lug i Medaković III; takođe i podnaselje V.M. Luga koje se razvija oko ulice. Prostire se celim zapadnim delom naselja, ali naziv se uglavnom primenjuje na nekada prazne površine duž ulice, između V.M. Luga i Beograda, koje se sve više urbanizuje od početka 2000-tih.
Autobuska linija broj 20 je jedina linija koja prolazi kroz ovu ulicu i povezuje stanare sa naseljem Mirijevo 3. Ulica je starijeg porekla ali u poslednjih nekoliko godina radi se na urbanizaciji ulice koja meri oko 4 800 metara.
Javni saobraćaj uredi
U naselju ima dve okretnice-autobuske linije 20,38, 308 i 308N. Linija 20 vozi do Mirijeva III.Linija 38 vozi autoputem do Šumica. Linija 308 vozi Bulevarom Kralja Aleksandra, Ustaničkom do Šumica. Noćna linija 308 vozi Bulevarom Kralja Aleksandra,Beogradskom do Slavije. Veza sa gradom je moguća iz Medakovića III (trolejbus 29 do Studentskog trga i autobus 18 do Zemuna, Bačka ul.)kao i linijama 17 do Gornjeg grada-Zemun, 31 do Studentskog trga i trolejbusom 19.Takodje je uvedena linija 312,mini-bus koji prolazi u jednom smeru krug oko Velikog Mokrog Luga.
Izvori uredi
- Granice opštine Zvezdara i mesnih zajednica Arhivirano 2010-01-13 na Wayback Machine-u - .kml fajl, otvara se Google Earthom.
- O istoriji i etnologiji Velikog Mokrog Luga Arhivirano 2009-03-07 na Wayback Machine-u (ćirilica)
- Fotokarta Beograd, MapSoft & Geokarta, 2005.
- Plan grada Magic Map
Spoljne veze uredi
- Pogled stranca na Veliki Mokri Lug Arhivirano 2009-01-29 na Wayback Machine-u (na srpskom)