Treći karlistički rat
Treći karlistički rat (španski: Tercera guerra carlista) je bio oružani sukob koji se od 1872. do 1876. godine odigrao u Španiji između snaga centralne vlade na jednoj, i karlističkih pobunjenika na drugoj strani. Uzrok mu je bilo nastojanje pristaša Carlosa, pretendenta na špansko prijestolje da preuzmu vlast, odnosno ponovno uspostave apsolutnu monarhiju koja je prestala postojati sa smrću kralja Fernanda VII 1834. godine. Carlos je također nastojao iskoristio kaos i nestabilnost tzv. Demokratskog šestoljeća, odnosno vlade uspostavljene Septembarskom revolucijom 1868. godine koju su sve više razdirale frakcijske borbe između umjerenjaka i radikala, od kojih su potonji početkom 1873. godine uspjeli formirati Prvu špansku republiku. Karlisti su najjaču podršku imali u Kataloniji i Baskiji kojoj je Carlos u slučaju pobjede obećao ponovno uvođenje autonomije i elemenata državnosti ukinutih početkom 18. vijeka. Iako nisu uspjeli ugroziti Madrid, karlisti su do 1874. godine kontrolirali značajne dijelove zemlje, a njihovi uspjesi su vojsku učinili daleko moćnijom i uticajnom od republikanske vlade u Madridu. To je dovelo do puča kojim je republikanska vlada svrgnuta, a pučisti su natrag u Španiju pozvali dinastiju Bourbon, odnosno prijestonasljednika Alfonsa XII. Vladine snage su se tako ujedinile te su stvoreni uvjeti da se do početka 1876. karlisti vojnički poraze i protjeraju u egzil. Treći karlistički rat je usprkos toga imao značajan efekt na dalju historiju Španije, prije svega stvorivši podlogu za katalonski i baskijski nacionalizam.
| Treći karlistički rat | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Deo karlističkih ratova | |||||||
.jpg) Konjički juriš u bitke kod Piedrabuene. | |||||||
| |||||||
| Sukobljene strane | |||||||
 Kraljevina Španija (1872-1873) Republika Španija (1873-1874) Kraljevina Španija (1874-1876) |
Karlisti | ||||||
| Komandanti i vođe | |||||||
|
| |||||||
Treći karlistički rat se ponekad naziva Drugi karlistički rat, s obzirom da se karlistička pobuna u Kataloniji od 1846. do 1849. po svojim razmjerama nije mogla usporediti sa Prvim i Trećim karlističkim ratom.
