Tinto (rijeka)
Tinto (što prevedeno sa španjolskog znači Obojan) je rijeka na jugozapadu Španjolske u Andaluziji duga 100 km.
| Tinto | |
|---|---|
 | |
| Lokacija | |
| Države |  Španjolska |
| Pokrajine | Andaluzija Provincija Huelva |
| Hidrografija | |
| Izvor – aps. visina – koordinate | Sierra Morena[1] 420 m 37° 42′ 11″ N, 6° 33′ 10″ W |
| Ušće – aps. visina – koordinate – vrsta | Estuarij Huelva (Kadiški zaljev) 0 m 37.21°N 6.938°W estuarij |
| Dužina | 100 km |
| Pritoke | Nicoba, Jarrama, Domingo Rubio, Corumbel, Casa de Valvarde i Candón |
| Hidrologija | |
| Sliv – površina | atlanski 739 km² |
Karakteristike uredi
Tinto se formira na obroncima masiva Sierra Morena[2] na nadmorskoj visini od 420 metara. Od tamo teče u pravcu jugozapadu prema gradu Huelvi i Kadiškom zaljevu, gdje zajedno sa rijekom Odiel formira estuarij Huelva (ría de Huelva).[1][2]
Sliv rijeke i svih njenih pritoka (osim potoka Peñas Altas i Juan Antón) velik 739 km², proteže se u cjelosti u Provinciji Huelva.[2]
Velike količine metalnih ruda nakupile su se u periodu karbona, naročito bakra, željeza i mangana.[2]
Njegove najveće pritoke su rijeke Nicoba, Jarrama, Domingo Rubio, Corumbel, Casa de Valvarde i Candón.[2]
Tinto ima pH vrijednost između 1,7 - 2,5 (vrlo kiselo), uz visok procent teških metala: željeza, bakra, kadmija, mangana uz nešto drugih. Uz to su mu vode poprilično bogate i kisikom, jer je većina organizama koji žive u rijeci - fotosintetična. Ti su mikroorganizmi - acidofilni i prilagođeni ekstremnim uvjetima, pa se hrane samo mineralima; oni su istovremeno prokarioti i eukarioti, a takve su i neke endemske vrste gljiva i algi koje žive u rijeci.
Zbog toga je američka agencija NASA odabrala Tinto kao lokaciju za proučavanje sličnosti sa uvjetima na planetu Marsu. Eksperiment je potvrdio mogućnost da bi određene vrste organizama mogle preživjeti i na Marsu.[2]
Historija uredi
Sliv Tinta je uz susjedni Odiel velik rudarski bazen još od antičkih vremena.[1] Vrijedni metali iskapaju se još od 3. milenija pne., a iskapali su ih Iberi, a nakon njih Feničani, Rimljani, Vizigoti i Mauri.[1]
Tokom srednjeg vijeka rudnici su napušteni, ponovno su otkriveni 1556., a od 1724. su u rukama španjolske krune.[1]
Rudarstvo duž Tinta doživjelo je ekspanziju tokom 19. vijeka, kad su taj posao preuzele strane kompanije, od kojih je većina bila iz Velike Britanije. Rudarstvo je kulminaciju imalo 1930., od tad se proizvodnja smanjivala, da bi se bakar prestao iskapati 1986., a srebro i zlato - 1996.[2]
Izvori uredi
Vanjske veze uredi
- Río Tinto (en)