Valga, Estonija
Za ostale upotrebe, v. Valga (razvrstavanje).
Valga (njemački: Walk) je grad od 11,792 stanovnika[2] na jugu Estonije, ona je i administrativni centar Okruga Valga.[1]
Valga
| |
|---|---|
 | |
| Koordinate: 57°47′N 26°02′E / 57.783°N 26.033°E | |
| Država |  Estonija
|
| Okrug | Valga |
| Gradska prava | 1584.[1] |
| Vlast | |
| - gradonačelnik | Kalev Härk |
| Površina | |
| - Ukupna | 16.6 km²[2] |
| Stanovništvo (2021.) | |
| - Grad | 11,792[2] |
| - Gustoća | 708.2 stan. / km²[2] |
| Vremenska zona | UTC+2 (UTC+3) |
| Poštanski broj | 68230[2] |
| Pozivni broj | 8-10-372-76[2] |
| Karta | |
  Valga Pozicija Valge u Estoniji | |
Geografske karakteristike uredi
Valga se prostire na estonsko-latvijskoj granici duž rijeke rijeke Pedeli, udaljena 75 km jugozapadno od Tartua.[1] S druge strane granice prostire se latvijski grad - Valka.
Sve do teritorijalnog razgraničenja između Estonije i Latvije 1920. današnja Valga i Valka u Latviji bili su jedinstveni grad - Walk. Nakon što su obje zemlje pristupile Šengenskom sporazumu od 1. januara 2009. granica je uklonjena i stanovnici se ponovno mogu slobodno kretati u oba grada.[3]
Historija uredi
Mjesto je prvi put dokumentirano 1286. u riškom popisu livonijskih domena pod njemačkim imenom Walk. Iako nije bio utvrđen Walk je bio mjesto u kom je do 1500. održano 36 livonijskih skupština.[4]
Walk je status grada dobio 11. juna 1584. od kralja Stefana Batorya, jer je od kraja 16. do početka 17. vijeka bio dio Poljsko-Litvanske Unije.[4]
Walk je bio jako opustošen za Velikog sjevernog rata, pa je kao mještašce od svega 400 stanovnika pripao Ruskom Carstvu, nakon tog su bile potrebne dekade da se oporavi.[4]
Nakon reforme državne uprave koju je 1783. provela ruska carica Katarina Velika po tadašnjim baltičkim gubernijama - stvoreno je Vicekraljevstvo Riga u kom su glavnu riječ dobili njemački magnati.[4]
Walk je postao administrativni centar Kreisa (okruga) Walk, koji se sastojao od jedanaest parohija, od kojih se devet nalazilo na današnjem latvijskom teritoriju. U periodu 1783.-1786. podignute su zgrade državne uprave i velika crkva sv. Ivana.[4]
Rast grada ubrzao se kad je Walk 1889. postao važno raskršće željezničkih pruga prema Rigi, Tartuu i Pskovsku, a nakon 1896. i prema Alūksni.[1] Krajem 19. i početkom 20. vijeka Walk je bio grad koji je najbrže rastao u Estoniji, broj njegovih stanovnika se od 4200 -1881. povećao na 20 000 krajem Prvog svjetskog rata.[4]
Prvi estonski gradonačelnik u historiji izabran je u Walku 1902., to je bio Johannes Märtson kom je mandat potrajao do 1917.[1]
Između 20. septembra 1917. - 22. februara 1918. i ponovno od 18. januara 1918. do 1. februara 1919. grad je okupirala Crvena armija, u to vrijeme u njemu se nalazila i latvijska sovjetska vlada. Valgu su Estonci oslobodili 1. januara 1919. nakon pobjede u Pajskoj bitci.[1]
Nakon Prvog svjetskog rata i proglašenja nezavisnosti Estonije i latvije granica je ostala nedefinirana sve do 1920.[1] Međunarodna komisija na čelu sa britanskim komesarom za Baltik Stephenom Tallentsom definirala je granicu i od tad je grad podjeljen. Nakon osnivanja Okruga Valka 6. septembra 1920. estonska Valka postala je njegov administrativni centar. Gotovo istovremeno to je postala i latvijska Valka.[1]
Za Drugog svjetskog rata period 8. jul 1941. - 13. septembar 1944. bio je doba njemačke okupacije. Centar grada i dio uz željezničku stanicu teško su oštećeni u borbama za između jedinica Crvene armije i Wehrmachta u septembru 1944.[1]
U periodu sovjetske vladavine 1944. -1990. Valga-Valka postala je snažan industrijski centar i velika vojna baza Sovjetske vojske. Iako granica nije postojala i grad je funcionirao ekonomski kao jedan organizam stanovnici su živjeli u dvije sovjetske republike Estonskoj i Latvijskoj Sovjetskoj Socijalističkoj Republici u kojima su svaki na svojoj strani bio od 1950. do 1990. administrativni centar vlastitog rajona.[1]
Nakon proglašenja nezavisnosti 1991. granica je ponovno uvedena, a ukinuta je 2009.[4]
Privreda uredi
U Valgi je 2009. bilo registrirano 378 poduzeća, od tog se 109 bavilo trgovinom, 50 građevinarstvom, 37 proizvodnjom i 31 transportom i logistikom. Veća proizvodna poduzeća su; AS Valga Gomab Mööbel (namještaj), Atria Eesti AS (prehrana). Aclima Baltic AS i AS Sangar Valga Vabrik (odjeća), OÜ Moon obuća i Valga Ferrum i Moodul (metalurgija).[1]
Pobratimski gradovi uredi
Valga ima ugovore o prijateljstvu sa sljedećim gradovima;[3]
Izvori uredi
- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 „Valga” (estonski). Eesti Entsüklopeedia. Pristupljeno 20.09. 2021.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 „Estonia: Counties, Cities and Towns” (engleski). City population. Pristupljeno 20.09. 2021.
- ↑ 3,0 3,1 „Sister cities of Valga” (engleski). Sister cities. Pristupljeno 20.09. 2021.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 „History” (engleski). Valga and Valka municipalities. Pristupljeno 20.09. 2021.
